Nitish Kumar Political Profile : జనతాదళ్ (యునైటెడ్) అధ్యక్షుడు, బిహార్ ముఖ్యమంత్రి నీతీశ్ కుమార్ సొంతంగా మెజారిటీ స్థానాలు సాధించకుండానే వివిధ పార్టీలతో కూటములు ఏర్పరచుకొని రాష్ట్రాన్ని పాలించారు. సుదీర్ఘకాలంపాటు బిహార్ సీఎంగా పనిచేసి చరిత్రలోకెక్కారు నీతీశ్. దేశంలోని కీలక రాజకీయ నేతల్లో ఒకరైన నీతీశ్ కుమార్‌కు కూటములు మారటం, మద్దతు ఉపసంహరించుకోవడం ఇదేమి కొత్త కాదు. ఏ పార్టీ గెలిచినా అధికారం మాత్రం తనకే ఉండాలన్నట్లు వ్యవహరించేవారు నీతీశ్. 2013 నుంచి ఇప్పటివరకు 5 సార్లు తన మిత్ర పార్టీలకు మొండిచేయి చూపించిన నీతీశ్ ఆరోసారి బీజేపీతో కలిసి నూతన ప్రభుత్వాన్ని ఏర్పాటు చేశారు.
విద్యార్థి దశనుంచే నాయకుడి లక్షణాలు!
1951, మార్చి 1న రాజధాని పట్నా శివారులోని భక్తియార్‌పూర్లో ఆయుర్వేద వైద్యుడు, స్వాతంత్ర సమరయోధుడు దివంగత కవిరాజ్ రామ్ లఖన్ సింగ్కు జన్మించారు నీతీశ్ కుమార్. బిహార్ ఇంజనీరింగ్ కళాశాల(ప్రస్తుతం ఎన్ఐటీ)లో ఎలక్ట్రికల్ ఇంజినీరింగ్ పూర్తి చేశారు. చదువుకునే రోజుల్లోనే రాజకీయపరమైన కార్యక్రమాల్లో చురుగ్గా పాల్గొనేవారు నీతీశ్. రాజకీయాల్లో పేరు కలిగిన లాలూ ప్రసాద్, సుశీల్ కుమార్ మోదీ సహా సోషలిస్టు జయప్రకాశ్ నారాయణ్ వంటి నేతల ప్రేరణతో విద్యార్థి ప్రాయంలోనే పట్నా యూనివర్సిటీ స్టూడెంట్స్ యూనియన్ అధ్యక్షుడిగా ఎన్నికయ్యారు. అంతేగాక యూనియన్కు ప్రధాన కార్యదర్శి బాధ్యతలను నిర్వర్తించారు.
నీతీశ్ రాజకీయ ప్రస్థానం!
1985లో లోక్దళ్ పార్టీ తరఫున హర్నాట్ అసెంబ్లీ సీటుకు పోటీ చేసిన నీతీశ్ ఆ ఎన్నికల్లో తొలిసారి విజయం సాధించారు. ఆ తర్వాత ఐదేళ్లకు జరిగిన పార్లమెంట్ ఎన్నికల్లో బార్హ్ స్థానం నుంచి ఎంపీగా పోటీ చేసి తొలిసారి పార్లమెంట్లో అడుగుపెట్టారు. ఇలా ఎంపీగా సేవలందిన ఐదేళ్లకు రాష్ట్రంలో మండల్ ఉద్యమం తారాస్థాయిలో జరుగుతోంది. ఈ సమయంలో నీతీశ్, సమతా పార్టీ నేత జార్జ్ ఫెర్నాండెజ్‌కు మద్దతుగా నిలబడ్డారు. ఆ తర్వాత ఈ పార్టీని జేడీ(యూ)లోకి వీలీనం చేశారు. దీంతో 2005లో బీజేపీతో కలిసి కూటమిని ఏర్పాటు చేసి తొలిసారి బిహార్ ముఖ్యమంత్రిగా బాధ్యతలు చేపట్టారు నీతీశ్. ఇలా సీఎంగా బాధ్యతలు చేపట్టిన తొలి పదవి కాలంలోనే తన పనితీరుతో విమర్శకుల ప్రశంసలు సైతం పొందారు నీతీశ్. రాష్ట్రంలో నెలకొన్ని శాంతిభద్రతల సమస్యను పునరుద్ధరించడంలో కీలక పాత్ర పోషించారు. అలా 2010, 2014, 2015, 2020ల్లో సీఎంగా ప్రమాణం చేసి తన సేవలందించారు. మొత్తంగా 8 ఏళ్ల 340 రోజులు ఆయన ముఖ్యమంత్రిగా కొనసాగారు.
అధికారం కోసం మిత్రపార్టీలకు మొండిచేయి!
72 ఏళ్ల నీతీశ్ కుమార్ తాను జతకట్టిన పార్టీలతో ఏనాడు సఖ్యతగా ఉండలేకపోయారు. ఇది ఆయన్ను తరచుగా పార్టీలను మారేలా చేసింది. 1990లో అప్పటి జనతాదళ్ సీనియర్‌ నాయకుడు లాలూ ప్రసాద్ యాదవ్‌ను బిహార్ ముఖ్యమంత్రిగా చేయడంలో కీలక పాత్ర పోషించడం వల్ల నీతీశ్ కుమార్ పేరు తొలిసారి అందరికి తెలిసింది. అయితే 1994లో లాలూపై నీతీశ్ తిరుగుబావుటా ఎగురవేశారు. ప్రముఖ సోషలిస్టు నాయకుడు జార్జ్ ఫెర్నాండెజ్‌తో కలిసి సమతా పార్టీని ఏర్పాటు చేశారు. 2003లో ఇది శరద్‌ యాదవ్ నేతృత్వంలోని జనతాదళ్(యునైటెడ్)లో విలీనమైంది. ఆ తర్వాత జేడీయూ అధ్యక్షుడిగా నీతీశ్‌కుమార్‌ ఎంపికయ్యారు. 2005 అసెంబ్లీ ఎన్నికల్లో బీజేపీతో పొత్తు పెట్టుకుని బిహార్ ముఖ్యమంత్రి తొలిసారి ఎన్నకయ్యారు నీతీశ్ కుమార్.
17 ఏళ్ల బంధానికి గుడ్బై
బీజేపీ-జేడీయూ పార్టీలు 1998 నుంచి పొత్తులో ఉన్నాయి. అయితే 2014 సార్వత్రిక ఎన్నికలకు ముందు ప్రధాని అభ్యర్థిగా ఎవరిని ఉంచాలన్నదానిపై ఎన్డీయేలో ప్రతిష్టంభన నెలకొంది. ఆ సమయంలో ఎన్డీయే కూటమిలో సీనియర్‌ నేతగా పేరున్న నీతీశ్ పేరు కూడా వినిపించింది. అయితే, ప్రధాని అభ్యర్థిగా అప్పటి గుజరాత్‌ ముఖ్యమంత్రి నరేంద్ర మోదీ పేరును బీజేపీ అధిష్ఠానం ఖరారు చేసింది. ఈ నిర్ణయాన్ని తీవ్రంగా వ్యతిరేకించిన నీతీశ్ 2013 జూన్‌ 16న కూటమి నుంచి తొలిసారిగా బయటకి వచ్చేశారు.
నీతీశ్ జంపింగ్ జపాంగ్ ప్రక్రియ
2013లో బీజేపీ కూటమికి గుడ్బై చెప్పిన నీతీశ్, ఆర్జేడీలోని అసంతృప్త వర్గంతో పాటు కాంగ్రెస్, సీపీఐ వంటి కొన్ని మిత్ర పక్షాలతో కలిసి ప్రభుత్వాన్ని ఏర్పాటు చేశారు. అప్పటినుంచి ఇప్పటివరకు నిర్విరామంగా సీఎంగా కొనసాగారు. అయితే మధ్యలో ఒక ఏడాదిపాటు(2014 మే నుంచి 2015 ఫిబ్రవరి వరకు) ముఖ్యమంత్రి పదవికి దూరంగా ఉన్నారు నీతీశ్. ఆ సమయంలో వచ్చిన లోక్సభ ఎన్నికల్లో తమ పార్టీ ఓటమికి నైతిక బాధ్యతను వహిస్తూ ఆయన తన సీఎం పదవి నుంచి వైదొలిగారు. ఈ క్రమంలో అదే పార్టీలోని ముఖ్య నేత జితన్ రామ్ మాంఝీ ముఖ్యమంత్రిగా కొనసాగారు. అయితే సంవత్సరం తిరిగేలోపే తన తిరుగుబాటుదారుడిగా చెప్పే జితన్ రామ్ మాంఝీ ప్రభుత్వాన్ని కాంగ్రెస్, ఆర్జేడీల మద్దతుతో పడగొట్టారు. దీంతో మరోసారి బిహార్ ముఖ్యమంత్రిగా పగ్గాలు స్వీకరించారు.