Nizam Sugar Factory at Bodhan : నిజామాబాద్‌ జిల్లా బోధన్ కేంద్రంగా 1938లో నిజాం సర్కారు, నిజాం చక్కెర కర్మాగారం ప్రారంభించింది. పరిశ్రమకు కావాల్సిన చెరుకు ఉత్పత్తి కోసం 16వేల ఎకరాల భూమిని సేకరించి చక్కెర ఉత్పత్తి ప్రారంభించింది. అప్పట్లో ఆసియాలోనే అతిపెద్ద చక్కెర కర్మాగారంగా బోధన్ నిజాం షుగర్స్(Nizam Sugars) వెలుగు వెలిగింది. పరిశ్రమ వల్ల ప్రత్యక్షంగా, పరోక్షంగా వేలాది కుటుంబాలు ఉపాధి పొందాయి. బోధన్‌లో ప్రధాన యూనిట్‌తో మొదలైన ఈ పరిశ్రమ ఉమ్మడి రాష్ట్రంలో మెదక్, నల్గొండ, అనంతపురం జిల్లాలను కలుపుకొని 7 యూనిట్లుగా విస్తరించింది. బోధన్‌తో పాటు జగిత్యాల జిల్లా ముత్యంపేట, మెదక్ జిల్లా మొంబోజీపేటలో మినహా మిగతావి ప్రైవేటు యాజమాన్యాల చేతుల్లోకి వెళ్లాయి.
ప్రస్తుతానికి బోధన్, ముత్యంపేట, మొంబోజీపేట్ యూనిట్లు 51% ప్రైవేటు, 49 % ప్రభుత్వ వాటా భాగస్వామ్యం కలిగి ఉన్నాయి. ఆ ప్రాంతంలో చక్కెర పరిశ్రమ రాకతో ఉపాధితో పాటు విద్య, వైద్య సౌకర్యాలు సైతం స్థానికులకు అందుబాటులోకి వచ్చాయి. బోధన్ షుగర్స్ పరిశ్రమ పరిధిలో వేలాది ఎకరాల్లో చెరుకు పంట సాగైంది. బోధన్, కోటగిరి, వర్ని, ఎడపల్లి, రెంజల్‌, నిజామాబాద్‌ రూరల్‌తో పాటు ఇతర మండలాల్లోనూ చెరుకు పండించారు. పరిశ్రమ నడిచిన రోజుల్లో 40వేల ఎకరాల్లో చెరుకు పంటను ఇక్కడి రైతులు సాగు చేసేవారు. చెరుకు సాగు విస్తీర్ణం తగ్గటం, మార్కెట్లో చక్కెర ధర కంటే ఉత్పాదన వ్యయం పెరిగిన క్రమంలో కర్మాగారాలు నష్టాల్లోకి వెళ్లాయి.
Cong Committee on Nizam Sugars : అంతర్జాతీయ ఒడుదొడుకులు ఓ కారణమైతే, ప్రభుత్వ విధానాలు కూడా పరిశ్రమ నష్టాల బాట పట్టడానికి కారణమైందన్న విమర్శ ఉంది. దీంతో ఘనకీర్తి కలిగి ఓ వెలుగు వెలిగిన బోధన్ నిజాం షుగర్స్ పరిశ్రమ ప్రస్థానం మూసివేత దిశగా సాగింది. 2002లో దీన్ని ప్రైవేటీకరించారు. అప్పటి నుంచి నష్టాలు రావడం ప్రారంభమయ్యాయి. తర్వాత ప్రభుత్వంలో దీనిపై ఒక కమిటీని నియమించారు. అది ఫ్యాక్టరీని ప్రభుత్వం టేకోవర్ చేయాలని కమిటీ సిఫార్సు చేసింది. కానీ అనంతర కాలంలో వైఎస్ మరణంతో అది అక్కడే ఆగిపోయింది.
ఉద్యమ సమయంలో బీఆర్ఎస్ అధినేత కేసీఆర్, దానికి పూర్వ వైభవం తీసుకొస్తానని హామీ ఇచ్చారు. ఆ తర్వాత కూడా పరిస్థితి మెరుగుపడకపోవడంతో 2015 వరకు పరిశ్రమ నష్టాల బాట పట్టగా నాటి యాజమాన్యం మూసివేసింది. అప్పటి నుంచి ఇప్పటి వరకు పరిశ్రమ మళ్లీ తెరుచుకోలేదు. తిరిగి తెరిపించే విషయంలో కార్మికులు, రైతులు అనేక ఉద్యమాలు చేస్తూ వచ్చారు.
కంపెనీపై లేఆఫ్‌ ఎత్తివేయాలని పరిశ్రమపైనే ఆధారపడి జీవిస్తున్న రైతులు, కార్మికులు ఎన్నో రిలేదీక్షలు, ఆమరణ దీక్షలు చేశారు. రాజకీయ పార్టీలు సైతం వారికి మద్దతు ప్రకటించాయి. అలా బోధన్ నిజాం షుగర్స్ పరిశ్రమ అంశం కాలక్రమేణ రాజకీయపార్టీలకు ఎన్నికల ప్రచార హామీగా మారిపోయింది. ఈ క్రమంలోనే 2018 ఎన్నికలకు ముందు అప్పటి టీఆర్ఎస్ అధికారంలోకి వచ్చిన 100రోజుల్లో పరిశ్రమ తెరుస్తామని మాట ఇచ్చినా ఆ కల నెరవేరలేదు. ఇటీవల అసెంబ్లీ ఎన్నికల సందర్భంలో రాహుల్ గాంధీ మూతపడ్డ చక్కెర కర్మాగారాలు తిరిగి తెరిపించే ఆలోచన చేస్తామని హామీ ఇచ్చారు. కాంగ్రెస్ ప్రభుత్వం ఏర్పాటై తొలి అసెంబ్లీ సమావేశాల్లోనూ మండలిలో అడిగిన ఓ ప్రశ్నకు ముఖ్యమంత్రి రేవంత్ రెడ్డి సమాధానం ఇస్తూ, నిజాం చక్కెర కర్మాగారాలు తిరిగి తెరిపించే విషయంలో నాటి హామీని ప్రస్తావించారు. ఇందులో భాగంగానే రాష్ట్ర ప్రభుత్వం తాజాగా సిఫార్సుల కమిటీ ఏర్పాటు చేసింది.
CM Plan to Reopen Nizam Sugars :పునరుద్ధరణపై సిఫార్సుల కమిటీని గత నెల 12న ప్రభుత్వం నియమించింది. అవసరమైన సిఫార్సుల కోసం రాష్ట్ర ప్రభుత్వం ప్రజాప్రతినిధులు, ఉన్నతాధికారులతో కమిటీ వేసింది. 2 నెలల్లోగా ఈ అంశంపై సమగ్ర నివేదిక ఇవ్వాలని సూచించింది. 10 మంది సభ్యులు గల కమిటీకి ఐటీ,వాణిజ్య, పరిశ్రమలశాఖల మంత్రి శ్రీధర్ బాబు ఛైర్మన్గా, వైద్యారోగ్య శాఖ మంత్రి దామోదర రాజనర్సింహ సహా ఛైర్మన్గా వ్యవహరించనున్నారు.