বিশ্বৰ শেহতীয়া ভূ-ৰাজনৈতিক ক্ষেত্ৰত ভাৰত-ৰাছিয়াৰ সম্পৰ্কই চাপৰ সৃষ্টি কৰিছে ৷ ভাৰত আৰু ৰাছিয়াই সুসম্পৰ্ক ৰক্ষা কৰি থকাৰ সময়তে ইউক্ৰেইন সংকটৰ পিচত আমেৰিকা-ৰাছিয়াৰ সংঘৰ্ষৰ ফলত বেইজিং-মস্কোৰ সম্পৰ্ক গভীৰ হয় ৷
ৰাছিয়াই চীনৰ সৈতে ‘‘ন’ লিমিটছ’’ অংশীদাৰিত্বৰ প্ৰতি নিজৰ বাধ্যবাধকতা আৰু নতুন দিল্লীৰ সৈতে ছয় দশকত গঢ় লৈ উঠা ভাৰতত নিজৰ প্ৰভাৱ সুৰক্ষিত কৰাৰ একেলগে থকা উদ্দেশ্যৰ মাজত জাম কৰি আছে ৷ ভৱিষ্যতে চীনৰ ওপৰত ৰাছিয়াৰ নিৰ্ভৰশীলতা হয়তো সম্পূৰ্ণ সামৰিক মিত্ৰতালৈ বৃদ্ধি পাব পাৰে, যিয়ে ভাৰত-ৰাছিয়াৰ সম্পৰ্কত বাধাৰ সৃষ্টি কৰিব ৷
তদুপৰি বিশেষজ্ঞসকলৰ মতে ভৱিষ্যতে ভাৰত আৰু চীনৰ মাজত অধিক সীমা সংঘৰ্ষ বা পূৰ্ণাংগ যুদ্ধৰ সৃষ্টি হ’লে নতুন দিল্লীৰ সৈতে অংশীদাৰিত্ব বজাই ৰখাটো মস্কোৰ বাবে এক জটিল প্ৰত্যাহ্বান হ’ব । উক্ত পৰিস্থিতিৰ পটভূমিত প্ৰধানমন্ত্ৰী নৰেন্দ্ৰ মোদীৰ দুদিনীয়া ৰাছিয়া ভ্ৰমণে এটা স্পষ্ট সংকেত দিয়ে যে নতুন দিল্লী আৰু মস্কো দুয়োখনেই “বিশেষ আৰু বিশেষ সুবিধাপ্ৰাপ্ত কৌশলগত অংশীদাৰিত্ব”ৰ অবিৰত শক্তিশালী আৰু গভীৰতা বজাই ৰাখিব ৷
ব্যাপক ভূ-ৰাজনৈতিক প্ৰভাৱ প্ৰদান কৰা ২২ সংখ্যক ভাৰত-ৰাছিয়া বাৰ্ষিক সন্মিলনত দ্বিপাক্ষিক সম্পৰ্কৰ সকলো দিশৰ পৰ্যালোচনা কৰা হয় ৷ তদুপৰি বাণিজ্য, প্ৰতিৰক্ষা, শক্তি, পৰিবহণ আৰু সংযোগ, বাণিজ্য আৰু বিনিয়োগৰ দৰে খণ্ডত সহযোগিতা অধিক উন্নত কৰাৰ চিন্তা-চৰ্চা কৰা ৷ এই ক্ষেত্ৰত ৰাষ্ট্ৰসংঘৰো সহযোগিতা কথা আলোচনা কৰা হয় ৷
বৰ্তমান বায়ু, স্থল আৰু নৌসেনাৰ ৬০ৰ পৰা ৭০ শতাংশ অস্ত্ৰ-শস্ত্ৰ আৰু সঁজুলিৰ উৎপাদনৰ বাবে ৰাছিয়াৰ ওপৰত নিৰ্ভৰশীল । এইসমূহৰ ভিতৰত আটাইতকৈ গুৰুত্বপূৰ্ণ ব্যৱস্থাসমূহৰ ভিতৰত আছে ৰাছিয়াত নিৰ্মিত টি-৯০ টেংক, মিগ-২৯-কে আৰু ছু-৩০-এম কে আই বিমান, কালাছনিকভ আক-২০৩ ৰাইফল, ‘ইগলা-এছ ভেৰী শ্বৰ্ট ৰেঞ্জ এয়াৰ ডিফেন্স চিষ্টেমছ’ (ভিশ্বোৰাড), কংকুৰছ এণ্টিটেংক গাইডেড মিছাইল, ভাৰতৰ মিগ-২৯ যুদ্ধ বিমান আৰু যৌথভাৱে উৎপাদিত ব্ৰাহমছ মিছাইলৰ ৰক্ষণাবেক্ষণৰ সুবিধা ।
উদাহৰণস্বৰূপে, ভাৰতীয় সেনাই এতিয়াও ৰাছিয়াত নিৰ্মিত ৩৭৪০ টা টেংকৰ ৯৭ শতাংশ টেংকৰ ওপৰত গভীৰভাৱে নিৰ্ভৰশীল ৷ 2024ৰ 7 জুলাইত ৰাছিয়াৰ কোম্পানী ৰষ্টেকে টি-৯০ টেংকৰ বাবে ভাৰতত উন্নত কৱচ বিন্ধিব পৰা ‘আম’ টেংক শ্বেল নিৰ্মাণৰ চুক্তিত স্বাক্ষৰ কৰে ৷ ৰাছিয়া-ভাৰত সন্মিলনত মোদী-পুটিনৰ আলোচনাৰ পিচত এই সহযোগিতাই গতি লাভ কৰিব আৰু মস্কোৱে মেক-ইন-ইণ্ডিয়াৰ অধীনত যৌথ উদ্যোগৰ জৰিয়তে স্পেয়াৰ পাৰ্টছ যোগানৰ সমস্যাসমূহৰ সৈতে মোকাবিলা কৰিব৷
নতুন দিল্লী আৰু মস্কোৱে শক্তিখণ্ডত শক্তিশালী আৰু ব্যাপক সহযোগিতাৰ গুৰুত্বক “বিশেষ আৰু বিশেষ সুবিধাপ্ৰাপ্ত কৌশলগত অংশীদাৰিত্ব”ৰ এক উল্লেখযোগ্য স্তম্ভ হিচাপে পুনৰবাৰ উল্লেখ কৰে । আমেৰিকা আৰু মিত্ৰশক্তিয়ে ৰাছিয়াৰ খাৰুৱা তেলৰ ওপৰত নিষেধাজ্ঞা আৰোপ কৰাৰ পিচত যথেষ্ট ৰেহাই মূল্যত ৰাছিয়াৰ তেল ক্ৰয় কৰি নতুন দিল্লী লাভৱান হৈছে ৷
ইউক্ৰেইন যুদ্ধৰ পিচত ২০২১ চনত ২.৫ বিলিয়ন ডলাৰৰ পৰা ২০২৩ চনত ৪৬.৫ বিলিয়ন ডলাৰলৈ বৃদ্ধি পাইছে ৰাছিয়াৰ খাৰুৱা তেলৰ ভাৰতীয় আমদানি । শীৰ্ষ সন্মিলনত ২০২৩ চনত দ্বিপাক্ষিক বাণিজ্যৰ উল্লেখযোগ্য বৃদ্ধিৰ কথা উল্লেখ কৰা হৈছে যিটো ২০২৫ চনৰ বাবে নিৰ্ধাৰণ কৰা দ্বিপাক্ষিক বাণিজ্যৰ লক্ষ্য ৩০ বিলিয়ন মাৰ্কিনৰ প্ৰায় দুগুণ ৷ তদুপৰি দুয়োখন দেশে ৰাষ্ট্ৰীয় মুদ্ৰা ব্যৱহাৰ কৰি দ্বিপাক্ষিক নিষ্পত্তি ব্যৱস্থাক প্ৰসাৰিত কৰাৰ বাবে একেলগে কাম কৰি যাবলৈ সন্মত হয় ।
আন্তঃগাঁথনিৰ ক্ষমতা বৃদ্ধিৰ বাবে মোদী আৰু পুটিনে চেন্নাই-ভ্লাডিভষ্টক (পূব সামুদ্ৰিক) কৰিড’ৰ আৰু আন্তঃৰাষ্ট্ৰীয় উত্তৰ-দক্ষিণ পৰিবহণ কৰিড’ৰ (আইএনএছটিচি)ৰ দৰে পৰিবহণ আৰু সংযোগ সম্প্ৰসাৰণৰ লগতে ৰাছিয়া আৰু ভাৰতৰ মাজত জাহাজ পৰিবহণৰ বিকাশৰ বাবে আগ্ৰহী । তেওঁলোকে উত্তৰ সাগৰীয় পথত সহযোগিতাৰ বাবে আই আৰ আই জি চি-টি ই চিৰ ভিতৰত এক যৌথ কৰ্মগোট আৰম্ভ কৰিব বিচাৰে । ইয়াৰ দ্বাৰা ৰাছিয়া আৰু ভাৰতৰ মাজত হাইড্ৰ’কাৰ্বন সম্পৰ্ক বৃদ্ধি পাব । জুন মাহৰ শেষ সপ্তাহত ৰাছিয়াই প্ৰথমবাৰৰ বাবে কয়লাভৰ্তি দুখন ৰে’ল ভাৰতলৈ প্ৰেৰণ কৰিছিল ইৰাণ হৈ ৰাছিয়াক ভাৰতৰ সৈতে সংযোগ কৰা INSTCৰ জৰিয়তে ।
নতুন দিল্লী আৰু মস্কো দুয়োৱেই সুদূৰ পূব আৰু ৰাছিয়াৰ আৰ্কটিক অঞ্চলত বাণিজ্য আৰু বিনিয়োগৰ সহযোগিতা তীব্ৰতৰ কৰাৰ সিদ্ধান্ত লয় । এই সন্দৰ্ভত তেওঁলোকে ২০২৪ -২০২৯ চনৰ বাবে ৰাছিয়াৰ সুদূৰ পূবত বাণিজ্য, অৰ্থনৈতিক আৰু বিনিয়োগৰ ক্ষেত্ৰত ভাৰত-ৰাছিয়াৰ সহযোগিতাৰ কাৰ্যসূচীত স্বাক্ষৰ কৰাৰ লগতে ৰাছিয়াৰ আৰ্কটিক অঞ্চলত সহযোগিতা নীতিৰ কাৰ্যসূচীত স্বাক্ষৰ কৰাৰ বাবে মেপিং কৰি আছে বিশেষকৈ কৃষি, শক্তি, খনন, জনশক্তি, হীৰা, ঔষধ, সামুদ্ৰিক পৰিবহণ আদি খণ্ডত তেওঁলোকৰ মাজত অধিক সহযোগিতাৰ বাবে প্ৰয়োজনীয় কাঠামো প্ৰদান কৰাৰ ক্ষেত্ৰত ।