1971 డిసెంబర్ 21 నుంచి 'భారత్-పాకిస్థాన్ అంశం' ఐక్యరాజ్యసమితిలో నిర్జీవంగా ఉంది. అయితే 2019 ఆగస్టు 16న ఈ వ్యవహారానికి మరోమారు ప్రాణం పోసింది చైనా. భారత్-పాక్ అంశంపై అంతర్గత చర్చ జరపాలని ఐక్యరాజ్యసమితి భద్రతా మండలిలో(యూఎన్ఎస్సీ) ప్రతిపాదించి ప్రపంచ దేశాలను ఆశ్చర్యానికి గురిచేసింది. కానీ, డ్రాగన్ దేశం ప్రతిపాదనకు మండలిలోని 14 మంది సభ్యుల్లో ఒక్కరు కూడా మద్దతుగా నిలవకపోవడం గమనార్హం. అయితే దాదాపు ఐదు దశాబ్దాలుగా చర్చకు రాని భారత్-పాక్ అంశంపై ఇప్పుడు గళం విప్పడం వెనుక చైనా ఆలోచన ఏంటన్నది ప్రశ్నార్థకం.
భారత్ ఫిర్యాదును వక్రీకరించిన బ్రిటన్
తమ భూభాగమైన జమ్ముకశ్మీర్లో పాక్ సైన్యం కవ్వింపు చర్యలకు పాల్పడుతుండటంపై 1948 జనవరి 1న ఐక్యరాజ్యసమితి భద్రతా మండలికి ఫిర్యాదు చేసింది భారత్. అయితే అప్పటికే యూఎన్ఎస్సీలో శాశ్వత సభ్యదేశంగా ఉన్న బ్రిటన్... భారత ఫిర్యాదును 'భారత్-పాక్ అంశం'గా వక్రీకరించింది. అదే సమయంలో ఐక్యరాజ్య సమితి భద్రతా మండలిలో భారత్ సభ్య దేశంగా లేకపోవడం వల్ల.. 'రెండు దేశాల సిద్ధాంతాన్ని' జమ్ముకశ్మీర్లో అమలు చేయాలన్న బ్రిటన్ వాదనకు దారులు తెరుచుకున్నాయి.
గతంలో క్రియాశీలక చర్చలకు దూరంగా చైనా
రిపబ్లిక్ ఆఫ్ చైనా 1945 జూన్ 26 నుంచి 1971 అక్టోబర్ 25 వరకు యూఎన్ఎస్సీలో స్వీయ-ఎంపిక శాశ్వత సభ్య దేశంగా ఉంది. అదే సమయంలో భారత్-పాక్ అంశంపై దాదాపు 17 తీర్మానాలను ప్రవేశపెట్టింది ఐక్యరాజ్యసమితి భద్రతామండలి. అయితే వీటిలో ఏ ఒక్క తీర్మానంలోనూ చైనా క్రియాశీలకంగా పాల్గొనలేదు. 1971 అక్టోబర్ 25న రిపబ్లిక్ ఆఫ్ చైనా సభ్యత్వాన్ని ఐక్యరాజ్య సమితిలో రద్దు చేస్తూ.. ఆ స్థానాన్ని పీపుల్స్ రిపబ్లిక్ ఆఫ్ చైనాకు అప్పగించింది. ఈ ప్రతిపాదనను అనుకూలంగా ఐక్యరాజ్యసమితి సర్వసభ్య సమావేశంలో తీర్మానాన్ని ప్రవేశపెట్టారు. ఇందుకు మొత్తం 128 దేశాల్లో 76 దేశాలు మద్దతుగా నిలిచాయి. అందులో భారత్ కూడా ఒకటి.
కానీ, 1971 భారత్-పాక్ యుద్ధ సమయంలో యూఎన్ఎస్సీలో భారత్-పాక్ అంశంపై పీపుల్స్ రిపబ్లిక్ ఆఫ్ చైనా క్రియాశీలకంగా వ్యవహరించింది. 1971 డిసెంబర్లో బంగ్లాదేశ్ స్వాతంత్ర్యం పొందడంలో భారత్ దూకుడును తీవ్రంగా విమర్శించింది. అలాగే ఐక్యరాజ్య సమితిలో స్వతంత్ర బంగ్లాదేశ్ సభ్యత్వానికి వ్యతిరేకం తెలుపుతూ పీపుల్స్ రిపబ్లిక్ ఆఫ్ చైనా తన తొలి ఓటును వినియోగించుకుంది.
కశ్మీర్ భూభాగం కోసమేనా?
చైనా సభ్యత్వంగా ఉన్న ఐక్యరాజ్య సమితి భద్రతా మండలి 1971 డిసెంబర్ 21న భారత్-పాక్ అంశంలో చివరిదైన 18వ తీర్మానాన్ని ఆమోదించింది. 'బంగ్లాదేశ్లో కాల్పుల విరమణ, కాల్పులకు తెగిస్తున్న పాక్ సైనికులను యుద్ధ ఖైదీలుగా పరిగణించడం, భారత్-పాక్ సరిహద్దు వెంబడి స్థిరత్వం నెలకొల్పడం' అన్న ఈ మూడు అంశాలనే తీర్మానంలో ప్రధానంగా ప్రతిపాదించారు. ఈ అంశాలపై పాక్తో ద్వైపాక్షిక చర్చలు జరిపి సమస్యలను పరిష్కరించుకునేందుకు సంసిద్ధంగా ఉన్నట్లు ఐక్యరాజ్య సమితి మండలిలో భారత్ స్పష్టం చేసింది.
తాజాగా భారత్-పాక్ అంశంపై చైనా గళం విప్పడం వెనుక జమ్ముకశ్మీర్లోని 43వేల చదరపు కిలోమీటర్ల (దాదాపు 26 వేల 718 కిలోమీటర్లు) భారత భూభాగాన్ని స్వాధీనం చేసుకోవడమే ప్రధానాంశంగా కనిపిస్తోంది. అలాగే డ్రాగన్ దేశం ప్రతిష్టాత్మకంగా తలపెట్టిన చైనా-పాకిస్థాన్ ఆర్థిక నడవా ఈ భూభాగంలోనే ఉండటం గమనార్హం.
సిమ్లా ఒప్పందం నేటికీ వర్తింపు
1972 జులై 2న భారత్-పాక్ ద్వైపాక్షిక ఒప్పందం(సిమ్లా ఒప్పందం) కుదుర్చుకున్నాయి. భారత్-పాక్ మధ్య ఉన్న వివాదాలను ద్వైపాక్షికంగా పరిష్కరించుకునేందుకు చట్టపరంగా ఈ ఒప్పందం దోహదపడుతుంది. ఐక్యరాజ్య సమితిలో ఈ ఒప్పందం నేటికీ వర్తిస్తుంది.
తన శక్తిని ప్రదర్శించేందుకే!
యూఎన్ఎస్సీలో శాశ్వత సభ్యత్వ దేశంగా ఉన్న చైనా.. తన శక్తిని ప్రదర్శించేందుకే భారత్-పాక్ అంశాన్ని తాజాగా చర్చకు తెచ్చినట్లు కనిపిస్తోంది. ఐక్యరాజ్యసమితి భద్రతా మండలిలో ఆసియా నుంచి ఏకైక శాశ్వత సభ్య దేశంగా ఉన్న చైనా.. అఫ్గానిస్థాన్, ఇరాన్, ఇరాక్, పాలస్తీనా, యెమెన్, సిరియా దేశాల్లో శాంతి భద్రతలు కొనసాగించడంలో విఫలమైంది. అయితే భారత్-పాక్ వివాదానికి పరిష్కారం చూపాలని చెబుతోంది.
1949 డిసెంబర్ 30న పీపుల్స్ రిపబ్లిక్ ఆఫ్ చైనాకు డీ జ్యూర్ గుర్తింపును అందించిన తొలి సోషలిస్టు రహిత దేశం భారత్. 1950 నుండి యూఎన్లో చైనాకు "చట్టబద్ధమైన హక్కుల పునరుద్ధరణ" కోరుతూ భారతదేశం పోషించిన ప్రధాన పాత్రను డ్రాగన్ అధికారికంగా గుర్తించింది. ఇలాంటి తరుణంలో భారత్-పాక్ అంశంపై చైనా వ్యంగ్యాస్త్రాలు సంధించడం తగదనే వాదనలు వినిపిస్తున్నాయి.
(రచయిత- అశోక్ ముఖర్జీ, ఐక్యరాజ్య సమితిలో భారత మాజీ కార్యదర్శి)
