కరోనా వైరస్పై పోరాటానికి భారతదేశం తనదైన పద్ధతులు ఎంచుకోవాలని ‘సెంటర్‌ ఫర్‌ డిసీజ్‌ డైనమిక్స్‌, ఎకనామిక్స్‌ అండ్‌ పాలసీ (సీడీడీఈపీ) వ్యవస్థాపక డైరెక్టర్‌, అమెరికాలోని ప్రిన్స్‌టన్‌ విశ్వవిద్యాలయం ఆచార్యులు రమణన్ లక్ష్మీనారాయణ్ అభిప్రాయపడ్డారు. "అభివృద్ధి చెందిన దేశాల్లో ఉన్న అవకాశాలు మనకు లేవు. మనది చైనాలాగా కమ్యూనిస్టు దేశం కాదు, అమెరికాలాగా ధనిక దేశమూ కాదు. పైగా భారత్‌లో ఎక్కువమంది రోజువారీ వేతనాలతో జీవితం నెట్టుకొచ్చేవారే. ఇటువంటి పరిస్థితుల్లో ఈ వ్యాధి నుంచి మనల్ని మనం కాపాడుకోవడానికి ఇతర దేశాలకు పూర్తిగా భిన్నమైన పద్ధతులు అనుసరించాలి, భారతీయ పరిష్కారాలు కనుగొనాలి" అని ఆయన సూచించారు. వచ్చే రెండువారాల పాటు పూర్తిగా ఇళ్లకే పరిమితం కావడం, వ్యక్తిగత పరిశుభ్రత పాటించడం, వ్యక్తుల మధ్య దూరాన్ని పాటించడం, ఏమాత్రం జలుబు, జ్వరం లక్షణాలున్నా చికిత్స తీసుకోవడం అవసరమని అభిప్రాయపడ్డారు. ఈ ఉపద్రవం ఇప్పటికిప్పుడే తొలగిపోయేది కాదని, దీనిపై కొంతకాలం పాటు యుద్ధం చేయాల్సిందేనని అన్నారు. భారతీయ వైద్యరంగం దీనికి అవసరమైన శక్తియుక్తులను ఇప్పటికిప్పుడు కాకపోయినా మున్ముందు సమకూర్చుకుంటుందని విశ్లేషించారు. ఈ ప్రాణాంతక వైరస్‌ను అదుపు చేయడానికి కేంద్ర, రాష్ట్ర ప్రభుత్వాలు తీసుకొంటున్న చర్యలు బాగున్నాయని, అయితే ప్రజల పూర్తిస్థాయి భాగస్వామ్యం లేకపోతే దీనిపై విజయం సాధించలేమని పేర్కొన్నారు. కరోనా వైరస్ సవాలు, భారత్‌కు ఉన్న ముప్పు తీవ్రత, తీసుకోవాల్సిన జాగ్రత్తలు, సన్నద్ధత తదితర అంశాలపై ఆయన ‘ఈనాడు ప్రత్యేక ప్రతినిధి’ ఎం.ఎల్‌.నరసింహారెడ్డికి ఇచ్చిన ఇంటర్వ్యూ...
ప్రశ్న: కొవిడ్‌ విషయంలో ఇప్పటికీ లక్షల మంది భారతీయులు సరైన జాగ్రత్తలు తీసుకోవడం లేదు. దీని మూలంగా రానున్న రోజుల్లో ఎలాంటి పర్యవసానాలు ఎదుర్కోవాల్సి ఉంటుంది?
కరోనా వైరస్ చాలా సులభంగా ఒకరి నుంచి ఇంకొకరికి వ్యాపిస్తుంది. కానీ భయపడనక్కరలేదు. ఇది మరింత విస్తరించకుండా తగ్గించేందుకు గట్టిగా ప్రయత్నాలు జరుగుతున్నాయి. ఇది చాలా వేగంగా ఎక్కువ మందికి వ్యాపిస్తుంది. ఒకేసారి అత్యధికంగా కేసులు వస్తే అందుకు తగ్గట్లుగా అవసరమైన సేవలు అందించే సామర్థ్యం భారతీయ ఆరోగ్య వ్యవస్థలకు లేదు. కాబట్టి దీని విస్తరణను అడ్డుకోవడమే ఇప్పుడు కీలకం. సరైన జాగ్రత్తలు తీసుకొంటే వైద్య వ్యవస్థపై పడే భారం తగ్గించగలుగుతాం.
ప్ర: వైరస్ ఇప్పటికే సమాజ వ్యాప్తి(కమ్యూనిటీ ట్రాన్స్‌మిషన్‌) దశలో ఉంటే తక్షణం తీసుకోవాల్సిన చర్యలేమిటి?
నాలుగు విషయాలు ముఖ్యంగా చెప్పుకోవాలి. రోజుకు కనీసం అయిదుసార్లయినా చేతులు శుభ్రంగా కడుక్కోవాలి. బయటి వస్తువు దేన్నయినా తాకితే చేయి కడుక్కోండి. దగ్గేటప్పుడు గాలిలోకి దగ్గడం లేదా చేతులను అడ్డుపెట్టుకోవడం కాకుండా మోచేతిలోకి దగ్గడం అలవాటు చేసుకోండి. దగ్గు, జ్వరం ఉన్నవాళ్లు వెంటనే స్వయంగా తమను తాము ఒక గదికి పరిమితం చేసుకోవాలి. అంటే స్వీయ నిర్బంధంతో ఇతరులకు దూరంగా ఉండాలి. నాలుగోది వచ్చే రెండు వారాలు వీలైనంతవరకు ఎక్కువగా ఇంటికే పరిమితమయ్యేందుకు ప్రయత్నించాలి.
ప్ర: చైనాలాగా భారత్‌లోనూ పరిపూర్ణ మూసివేతను అమలుపరచడం సాధ్యమవుతుందా లేక మరో ప్రత్యామ్నాయం ఉందా?
పరిపూర్ణ మూసివేత నిజంగా సాధ్యపడినప్పుడే లాభం ఉంటుంది. ఈ దేశంలో నిరంతరం ఎన్నో పనులు సామాజికంగానే జరుగుతుంటాయి. అందులోనూ కోట్ల సంఖ్యలో ఏ రోజుకారోజు డబ్బు సంపాదిస్తేగానీ పూటగడవని కూలీలున్నారు. ఈ కొవిడ్‌-19ను నియంత్రించడానికి భారత్‌కు ప్రత్యేకమైన ఓ పద్ధతి ఉండాలి. అందుకోసం భారత్‌ ఓ నమూనాను అభివృద్ధి చేసుకోవాలి. ఎక్కువ వైరస్ ఉన్న జిల్లాలను తీసుకొని పరీక్షలు చేయడం, అక్కడ నిర్బంధం అమలుపరచడం ప్రారంభించాలి. ప్రస్తుతానికి ఇదే చేయగలం. ఈ వైరస్ చైనాలో ఒక ప్రాంతానికే పరిమితమైంది. కానీ- భారత్‌లో దాదాపు అన్ని రాష్ట్రాల్లో, కేంద్రపాలిత ప్రాంతాల్లో ఇది ఇప్పటికే విస్తరించింది.
ప్ర: తక్కువ ఖర్చుతో పరీక్షలు చేయడం వీలు కాదా? ప్రతి ఒక్కరికీ వీలైనంత త్వరగా పరీక్షలు చేయడం ఎంతవరకు సాధ్యం?
వేగంగా పరీక్షలు నిర్వహించే పద్ధతులు కొన్ని ఉన్నాయి. కానీ అటువంటి పద్ధతులను భారత్‌లో వినియోగించడానికి ఇంకా ఆమోదం పొందలేదు. త్వరగా ఈ పని చేయాలి. అందరికీ పరీక్షలు చేయడం అనేది ఎంతో నైపుణ్యంతో కూడిన పని. దీనికి తగినంత శిక్షణ కావాలి. తక్కువ ఖర్చుతో వేగంగా వైద్య పరీక్షలు చేయగల పద్ధతులు సమీప భవిష్యత్తులో భారత్‌లోనూ అందుబాటులోకి రావచ్చు.
ప్ర: ఈ విపత్కర సమయంలో కార్పొరేట్‌ ఆసుపత్రుల బాధ్యత ఏమిటి? అత్యవసర కేసులను చేర్చుకొనే సమయంలో చిన్న ఆసుపత్రులు తీసుకోవాల్సిన జాగ్రత్తలు ఎలా ఉండాలి?
కార్పొరేట్‌ ఆసుపత్రులు ప్రస్తుతానికి తమ లాభాపేక్షను పక్కనపెట్టి దేశాన్ని రక్షించడంపై దృష్టి పెట్టాలి. ఈ ఆసుపత్రులన్నింటినీ ప్రత్యేకంగా కొవిడ్‌-19 కేసులను ఎదుర్కోవడం కోసం సిద్ధం చేయాలి. వారికున్న శక్తి సామర్థ్యాలను ఈ వైరస్‌పైన పోరాటానికి కేటాయించాలి. చిన్న ఆసుపత్రులది తీవ్రమైన అంశం. అత్యవసర కేసులు, గర్భిణీ స్త్రీలను కరోనా కేసులతో కలిపి ఒకేచోట పెట్టి ఇతరులకూ సోకే విధంగా చేయకూడదు. కొవిడ్‌-19 కేసులకు ప్రత్యేకంగా వైద్యం అందించేలా చూడాలి. ఇన్‌ఫెక్షన్‌ తీవ్రత ఎంత అన్నది ఇంకా తేలలేదు. దీనికి అవకాశం ఇవ్వకుండా చూడటమే ముఖ్యం.
ప్ర: దేశంలో కోట్లమందికి సరైన గృహ వసతి లేదు. ఎక్కువ మంది ఇరుకైన చిన్న ఇళ్లలో నివసిస్తున్నారు. ఇలాంటిచోట వైరస్ విస్తరించకుండా ఉండాలంటే ఎలాంటి జాగ్రత్తలు తీసుకోవాలి?
నేను దీని గురించే చాలా ఆందోళన చెందుతున్నాను. ఒకచోట 20 నుంచి 30 మంది ఉంటే ఒకరి నుంచి ఇంకొకరికి సోకకుండా నివారించే మార్గమే లేదు. ఈ కారణంగానే దీన్ని దీర్ఘకాలిక సమస్యగా చూడాలి. స్వల్పకాలిక ‘షట్‌డౌన్‌’లు మాత్రమే ఈ సమస్యను పరిష్కరించవు. మనం దీర్ఘకాలిక ‘మారథాన్‌’కు సిద్ధం కావాలి.
ప్ర: రైతులు, వ్యవసాయ కూలీలు గ్రామాల్లో పని చేస్తున్నారు. వారు తమ పనిని కొనసాగించాల్సి ఉంటుంది. లాక్‌డౌన్‌, సామాజిక దూరం నేపథ్యంలో వారిని ఆదుకోవడం ఎలా?
ఇది చాలా సంక్లిష్టమైన ప్రశ్న. ప్రభుత్వం ప్రతి ఒక్కరికీ ఎంతో కొంత నగదు ఇవ్వడం లేదా బదిలీ చేయడం చేయాలి. మనం ఎల్లకాలం లాక్‌డౌన్‌ చేయలేం కదా, ఇది తాత్కాలిక దశ మాత్రమే. దీన్ని పరిగణనలోకి తీసుకొని అవసరమైన చర్యలను ప్రభుత్వాలు చేపట్టాల్సి ఉంది. ఇప్పటికే కొన్ని రాష్ట్ర ప్రభుత్వాలు అలాంటి చర్యలు ప్రారంభించాయి.
ప్ర: ఇరాన్‌ లాంటి దేశాలు తీవ్రతను తక్కువ చేశాయని, సంఖ్యను తగ్గించి చూపాయన్న ఆరోపణలున్నాయి. అక్కడ ఇప్పటికీ సంక్షోభం తీవ్రంగా ఉంది. ఇలాంటప్పుడు స్థానిక సంస్థలు, ప్రత్యేకించి గ్రామీణ ప్రాంతాలు ఎలా ఉండాలి?
ప్రధానంగా కొవిడ్‌-19 చుట్టూ ఉన్న ‘స్టిగ్మా’ నుంచి బయటపడాలి. కొవిడ్‌తో బాధపడుతున్న లేదా మరణించిన వ్యక్తిని పర్యవేక్షించడం అంటే ఉరిశిక్ష కాదు. ఇందులో కచ్చితంగా వైరస్ సోకే ప్రమాదం ఉంది. కానీ, దృష్టిలో పెట్టుకోవాల్సింది ఏమిటంటే ఈ వైరస్ సోకినవారిలో 98శాతం బాగవుతారు, సురక్షితంగా ఉంటారు. సమస్య తీవ్రతను గుర్తించి నివారణ చర్యలు తీసుకోవడం, అవసరమైన వైద్య సదుపాయాలు కల్పించడం, పరిశుభ్రత విషయంలో స్థానిక సంస్థలతో సహా అందరినీ భాగస్వాములను చేయడం ఇలా ప్రతి ఒక్కరూ సంక్షోభ సమయంలో తాము నిర్వహించాల్సిన పాత్రను గుర్తించాలి.
ప్ర: ఎప్పటికల్లా సాధారణ పరిస్థితి నెలకొనవచ్చు? భారత్‌లోగానీ, ప్రపంచంలోగానీ ప్రజారోగ్యంలో రావాల్సిన మార్పులేమిటి?
కరోనా సంక్షోభం ఎప్పటికి సద్దుమణుగుతుందని అంచనా వేయడం చాలా కష్టం. దేశంలో ప్రతి ఒక్కరూ ఒక్కటి కావాలి. అందరూ చేతనైనంత సాయం చేయడం ఇప్పుడు ప్రధాన కర్తవ్యం. మన స్నేహితులు, చుట్టుపక్కలవారు, అసలు మనకు తెలియనివారు... ఇలా అందరికీ మనం అండదండలు అందించినప్పుడు దీనినుంచి బయటపడగలం.
ప్ర: కొవిడ్‌-19పై ఇప్పటివరకు భారత్‌ స్పందించిన తీరు ఎలా ఉంది? వివిధ రాష్ట్రాల్లో ఉన్న ప్రజారోగ్య సంస్థలు కొవిడ్‌-19తో పోరాటానికి సంసిద్ధంగా ఉన్నాయంటారా?
ఇది అనూహ్యంగా సంభవించిన విపత్తు. ధనికదేశాలు సైతం ఈ వైరస్‌తో తీవ్రంగా పోరాడుతున్నాయి. ఇప్పటివరకు జరిగింది చూస్తే కేంద్రం, రాష్ట్ర ప్రభుత్వాలు చాలా గొప్పగానే పని చేశాయని చెప్పవచ్చు. అయితే పౌరులు పూర్తిగా సహకరించినప్పుడే ఈ వైరస్పై విజయవంతంగా పోరాడగలం. ఆరోగ్య వ్యవస్థలను మరింత పటిష్ఠంగా తీర్చిదిద్దాల్సిన అవసరం ఉంది. ఇది కూడా సత్వరమే జరగాలి. ఇదేదో ఒక రోజుతో పూర్తయ్యే పోరాటం కాదు... దీర్ఘకాలం సాగించాల్సిన సమరం!
తస్తాత్త్ జాగ్రత్త...
రానున్న కొన్ని వారాల్లో 10 కోట్ల జనాభాకు ఈ వైరస్ లక్షణాలు వ్యాపించే అవకాశం ఉంది. జులై ఆఖరునాటికి ఇది మరింత విస్తరించి 30 కోట్లమందికీ పాకవచ్చు. అయితే చాలా మందికి ఇది వచ్చినట్లు కూడా తెలియదు. కోటి మందిలో వ్యాధి లక్షణాలు కనిపించే అవకాశం ఉంది. 50 లక్షల జనాభాకు ‘క్రిటికల్‌ కేర్‌’ అవసరం కావచ్చు. కానీ, దీని గురించి ఆందోళన చెందాల్సిన అవసరం లేదు. ప్రతి ఒక్కరికీ ఏదో ఒక సమయంలో జ్వరం వస్తుంది. ప్రస్తుత వైరస్ తీవ్రత వేరు కాబట్టి మామూలు జ్వరం వచ్చినా ప్రత్యేక శ్రద్ధ తీసుకోవాలి. అత్యధిక సంఖ్యలో జనం ఈ వైరస్ బారినపడితే అందుకు తగిన వైద్య సదుపాయాలు కల్పించడం సాధ్యమా అన్నది కీలకమైన ప్రశ్న. ప్రభుత్వ ఆదేశాలను ప్రజలు తప్పనిసరిగా పాటించి అవసరమైన జాగ్రత్తలు తీసుకోవాలి. వైరస్ బారిన పడి క్రిటికల్‌ కేర్‌ అవసరమైనవారికి తగిన చికిత్స అందించేలా ఆసుపత్రులను సిద్ధం చేయాలి. ఈ రెండు పనులూ ఏక కాలంలో జరగాలి. ఏటా ఎనిమిది నుంచి పది కోట్ల మంది జ్వరం బారిన పడతారు. ఇందులో మరణాలు 0.1శాతం మాత్రమే. ప్రస్తుత వైరస్‌వల్ల మరణాల సంఖ్య దీనికంటే ఎక్కువగా ఉండే ప్రమాదం ఉంది. మరణాల సంఖ్య రెండు మూడుశాతానికి చేరే అవకాశాలూ కొట్టిపారేయలేనివి. ఇది కూడా అత్యవసర వైద్య సేవలు ఎలా ఉంటాయన్నదానిపై ఆధారపడి ఉంటుంది. పెద్ద వయస్సు వారి విషయంలో ఎక్కువ జాగ్రత్త అవసరం.
ఇదీ చూడండి: ఒకేసారి కరోనా మోత... దేశంలో పెరిగిన కేసులు
