বিশেষ প্ৰতিবেদন, 8 আগষ্ট: বিভিন্ন সংবাদ মাধ্যমৰ বাতৰি অনুসৰি প্ৰধানমন্ত্ৰী নৰেন্দ্ৰ মোদীয়ে ২৩ আগষ্টত ইউক্ৰেইন ভ্ৰমণ কৰাৰ সম্ভাৱনা আছে । অৱশ্যে ভ্ৰমণৰ বিৱৰণ এতিয়াও নিৰ্ধাৰণ কৰা হোৱা নাই । ৰাছিয়া-ইউক্ৰেইন যুদ্ধ আৰম্ভ হোৱাৰ পিচত এয়া প্ৰধানমন্ত্ৰী মোদীৰ প্ৰথম ইউক্ৰেইন ভ্ৰমণ হ'ব ।
প্ৰধানমন্ত্ৰীৰ ৰাছিয়া ভ্ৰমণ আৰু আমেৰিকাৰ উদ্বেগ :
প্ৰধানমন্ত্ৰীয়ে ইয়াৰ পূৰ্বে জুলাইত দুদিনীয়া কাৰ্যসূচীৰে ৰাছিয়া ভ্ৰমণ কৰিছিল । মস্কো ভ্ৰমণৰ পূৰ্বে প্ৰধানমন্ত্ৰী নৰেন্দ্ৰ মোদীয়ে ইটালীত অনুষ্ঠিত জি-৭ সন্মিলনৰ সময়ত ইউক্ৰেইনৰ ৰাষ্ট্ৰপতি ভ্লাদিমিৰ জেলেনস্কিক সাক্ষাৎ কৰে । য'ত তেওঁ কিয়েভ ভ্ৰমণৰ বাবে আমন্ত্ৰণ জনোৱা হৈছিল ।
আমেৰিকাৰ বাবে উদ্বেগৰ কথাটো হ'ল যে প্ৰধানমন্ত্ৰী মোদীৰ মস্কো ভ্ৰমণ ৱাশ্বিংটনত অনুষ্ঠিত নাটো সন্মিলনৰ সময়ত হৈছিল । যিয়ে ৰাছিয়াৰ সংবাদ মাধ্যমৰ ওপৰত আধিপত্য বিস্তাৰ কৰিছিল আৰু মস্কোলৈ নাটোৰ সতৰ্কবাণীক একাষৰীয়া কৰিছিল । আমেৰিকাৰ এক সংবাদ মাধ্যমৰ প্ৰতিবেদনত উল্লেখ কৰা হৈছে যে আমেৰিকাৰ উপ-বিদেশ সচিব কুৰ্ট কেম্পবেলে জুলাইৰ আৰম্ভণিতে বৈদেশিক সচিব বিনয় কোৱাট্ৰাৰ সৈতে কথা পাতিছিল এই আশাত যে নাটো সন্মিলনৰ সময়ত মোদীৰ মস্কো ভ্ৰমণ এৰাই চলি পুনৰ নিৰ্ধাৰণ কৰিব লাগে ।
অৱশ্যে ভাৰতৰ বৈদেশিক সচিব বিনয় কোৱাট্ৰাই ইয়াক প্ৰত্যাখ্যান কৰিছিল আৰু কৈছিল, "এই দ্বিপাক্ষিক ভ্ৰমণ আমি গ্ৰহণ কৰা এক নিৰ্ধাৰিত অগ্ৰাধিকাৰ আৰু সেই অনুসৰিয়ে হৈছে ।"
ভাৰতত আমেৰিকাৰ ৰাষ্ট্ৰদূত এৰিক গাৰ্চেটিয়ে এই ভ্ৰমণত ৱাশ্বিংটনৰ অসন্তুষ্টি প্ৰকাশ কৰি উল্লেখ কৰে যে ভাৰতে আমেৰিকাৰ বন্ধুত্বক সহজভাৱে লোৱা উচিত নহয় । আমেৰিকাৰ ৰাষ্ট্ৰীয় নিৰাপত্তা উপদেষ্টা জেক ছুলিভানে লগতে কয়, ‘‘দীৰ্ঘম্যাদী, নিৰ্ভৰযোগ্য অংশীদাৰ হিচাপে ৰাছিয়াৰ ওপৰত নিৰ্ভৰ কৰাটো ভাল বাজি নহয় ।’’ আমেৰিকাই ভাৰতৰ কৌশলগত স্বাধীনতাক উপেক্ষা কৰিছে ।
ইউক্ৰেইনৰ অসন্তুষ্টি :
ইউক্ৰেইনৰ ৰাষ্ট্ৰপতি জেলেনস্কি অসাধাৰণভাৱে গুৰুত্বপূৰ্ণ আছিল কিয়নো এই ভ্ৰমণ কিয়েভৰ এখন শিশু চিকিৎসালয়ত মিছাইল আক্ৰমণৰ সময়ত হৈছিল ৷ যাক মস্কোৱে অস্বীকাৰ কৰিছিল । জেলেনস্কিয়ে কৈছিল, ‘‘বিশ্বৰ সৰ্ববৃহৎ গণতন্ত্ৰৰ নেতাজনে মস্কোত বিশ্বৰ আটাইতকৈ কুখ্যাত অপৰাধীক আলিঙ্গন কৰাটো হতাশাজনক ।’’ ভাৰতে পৰৱৰ্তী সময়ত কূটনৈতিক পৰ্যায়ত কিয়েভৰ সৈতে মন্তব্যটো উত্থাপন কৰিছিল ।
প্ৰধানমন্ত্ৰীৰ সম্ভাব্য ইউক্ৰেইন ভ্ৰমণ :
সম্ভৱতঃ দেখাতকৈ আগন্তুক ভ্ৰমণ বহুত বেছি গুৰুত্বপূৰ্ণ । প্ৰাথমিকভাৱে, প্ৰধানমন্ত্ৰী নৰেন্দ্ৰ মোদীয়ে মস্কোত হোৱা আলোচনাৰ সময়ত ৰাষ্ট্ৰপতি পুটিনৰ সৈতে যুদ্ধ সমাপ্ত কৰাৰ বাবে ৰাছিয়াৰ চৰ্তসমূহৰ বিষয়ে আলোচনা কৰিছে । ৰাছিয়াই বিশ্বৰ সন্মুখত ঘোষণা কৰি অহা কথাবোৰৰ দৰে এইবোৰ নহ'বও পাৰে । বিশ্বই ভাৰত-ৰাছিয়া সম্পৰ্ক আৰু মস্কোৰ ওপৰত নতুন দিল্লীৰ প্ৰভাৱৰ বিষয়ে অৱগত ।
ভাৰতে কেতিয়াও আক্ৰমণৰ বাবে ৰাছিয়াক সমালোচনা কৰা নাছিল আৰু আলোচনাক আগুৱাই যোৱাৰ পথ হিচাপে জোৰ দিছিল । ইউক্ৰেইনে হয়তো ৰাছিয়াৰ আভ্যন্তৰীণ লক্ষ্যৰ সামৰ্থ্য সম্প্ৰসাৰিত কৰিছে কিন্তু ই সংঘৰ্ষৰ ওপৰত সীমিত প্ৰভাৱ পেলাব । একে সময়তে, গোলকীয় ঘটনাবোৰে ইউক্ৰেইনৰ বাবে বৰ্তমানৰ সমৰ্থনৰ স্তৰৰ পৰিৱৰ্তন সূচায় যাৰ ফলত সংঘৰ্ষটো অব্যাহত ৰখাৰ ক্ষমতা হ্ৰাস হয় । ইউক্ৰেইনৰ ভিতৰচ'ৰাত যুদ্ধৰ ক্লান্তিও আৰম্ভ হোৱা দেখা গৈছে ।
এখন জাৰ্মানী খচৰা বাজেটত উল্লেখ কৰা হৈছে যে দেশখনে ইউক্ৰেইনলৈ সামৰিক পুঁজি ৬.৭ বিলিয়ন ইউৰোৰ পৰা ৪ বিলিয়নলৈ হ্ৰাস কৰাৰ চিন্তা কৰি আছে । জাৰ্মানী ইউৰোপৰ ইউক্ৰেইনত সৰ্ববৃহৎ বিত্তীয় সমৰ্থক আছিল । ইয়াৰ উপৰিও, ইউৰোপীয় ৰাষ্ট্ৰসমূহত ক্ষমতা লাভ কৰা নেতাসকলে বৰ্তমানৰ পুঁজিৰ স্তৰক সমৰ্থন কৰিবলৈ সংকোচ বোধ কৰে ।
আমেৰিকাৰ নিৰ্বাচনে ডনাল্ড ট্ৰাম্পক হোৱাইট হাউচলৈ আনিব পাৰে, যিয়ে যুদ্ধ সমাপ্ত কৰাৰ প্ৰতিশ্ৰুতি দিছে । সকলো সম্ভাৱনাতে তেওঁ পুঁজি হ্ৰাস কৰিব, ইউক্ৰেইনক আলোচনাত বাধ্য কৰাব । ট্ৰাম্পৰ দ্বাৰা আৰোপ কৰা চৰ্তবোৰ জেলেনস্কিৰ বাবে আকৰ্ষণীয় নহ'ব ।
শান্তি আলোচনা :
ইউক্ৰেইনৰ তিনিখন শান্তি সন্মিলন, কোপেনহেগেন, ৰিয়াদ আৰু ছুইজাৰলেণ্ডৰ শেহতীয়া সন্মিলনসমূহে আলোচনাৰ বাবে কোনো ধৰণৰ আগবাঢ়িবলৈ বা দৃঢ় প্ৰস্তাৱ প্ৰস্তুত কৰাত ব্যৰ্থ হৈছে । যোৱা সন্মিলনৰ পিচত জাৰী কৰা বিজ্ঞপ্তি কেৱল ইউক্ৰেইনৰ সৈতে সংহতি প্ৰদৰ্শন আছিল, যিবোৰৰ ভিতৰত ৮১ খন দেশৰ দ্বাৰা স্বাক্ষৰিত হৈছিল, যাৰ কোনো ব্ৰিকছ ৰাষ্ট্ৰ নাছিল, যাৰ ৰাছিয়াৰ ওপৰত কিছু প্ৰভাৱ আছে ।
যুদ্ধ সম্প্ৰতি অচলাৱস্থাৰ স্থিতিত আছে য'ত দুয়োপক্ষৰ দ্বাৰা বেছি অগ্ৰগতি হোৱা নাই । দুয়োখন ৰাষ্ট্ৰৰ দাবী কেতিয়াও পূৰণ কৰিব নোৱাৰি ৷ যাৰ অৰ্থ হৈছে যে সেইবোৰ হ্ৰাস কৰিব লাগিব । যাৰ বাবে শান্তিৰ কথা কোৱাৰ সময় আহি পৰিল ।
চীনৰ লক্ষ্য :
চীনে শেহতীয়াকৈ বেইজিং ঘোষণাপত্ৰত স্বাক্ষৰ কৰিবলৈ ১৪ টা পেলেষ্টাইনী গোটক একত্ৰিত কৰি মধ্য প্ৰাচ্যৰ সংঘাতত লিপ্ত হৈছিল আৰু তেওঁলোকৰ মতভেদ আঁতৰাই ৰাখে । ইয়াৰ পূৰ্বে চীনে ইৰাণ-চৌদি আৰৱ শান্তি চুক্তিৰ মধ্যস্থতা কৰিছিল, যাৰ ফলত দুয়োখন ৰাষ্ট্ৰই ৭ বছৰৰ পিচত পুনৰ কূটনৈতিক সম্পৰ্ক স্থাপন কৰিছিল ।
ই এতিয়া ৰাছিয়া-ইউক্ৰেইন সংঘৰ্ষত প্ৰৱেশ কৰিবলৈ চেষ্টা কৰিছে । ই বাৰ্তা প্ৰেৰণ কৰিছে যে যেতিয়া আমেৰিকাই ৰাষ্ট্ৰসমূহক বিভক্ত কৰি আছে আৰু সংঘাতৰ প্ৰচাৰ কৰি আছে, চীনে সেইবোৰ সমাপ্ত কৰিবলৈ চেষ্টা কৰি আছে । সেয়েহে, ই ইংগিত দিছে যে আমেৰিকা হৈছে যুদ্ধ সমৰ্থনকাৰী আনহাতে বেইজিং হৈছে শান্তি স্থাপনকাৰী ।
জেলেনস্কিয়ে বাৰে বাৰে চীনক ৰাছিয়াক সমৰ্থন কৰাৰ লগতে মস্কোৰ সৈতে হাত মিলাই ইয়াৰ শান্তি সন্মিলনক বাধা দিয়াৰ অভিযোগ উত্থাপন কৰিছে । যুদ্ধ আৰম্ভ হোৱাৰ পিচত চীনৰ ৰাষ্ট্ৰপতি ঝি জিনপিঙে কেৱল এবাৰ ইউক্ৰেইনৰ ৰাষ্ট্ৰপতিৰ সৈতে কথা পাতিছিল ।
সংঘৰ্ষ আৰম্ভ হোৱাৰ পিচত জুলাইৰ শেষৰ ফালে প্ৰথমবাৰৰ বাবে ইউক্ৰেইনৰ বৈদেশিক মন্ত্ৰী ডিমিট্ৰো কুলেবাই চীনা বৈদেশিক মন্ত্ৰী ৱাং য়িৰ আমন্ত্ৰণত চীনৰ গুয়াংঝৌ ভ্ৰমণ কৰে । বেইজিং নহয় গুয়াংঝৌ বাছনি কৰাৰ কাৰণ আছিল সম্ভৱতঃ চীনা নেতৃত্বৰ সৈতে কুলেবাৰ বাৰ্তালাপ সীমিত কৰা ।
জানিব পৰা মতে, চীন ৰাছিয়াৰ অন্যতম প্ৰধান সমৰ্থক আৰু ইয়াৰ ওপৰত সৰ্বাধিক প্ৰভাৱ থকা ৰাষ্ট্ৰ । গুয়াংঝৌত কুলেবা আৰু ৱাং য়িৰ মাজত দীঘলীয়া বৈঠক হৈছিল, সম্ভৱতঃ সংঘৰ্ষ সমাপ্তিৰ ওপৰত ইউক্ৰেইনৰ মতামত ভাগ বতৰা কৰাকে ধৰি বিভিন্ন বিষয়ত আলোচনা হৈছিল । চীনৰ পূৰ্বৰে পৰা যুদ্ধৰ সমাপ্তিৰ বাবে মস্কোৰ ধাৰণাটোৱে আছিল ।
চীনে এতিয়ালৈকে এই সংঘৰ্ষক ইয়াৰ সুবিধাৰ বাবে ব্যৱহাৰ কৰিছিল, যাৰ দ্বাৰা ই মধ্য এছিয়াৰ প্ৰভাৱশালী ৰাষ্ট্ৰ হৈ পৰিছিল আৰু ৰাছিয়া কনিষ্ঠ অংশীদাৰ হিচাপে আছিল । অৱশ্যে, পৰিস্থিতি সলনি হৈছে । আমেৰিকাই চীনৰ সৈতে ইয়াৰ বাণিজ্যিক সম্পৰ্ক হ্ৰাস কৰিবলৈ ইউৰোপক কাৰ্যকৰীভাৱে হেঁচা প্ৰয়োগ কৰি আছে । যাৰ ভিতৰত আছে চীনা আমদানিৰ ওপৰত অধিক কৰ আৰোপ কৰা ।
নাটো সন্মিলন :
নাটো সন্মিলনৰ পিচত জাৰী কৰা বিজ্ঞপ্তিত চীন বিৰোধী দৃষ্টিভংগী স্পষ্ট হৈছিল য'ত উল্লেখ কৰা হৈছিল, ‘‘পিআৰচি (গণপ্ৰজাতন্ত্ৰী চীন) ইয়াৰ স্বাৰ্থ আৰু খ্যাতিৰ ওপৰত নেতিবাচক প্ৰভাৱ পেলোৱা অবিহনে সাম্প্ৰতিক ইতিহাসত ইউৰোপৰ সৰ্ববৃহৎ যুদ্ধক সক্ষম কৰিব নোৱাৰে ।’’
ৰাছিয়াৰ সৈতে ব্যৱসায়ৰ বাবে চীনা বিত্তীয় প্ৰতিষ্ঠানসমূহৰ ওপৰত নিষেধাজ্ঞা বৃদ্ধি কৰা হৈছে আৰু সাৱধানতা আৰোপ কৰা হৈছে । সেয়েহে, চীনে ইউৰোপৰ সৈতে বাণিজ্যিক সম্পৰ্ক পুনৰ লাভ কৰি সংঘৰ্ষৰ সমাপ্তিৰ সমৰ্থন প্ৰদৰ্শন কৰিবলৈ চেষ্টা কৰি আছে । পশ্চিমীয়া দেশৰ বাবে চীনা মধ্যস্থতাত আলোচনাৰ ফলত সম্ভাৱ্য যুদ্ধবিৰতি হ'ব পাৰে । ই আমেৰিকা আৰু ইউৰোপক প্ৰভাৱিত কৰাৰ সময়ত চীনৰ সুনাম আৰু বিশ্বব্যাপী স্থিতি বৃদ্ধি কৰিব পাৰে ।
ভাৰত এখন পশ্চিমীয়া মিত্ৰ আৰু যদি ই আলোচনা আৰু যুদ্ধবিৰতিৰ মাজেৰে আগবাঢ়িবলৈ সক্ষম হয় তেন্তে তেওঁলোকক সমৰ্থন কৰা হ'ব । প্ৰধানমন্ত্ৰী নৰেন্দ্ৰ মোদী সফল নহ'ব পাৰে কিন্তু তেওঁ এক জটিল সংঘৰ্ষত লিপ্ত হোৱাটোৱে এতিয়ালৈকে নতুন দিল্লী ৰাছিয়াৰ মিত্ৰ হোৱাৰ পৰা ধাৰণা সলনি হোৱাৰ সংকেত দিব পাৰে ।
(টোকা: এই প্ৰবন্ধত প্ৰকাশিত মতামতবোৰ লেখকৰ । ইয়াত প্ৰকাশিত তথ্য আৰু মতামতে ইটিভি ভাৰতৰ মতামত প্ৰতিফলিত নকৰে ।)
