বাংলাদেশৰ সৈতে ভাৰতৰ উন্নয়ন সহযোগিতা কাৰ্যকলাপৰ লক্ষ্য দেশখনৰ জনসাধাৰণৰ কল্যাণ বুলি উল্লেখ কৰি জয়ছোৱালে প্ৰধানমন্ত্ৰী নৰেন্দ্ৰ মোদীৰ স্বাধীনতা দিৱসৰ ভাষণৰ কথা উল্লেখ কৰে । প্ৰধানমন্ত্ৰীয়ে এই ভাষণত কৈছিল যে ভাৰত সদায় বাংলাদেশৰ শুভাকাংক্ষী হৈ থাকিব আৰু ইয়াৰ উন্নয়ন যাত্ৰাত অংশীদাৰ হৈ থাকিব ।
উল্লেখ্য, বাংলাদেশ হৈছে ভাৰতৰ সৰ্ববৃহৎ উন্নয়ন সহায়ক অংশীদাৰ । ভাৰতে বিগত আঠ বছৰত বাংলাদেশলৈ তিনিটা ঋণ (এল অ' চি) প্ৰদান কৰিছে । ইয়াৰ পৰিমাণ হৈছে ৮ বিলিয়ন ডলাৰ । পথ, ৰে'লপথ, জাহাজ আৰু বন্দৰকে ধৰি বিভিন্ন খণ্ডত আন্তঃগাঁথনিৰ বিকাশৰ বাবে এই ঋণ প্ৰদান কৰা হৈছে । এল অ' চিৰ উপৰি ভাৰত চৰকাৰে বাংলাদেশক বিভিন্ন আন্তঃগাঁথনি প্ৰকল্পৰ বাবে অনুদান সাহায্য আগবঢ়াই আহিছে । ইয়াৰ ভিতৰত আছে আখাউৰা-আগৰতলা ৰে'ল সংযোগ নিৰ্মাণ, বাংলাদেশত আভ্যন্তৰীণ জলপথৰ ড্ৰেজিং আৰু ভাৰত-বাংলাদেশ বন্ধুত্ব পাইপলাইন নিৰ্মাণ ।
উচ্চ প্ৰভাৱযুক্ত সামূহিক উন্নয়ন প্ৰকল্পবোৰে (HICDP) ভাৰতৰ উন্নয়ন সহায়ৰ এক সক্ৰিয় স্তম্ভ গঠন কৰে । ভাৰত চৰকাৰে বাংলাদেশৰ অন্যান্য খণ্ডৰ ভিতৰত ছাত্ৰাবাস, শৈক্ষিক ভৱন, দক্ষতা বিকাশ আৰু প্ৰশিক্ষণ প্ৰতিষ্ঠান, সাংস্কৃতিক কেন্দ্ৰ আৰু অনাথ আশ্ৰম নিৰ্মাণকে ধৰি 77 টা এইচ আই চি ডি পিক পুঁজি যোগান ধৰিছে আৰু আৰু 16 টা এইচ আই চি ডি পি কাৰ্যকৰী কৰা হৈছে । এই 93 টা প্ৰকল্পত বিনিয়োগৰ পৰিমাণ হৈছে 50 নিযুত ডলাৰৰো অধিক ।
আনহাতে, বহিষ্কাৰ কৰাৰ পূৰ্বে তদানীন্তন বাংলাদেশৰ প্ৰধানমন্ত্ৰী শ্বেখ হাছিনাই চলিত বৰ্ষৰ জুন মাহত দ্বিপাক্ষিক ভ্ৰমণলৈ ভাৰতলৈ অহাৰ সময়ত সামুদ্ৰিক সহযোগিতা আৰু নীল অৰ্থনীতি, ৰে'ল সংযোগ, ডিজিটেল অংশীদাৰিত্ব আৰু এটা উপগ্ৰহ প্ৰকল্পকে ধৰি কেইবাটাও চুক্তি স্বাক্ষৰিত হৈছিল । অৱশ্যে এক বৃহৎ ৰাজনৈতিক উত্থান-পতনৰ পিচত ৫ আগষ্টত হাছিনাক বহিষ্কাৰ কৰাৰ লগে লগে এই সকলো প্ৰকল্প এতিয়া অনিশ্চয়তাৰ সন্মুখীন হৈছে ।
নোবেল বঁটা বিজয়ী মহম্মদ ইউনুছক মুখ্য উপদেষ্টা হিচাপে লৈ ৮ আগষ্টত ঢাকাত এখন নতুন অন্তৱৰ্তীকালীন চৰকাৰে ক্ষমতা গ্ৰহণ কৰে । যদিও ইউনুছ ভাৰতৰ প্ৰশংসক, কিন্তু এই সকলো প্ৰকল্পৰ ভৱিষ্যত এতিয়াও দোদুল্যমান অৱস্থাত আছে ।
য়হোমে ইটিভি ভাৰতক কয়, "ভাৰত চিন্তিত হ'বলগাৰ কাৰণ হৈছে এই প্ৰকল্পবোৰত যথেষ্ট ধন প্ৰয়োগ কৰা হৈছে । এই প্ৰকল্পবোৰত ভাৰতৰ দ্বাৰা যথেষ্ট পুঁজি যোগান ধৰা হয় আৰু এক সময়সীমাৰ ভিতৰত সম্পূৰ্ণ কৰিব লাগিব ।" তেওঁ কয়, "আনটো দিশ হ'ল নতুন শাসন ব্যৱস্থাই চলিত প্ৰকল্পসমূহৰ ওপৰত কিমান গুৰুত্ব দিব । যদি তেওঁলোকে এই প্ৰকল্পবোৰ কোনো না কোনো কাৰণত পলম কৰে, তেন্তে সেইবোৰৰ প্ৰগতি প্ৰভাৱিত হ'ব ।"
য়হোমে কয় যে বাংলাদেশত বৰ্তমানৰ অনিশ্চয়তা অৱস্থাৰ পৰিপ্ৰেক্ষিতত ভাৰতে এতিয়াও তাত নতুন ৰাজনৈতিক দৃশ্যপট বুজিবলৈ চেষ্টা কৰি আছে ।তেওঁ কয়, "সংযোগ আৰু সীমান্তপাৰ আন্তঃগাঁথনি প্ৰকল্পৰ ক্ষেত্ৰতো ভাৰতৰ উদ্বেগ কৌশলগত । নতুন শাসনে আভ্যন্তৰীণ বাধ্যবাধকতাৰ বাবে আন বাহ্যিক পক্ষবোৰক নিশ্চিতভাৱে লক্ষ্য কৰিব ।"
এই ক্ষেত্ৰত এটা ঘটনা হৈছে বাংলাদেশৰ ভিতৰত তিস্তা পানী ব্যৱস্থাপনা প্ৰকল্প । বাংলাদেশৰ জল উন্নয়ন বোৰ্ড আৰু চীনৰ শক্তি নিগমে বাংলাদেশৰ পানী খণ্ডৰ প্ৰকল্পসমূহত সহযোগিতা ৰক্ষাৰ বাবে এক বুজাবুজি চুক্তি স্বাক্ষৰ কৰে । তিস্তা নদীৰ ওপৰত সম্ভাৱনা সন্দৰ্ভত এক অধ্যয়ন কৰা হৈছিল । ইয়াৰ পিচত চীনা শক্তি নিগমে তিস্তা নদী ব্যাপক ব্যৱস্থাপনা আৰু পুনৰুদ্ধাৰ প্ৰকল্প (TRCMRP) প্ৰতিবেদন দাখিল কৰিছিল । এই প্ৰতিবেদনখন পৰৱৰ্তী সময়ত 2019 চনৰ 30 মে' তাৰিখে অনুমোদিত হৈছিল ।
য়োমে ব্যাখ্যা কৰে যে যদিও মুখ্য উপদেষ্টা ইউনুছে কাৰ্যভাৰ গ্ৰহণ কৰাৰ পিচত ভাৰতৰ পক্ষলৈ গৈছে, কিন্তু ঘৰুৱা বাধ্যবাধকতাও আছে । তেওঁ কয়, "ঘৰুৱা গোটসমূহক সন্তুষ্ট কৰিবলৈ নতুন অন্তৱৰ্তীকালীন চৰকাৰে এই প্ৰকল্পসমূহৰ অগ্ৰগতি হ্ৰাস কৰিব লাগিব পাৰে । যেতিয়া ৰাজনৈতিক বাধ্যবাধকতাৰ বাবে প্ৰকল্পবোৰ স্থগিত হৈ পৰে, তাৰ পিচত পুনৰ আৰম্ভ কৰাটো কঠিন হৈ পৰে ।"
অৱশ্যে ঘটনাটো হ'ল যে বাংলাদেশত কেৱল এখন অন্তৱৰ্তীকালীন চৰকাৰহে শাসনত আছে । এই ক্ষেত্ৰত আশা কি কৰিব পাৰি ? "নিৰ্বাচন অনুষ্ঠিত কৰিব লাগিব । যেতিয়া এখন নতুন নিৰ্বাচিত চৰকাৰে ক্ষমতা দখল কৰিব তেতিয়াহে আমি লক্ষ্য কৰিব পাৰিম যে ভাৰতৰ সৈতে ইয়াৰ কেনে ধৰণৰ সম্পৰ্ক থাকিব ।" য়হোমে কয় । এই সকলোবোৰৰ পৰিপ্ৰেক্ষিতত এতিয়ালৈকে ভাৰতৰ বাবে একমাত্ৰ বিকল্প হৈছে অপেক্ষা কৰা আৰু লক্ষ্য কৰা ।