దేశంలో దక్షిణాదిన రోజురోజుకూ కరోనా వైరస్‌ పంజా విసురుతోంది. ప్రత్యేకించి చెన్నై, బెంగళూరు, హైదరాబాద్ మహానగరాల్లో పాజిటివ్‌ కేసులు భారీగా నమోదవుతుండటం ఆందోళన కలిగిస్తోంది. తాజాగా కర్ణాటకలో వైరస్‌ విజృంభిస్తోంది. ఆ రాష్ట్రంలో మొత్తంగా నిర్ధారణ అయిన కేసుల్లో 45శాతం బెంగళూరు మహానగరంలోనే ఉన్నాయి. తెలంగాణ కేసుల్లో సింహభాగం హైదరాబాద్ గ్రేటర్‌ పరిధిలోనే నమోదవుతున్నాయి. లాక్డౌన్ నిషేధం సడలించాక కేసులు, బాధితుల సంఖ్య ఇబ్బడి ముబ్బడిగా పెరుగుతుండటంతో తాజాగా కొన్ని రాష్ట్రాలు మళ్ళీ లాక్డౌన్ దిశగా ఆలోచిస్తున్నాయి. చెన్నై మహానగరం, దాని పొరుగు జిల్లాల్లో లాక్డౌన్ విధించారు. సరికొత్తగా బెంగళూరు గ్రేటర్‌ పరిధిలోనూ లాక్డౌన్ ఆంక్షలు అమలులోకి వచ్చాయి. దేశంలో లాక్డౌన్ ఎత్తివేశాక ఉత్పన్నమయ్యే పరిస్థితులపై లోతైన విశ్లేషణ, తగిన సన్నద్ధత, వ్యూహరచన, సమగ్ర కార్యాచరణ ప్రణాళిక కొరవడటమే పెద్దలోపం. కరోనా మహమ్మారిపై చేస్తున్న పోరాటంలో మనం నేటికీ శైశవ దశలోనే ఉన్నామనడానికి క్షేత్రస్థాయి పరిస్థితులే నిదర్శనం.
నగరాలే వాహక కేంద్రాలు
అత్యధిక జనాభా, జనసాంద్రత కలిగిన నగరాలు, పట్టణాల్లో పారిశుద్ధ్య లోపానికి తోడు ప్రజారోగ్యంపై తగిన శ్రద్ధ చూపకపోవడం అంటువ్యాధుల విజృంభణకు కారణమవుతోంది. కరోనా వైరస్‌ పట్ల చేపట్టాల్సిన ప్రతిస్పందక చర్యలను కేంద్రీకృతం కావించి, సాంకేతిక పరిజ్ఞానాన్ని సరైన రీతిలో వినియోగించుకుని ఉంటే ప్రారంభ దశలోనే కరోనాను కట్టడి చేయడం సాధ్యపడేది. పట్టణ ప్రాథమిక వైద్యారోగ్య సదుపాయాల కల్పనను బలోపేతం చేయడం, సమర్థంగా మహమ్మారి పిడికిట మహానగరాలు నిర్వహించడంలో ముందుచూపు లేకపోవడం వల్ల మహానగరాల్లో కేసుల ఉద్ధృతి కొనసాగుతోంది. దాదాపు 70రోజుల లాక్డౌన్ ఆంక్షల నడుమ జీవనం సాగించిన ప్రజలు, లాక్డౌన్ ఎత్తివేయడంతో కరోనా తీవ్రత తగ్గిందని భావించి, తమ దైనందిన కార్యకలాపాలు, వ్యాపారాలను పునఃప్రారంభించారు. ప్రయాణాలు సాగించారు. నిత్యావసర సరకులు, కూరగాయల కోసం ప్రజలు రోడ్లమీదకు రావడం, మాస్కులు ధరించకపోవడం, కనీస భౌతిక దూరాన్ని పాటించకపోవడం, ఇతర విషయాల్లోనూ అశ్రద్ధ, నిర్లక్ష్యం వహించడంతో- వైరస్‌ విజృంభణ ఊపందుకుంది. ఫలితంగా రోజూవారీగా నమోదవుతున్న కేసులు గరిష్ఠ స్థాయికి చేరుకుంటున్నాయి.
అందుకే కరోనా పంజా..
మాస్కులు, భౌతిక దూరం వంటి నిబంధనలు ఉల్లంఘించినవారిపై విధించిన జరిమానాల మొత్తం ఒక్క బెంగళూరు గ్రేటర్‌ పరిధిలోనే 70 లక్షల రూపాయలు మించిపోయాయంటే- లాక్డౌన్ ఎత్తేశాక ప్రజలు ఎంత విచ్చలవిడిగా తిరిగారో స్పష్టమవుతుంది. తెలుగు రాష్ట్రాలు, తమిళనాడు, కర్ణాటకల్లో అంతర జిల్లా స్థాయుల్లో రాకపోకలు, ప్రయాణాలు జోరుగా సాగుతుండటం, విశేషించి జనసమ్మర్దం అధికంగా ఉండటంతో వైరస్‌ అతివ్యాప్తి వాహకాలు(సూపర్‌ స్ప్రెడర్‌లు) పెరగడం తదితర కారణాల వల్ల కరోనా పంజా విసరుతోంది. దక్షిణాదిన ఒక్క కేరళ రాష్ట్రంలో తప్ప అన్ని రాష్ట్రాల్లోనూ ఇవే తరహా పరిస్థితులు నెలకొన్నాయి. కరోనా కట్టడిలో కేరళ చేపడుతున్న పకడ్బందీ చర్యలు, అత్యుత్తమ ట్రేసింగ్‌, ట్రాకింగ్‌ విధానాల వల్ల అక్కడ వైరస్‌ వ్యాప్తిని నిలువరించగలుగుతున్నారు. నమోదవుతున్న మొత్తం కేసుల్లో మరణాల రేటు 0.4శాతంగా మాత్రమే ఉంది. ఇతర ప్రాంతాలనుంచి కేరళకు భారీగా తిరిగి వస్తున్న ప్రజలను వెన్వెంటనే గుర్తించి, తగిన ముందస్తు జాగ్రత్తలు తీసుకోవడంతో వైరస్‌ అతివ్యాప్తి వాహకాలకు అడ్డుకట్ట వేసినట్లయింది. తక్కిన రాష్ట్రాల్లో ఈ కార్యాచరణ కొరవడటం వల్లే కరోనా కేసులు శరవేగంగా పెరుగుతున్నాయి. ప్రస్తుతం తెలుగు రాష్ట్రాల్లో పాజిటివ్‌ కేసులు రికార్డు స్థాయిలో నమోదవుతున్నాయి. ఆంధ్రప్రదేశ్‌లో అత్యధికంగా నిర్ధారణ పరీక్షలు నిర్వహిస్తుండటం, రెండు తెలుగు రాష్ట్రాల్లో కోలుకుంటున్నవారి సంఖ్య అధికంగా ఉండటం గమనార్హం. తమిళనాడులో నమోదవుతున్న మొత్తం కేసుల్లో 58శాతం చెన్నై నగరంలోనే ఉన్నాయంటే నగరాల్లో పరిస్థితులు ఎలా ఉన్నాయో బోధపడుతోంది.
కింకర్తవ్యం?
కరోనా తీవ్రతరమవుతున్న తరుణంలో నగరాల్లో వైరస్‌ విస్తృతికి అడ్డుకట్ట పడాలంటే- కొన్ని చర్యలు విధిగా చేపట్టాలి. లక్షణాలు కనిపించిన వెంటనే లేదా అనుమానితులను- క్వారంటైన్‌ లేదా నిబంధనలు పాటించేలా చేయాలి. బాధితులను సకాలంలో గుర్తించి, కట్టడి చేయడాన్ని పక్కాగా అమలుపరచడం కోసం ముందుగా ప్రజలకు, వైద్య ఆరోగ్య సిబ్బందికి మధ్య సమాచార సమన్వయ వ్యవస్థను మెరుగుపరచాలి. వైరస్‌ నిర్ధారణ కోసం ర్యాపిడ్‌ యాంటీజెన్‌ పరీక్షలను వినియోగించడం తదితర చర్యల ద్వారా వైరస్‌ ఉద్ధృతిని అదుపు చేయవచ్ఛు దీనికి అదనంగా అవసరమైన మానవ వనరులు, మౌలిక సదుపాయాల కల్పనతో కూడిన ప్రాథమిక ఆరోగ్య సంరక్షణ వ్యవస్థను క్షేత్రస్థాయిలో ప్రజలకు అందుబాటులోకి తేవాలి.
మౌలిక సదుపాయాలతోనే..
నగరాల్లో, పట్టణ ప్రాంతాల్లోని ప్రాథమిక ఆరోగ్య కేంద్రాల్లో తగినంత మంది వైద్యాధికారులను, నిపుణులైన సిబ్బందిని నియమించాలి. క్షేత్రస్థాయిలో విధులు నిర్వహించే ఆరోగ్య కార్యకర్తల సేవలను మరింత మెరుగైన రీతిలో వినియోగించుకోవాలి. అందుకు అవసరమైన శిక్షణ, వృత్తి నైపుణ్యాలను అందించాలి. సిబ్బందితోపాటు వారికి సరైన మౌలిక సదుపాయాలు కల్పించినప్పుడే కరోనా మహమ్మారి, ఇతర అంటువ్యాధులు విసరుతున్న సవాళ్లను సమర్థంగా తిప్పికొట్టవచ్చు. వైద్యులు, క్షేత్రస్థాయి సిబ్బందిలో స్ఫూర్తిదాయకమైన పోటీతత్వాన్ని, ఆత్మస్థైర్యాన్ని పెంపొందించడం ద్వారా మహమ్మారుల విజృంభణ సమయంలోనూ మంచి ఫలితాలను రాబట్టవచ్ఛు సాంకేతిక సమాచార పరిజ్ఞానాన్ని కూడా మేళవించినట్లయితే పరిస్థితులను సానుకూలంగా మలచుకోవచ్ఛు వైరస్‌ శరవేగంగా విస్తరిస్తున్న ప్రస్తుత పరిస్థితుల్లో సమగ్ర కార్యాచరణతో వైరస్‌ను ఎదుర్కోవడంలో వెనకంజ వేసినట్లయితే పరిస్థితులు చేయిదాటిపోయే ప్రమాదం పొంచి ఉంది.
- ఆకర్షణీయ నగరాల్లో ఆరోగ్యానికేదీ పూచీ?
- కేంద్రంలో నరేంద్ర మోదీ ప్రభుత్వం అత్యంత ప్రతిష్ఠాత్మకంగా ప్రారంభించిన ‘స్మార్ట్‌ సిటీస్‌ మిషన్‌’ కార్యక్రమంలో ‘ప్రజారోగ్యం’ వంటి మౌలిక సదుపాయాల కల్పన విషయానికి పెద్దగా ప్రాధాన్యం కల్పించలేదు. మొత్తం 5,000కు గాను 69 ప్రాజెక్టుల్లోనే ఆరోగ్య-వైద్య రంగ మౌలిక సదుపాయాలు చేపట్టారు. వీటి అంచనా వ్యయం రూ.2,112 కోట్లు. మొత్తం స్మార్ట్‌ సిటీస్‌ మిషన్‌ కార్యక్రమానికి కేటాయించిన మొత్తంలో ఇది కేవలం ఒక్క శాతమే!
- అత్యధిక శాతం ఆకర్షణీయ నగరాలు నేడు కొవిడ్‌ ధాటికి విలవిల్లాడుతున్నాయి. స్మార్ట్‌ సిటీస్‌ మిషన్‌లో భాగంగా ఏర్పాటు చేసిన సమీకృత కమాండ్‌ కంట్రోల్‌ కేంద్రాలను నేడు కొన్ని నగరాల్లో కరోనాను కట్టడి చేయడానికై ‘వార్‌ రూమ్‌’లుగా వినియోగిస్తున్నారు.
- స్మార్ట్‌ సిటీస్‌ మిషన్‌ కార్యక్రమం ప్రధాన లక్ష్యం- పట్టణ ప్రాంతాల్లోని ప్రజల జీవన ప్రమాణాలను మెరుగుపరచడంగా పేర్కొన్నారు. అయితే భారత రాజ్యాంగంలోని 74వ రాజ్యాంగ సవరణ ప్రకారం- స్థానిక ప్రభుత్వాలు నిర్వహించాల్సిన 18 బాధ్యతల్లో ప్రజారోగ్యం ఒకటి. కానీ ప్రభుత్వాలు ఎప్పటికప్పుడు ప్రవేశపెడుతూ వస్తున్న కొత్త కొత్త అభివృద్ధి ప్రాజెక్టుల్లోనూ ‘ప్రజారోగ్యానికి’ పెద్దగా ప్రాముఖ్యం కల్పించడం లేదని క్షేత్రస్థాయి వాస్తవాలు చెబుతున్నాయి.
- పట్టణాల్లోని ప్రజారోగ్య అత్యవసర పరిస్థితిని ఎదుర్కోవడంలో భారతీయ పట్టణాలు-నగరాల్లోని సంస్థాగత, మానవ వనరుల లోపాన్ని కొవిడ్‌ ఎత్తి చూపింది.
- డాక్టర్ జీవీఎల్ విజయ్ కుమార్, రచయిత - భూ విజ్ఞానశాస్త్ర నిపుణులు
ఇదీ చదవండి: తోపుడు బండి మీద తండ్రి శవంతో...
