ఉగ్రవాదాన్ని పెంచి పోషించే పాకిస్థాన్కు అంతర్జాతీయ స్థాయిలో ప్రతిసారీ భంగపాటే ఎదురవుతోంది. ముంబయి పేలుళ్ల సూత్రధారి మసూద్ అజార్ను ఐరాస అంతర్జాతీయ ఉగ్రవాదిగా గుర్తించడం, అమెరికా ప్రభుత్వం ఏటా అందించే ఆర్థిక సాయాన్ని ఇటీవల తరచూ నిలిపివేస్తూ ఉండడం ఇందుకు కొన్ని ఉదాహరణలు. ఇదే తరహాలో పాకిస్థాన్కు మరో ముప్పు పొంచి ఉంది. ఫైనాన్షియల్ యాక్షన్ టాస్క్ఫోర్స్(ఎఫ్ఏటీఎఫ్) బ్లాక్ లిస్ట్లో ఆ దేశం చేరే అవకాశముంది. ఈనెల 13 నుంచి 16 వరకు పారిస్ వేదికగా జరిగే సమావేశంలో ఈ అంశంపై నిర్ణయం తీసుకోనుంది ఎఫ్ఏటీఎఫ్.
2012 నుంచి ఎఫ్ఏటీఎఫ్ గ్రే లిస్ట్లో ఉంది పాకిస్థాన్. బ్లాక్ లిస్ట్లో ప్రస్తుతం ఉత్తర కొరియా, ఇరాన్ మాత్రమే ఉన్నాయి. వాటి సరసన పాక్ చేరేందుకు అవకాశాలు మెండుగా కనిపిస్తున్నాయి. 3 రోజుల సమావేశంలో ఏం జరుగుతుందో తెలుసుకునేందుకు దాయాది దేశాలు ఆత్రుతగా చూస్తున్నాయి.
ఏంటీ ఎఫ్ఏటీఎఫ్...?
జీ-7 దేశాల చొరవతో 1989లో పారిస్ వేదికగా స్థాపితమైంది ఎఫ్ఏటీఎఫ్. మనీలాండరింగ్ కట్టడి సహా అందులో భాగస్వాములయ్యే దేశాలు, సంస్థలపై తీసుకోవాల్సిన చర్యలను సిఫార్సు చేయడం ఎఫ్ఏటీఎఫ్ ప్రధాన విధి. ఇందులో భారత్ సహా మొత్తం 37 సభ్యదేశాలు ఉన్నాయి. ఆసియా పసిఫిక్ గ్రూప్ వంటి 9 ప్రాంతీయ సంస్థలు అనుబంధ సభ్యులుగా ఉన్నాయి. ఐఎంఎఫ్, ప్రపంచ బ్యాంక్, ఇంటర్పోల్, ఐడీబీ, ఓఈసీడీ వంటి 23 సంస్థలు 'పరిశీలకులు'గా ఉన్నాయి. ఎఫ్ఏటీఎఫ్ చేసే సిఫార్సులకు ఎంత ప్రాధాన్యం ఉంటుందో ఈ సభ్య దేశాలు, సంస్థల జాబితా చూస్తుంటే అర్థమవుతుంది.
ఎఫ్ఏటీఎఫ్ ఏం చేస్తుంది...?
అక్రమ నగదు బదిలీ, ఉగ్ర నిధుల ప్రవాహం కట్టడి కోసం మొత్తం 50 పరామితులు నిర్దేశించింది ఎఫ్ఏటీఎఫ్. ఇందులో 40 'టెక్నికల్ కాంప్లయన్స్ రేటింగ్'కు సంబంధించినవి. మిగిలిన 10 మనీలాండరింగ్, ఉగ్రనిధుల ప్రవాహం నియంత్రణకు ఆ దేశం ఎంత సమర్థంగా కృషిచేస్తుందో తెలిపేవి.
50 పరామితుల ఆధారంగా పాకిస్థాన్ పనితీరును 2018 అక్టోబర్ వరకు ఆసియా పసిఫిక్ గ్రూప్(ఏపీజీ) మదింపు చేసింది. ఇందుకు సంబంధించిన నివేదికను సెప్టెంబర్లో ఎఫ్ఏటీఎఫ్కు అందించింది. ఈ నివేదిక ఆధారంగా ఇప్పుడు పాక్ను బ్లాక్ లిస్ట్లో చేర్చే అంశంపై నిర్ణయం తీసుకోనుంది ఎఫ్ఏటీఎఫ్.
ఎఫ్ఏటీఎఫ్ 40 ప్రమాణాలలో పాకిస్థాన్ కేవలం పూర్తిస్థాయిలో చర్యలు తీసుకున్నది ఒకదానిలోనే. చర్యలు చేపట్టినవి 9, పాక్షికంగా చర్యలు తీసుకున్నవి 26, అసలు చర్యలు తీసుకోనివి 4 ఉన్నట్లు నివేదిక పేర్కొంది. రెండో విభాగంలోని 10 ప్రమాణాలలో పాకిస్థాన్ తొమ్మిదింటిని విస్మరించింది. ఇదే ఇప్పుడు పాక్ ప్రభుత్వాన్ని, సైన్యాన్ని కలవరపెడుతోంది. అందుకేవారు ఏపీజీ నివేదికలో తమకు అనుకూలంగా ఉన్న అంశాల గురించే ఎక్కువగా ప్రచారం చేసుకుంటున్నారు.
కానీ... ఉగ్రవాదం పట్ల పాక్ మెతక వైఖరిని కళ్లకుగట్టింది ఏపీజీ నివేదిక. ఐరాస భద్రతా మండలి చేసిన 1267వ తీర్మానాన్ని పాక్ పూర్తిస్థాయిలో అమలు చేయడంలేదని తేల్చిచెప్పింది. ఉదాహరణకు... ఉగ్రవాద కార్యకలాపాల కట్టడికి 2018 ఫిబ్రవరిలో పాకిస్థాన్ ఓ అత్యవసర ఆదేశం తీసుకొచ్చింది. దాని ప్రకారం కొన్ని ముష్కర ముఠాల నాయకుల్ని అరెస్టు చేసింది. అయితే... ఆ ఆర్డినెన్స్ గడువు(120 రోజులు) ముగిసేలోగా దానిని చట్టంగా మార్చలేదు. అత్యవసర ఆదేశం కాలపరిమితిని పొడిగించలేదు. ఆ ఉగ్రవాద సంస్థల నేతల్ని 4 నెలల్లోనే విడిచిపెట్టింది. తద్వారా ఉగ్రవాదంపై పోరులో పాక్ 'చిత్తశుద్ధి' ఏపాటిదో అర్థమవుతుందని ఏపీజీ నివేదికలో పేర్కొంది.
పాక్ను బ్లాక్ లిస్ట్లో చేర్చితే...?
పాకిస్థాన్ ఇప్పటికే తీవ్ర ఆర్థిక సంక్షోభం ఎదుర్కొంటోంది. ఎఫ్ఏటీఎఫ్ బ్లాక్ లిస్ట్లో చేర్చితే మరిన్ని ఆర్థిక ఆంక్షలు అమల్లోకి వచ్చి... దాయాది పరిస్థితి మరింత దయనీయంగా మారుతుంది. అలాంటి పరిణామాల్లో కొన్ని...
- అంతర్జాతీయ ఆర్థిక సంస్థలు, మదుపర్లు పాకిస్థాన్ నుంచి పెట్టుబడులు ఉపసంహరించుకుంటారు.
- విదేశీ కరెన్సీ లావాదేవీలు, ఇతర దేశాల నుంచి పాక్కు వచ్చే ఆదాయం భారీగా పడిపోతుంది.
- స్టాక్ మార్కెట్ కుప్పకూలుతుంది.
- విదేశీ నిల్వలు వేగంగా తరిగిపోతాయి.
- దేశీయ కరెన్సీ విలువ తగ్గిపోతుంది.
- ద్రవ్యోల్బణం పెరుగుతుంది. ప్రజాగ్రహానికి దారితీస్తుంది.
- పాకిస్థాన్తో వాణిజ్యం సాగించే దేశాలపై ఆంక్షలు విధించే అవకాశం ఉంటుంది. ఈ దేశానికి రుణాలు పొందే అవకాశాలు లేకుండా పోతాయి.
- ఇతర దేశాల నుంచి రుణాలు, ఆర్థిక సహాయాలు వంటివి అగిపోయే ప్రమాదం ఉంది.
- వాణిజ్యం ఒక్కసారిగా పడిపోతుంది.
చిరకాల మిత్రుడి అండతో..
ఇప్పటికే ద్రవ్యోల్బణం 11 శాతంపైగా పెరిగి పాకిస్థాన్ ఆర్థిక వ్యవస్థ తీవ్ర ఇబ్బందుల్లో ఉంది. విదేశీ మారక నిల్వలు 17 బిలియన్ డాలర్లకు క్షీణించడం ఆ దేశ ఆర్థిక వ్యవస్థ కుప్పకూలిపోతుందనడానికి నిదర్శనం. ఈ విపత్తు నుంచి బయట పడేందుకు చిరకాల మిత్ర దేశమైన చైనా సాయం పొందొచ్చు పాక్. ఇప్పటికే పాక్లో భారీగా పెట్టుబడులు పెట్టిన చైనా... ఎలాంటి లాభం లేకుండా ఆ సొమ్మును పోగొట్టుకోవడానికి ఇష్టపడదు. ఎఫ్ఏటీఎఫ్ అధ్యక్షుడిగా చైనాకు చెందిన దిగ్గజ బ్యాంకర్ షియాంగ్ మింగ్ ల్యూ ఎన్నికవడం పాక్కు మరో సానుకూలాశం. ఆయన వచ్చే ఏడాది అక్టోబర్ వరకు ఈ పదవిలో కొనసాగనున్నారు.
అయితే... ఎఫ్ఏటీఎఫ్ విషయంలో పాకిస్థాన్కు సాయం చేసేంత ధైర్యం ఈసారి చైనా చేయకపోవచ్చు. సింగ్యాంగ్ రాష్ట్రంలో ఉగ్రవాద సమస్య, మసూద్ అజార్ విషయంలో డ్రాగన్ వైఖరిని గమనిస్తే ఇలానే అనిపిస్తోంది. ఇలాంటి పరిస్థితుల మధ్య పాక్ను మరికొంత కాలం బ్లాక్ లిస్ట్లో చేర్చకపోయినా... గ్రే లిస్ట్లోనే కొనసాగించడం ఖాయంగా కనిపిస్తోంది.
(రచయిత-జేకే త్రిపాఠి, మాజీ దౌత్యవేత్త)
