కల్బేలియా లేదా సపేరా అనేది రాజస్థాన్‌లోని సంచార జాతులు పాముల్ని ఆడిస్తూ చేసే ఒకరకమైన నాట్యం. వీరి స్వస్థలం అజ్మీర్‌లోని కోటా గ్రామం. ధన్వంతి తండ్రి ఊరూరూ తిరుగుతూ పాములు ఆడించేవాడు. అతని ఇంట్లో ఏడో సంతానంగా పుట్టిందామె. అప్పటికే ఆ ఇంట్లో ముగ్గురు ఆడపిల్లలు ఉన్నా...వారందరినీ అమ్మవారి స్వరూపంగా భావించేవాడతను. కానీ ఆడపిల్లని భారంగా భావించిన ఇతర కుటుంబ సభ్యులకు మాత్రం ఇది నచ్చేది కాదు. ఓ రోజు తల్లికి చెప్పకుండా తండ్రి లేని సమయం చూసి ధన్వంతిని ఊరి చివర శ్మశానంలో కప్పెట్టేశారు. ఏడుగంటల తర్వాత విషయం తెలిసి పాప కోసం పరుగెత్తుకెళ్లిందా తల్లి. అక్కడ పసిబిడ్డ ఏడుపు వినిపించే సరికి...ప్రాణం లేచొచ్చిందామెకు. చావు నోట్లోంచి బయటపడిన పాపను ఆ రోజు నుంచి క్షణం కూడా వదల్లేదా తండ్రి. పాముల బుట్టని ఒకవైపు.. బిడ్డను ఉంచిన బుట్ట మరోవైపు వేసుకుని ఊరారా తిరిగేవాడతను.
ఏడాది వయసున్నప్పుడు మళ్లీ ఓసారి ధన్వంతి ప్రాణాలమీదకు వచ్చింది. డాక్టర్లయితే ఇక ఈ పాప కోలుకోవడం కష్టమేనని చెప్పి ఆమె దగ్గర ఒక గులాబీని ఉంచారు. అదృష్టవశాత్తు తను తిరిగి కోలుకుంది. అప్పట్నుంచి పాపని తండ్రి… గులాబో అని పిలిచేవాడు. ఊహ తెలిసినప్పటి నుంచీ పాములతోనే గులాబో సావాసం చేసేది. అందుకేనేమో ఆమె చేసే కల్బేలియా నృత్యంలో జీవం తొణికిసలాడుతుంది.
‘మూడో ఏట నుంచే నాన్నతో వెళ్లి ఆయన ఆడించే పాములతో పాటూ నేను కూడా డ్యాన్స్‌ చేసేదాన్ని. మా ఊరి జాతరలో నృత్యం చేస్తున్న నన్ను పర్యాటకశాఖాధికారులు చూశాక నా జీవితం మలుపు తిరిగింది. రోడ్డు కూడళ్లలో డ్యాన్స్‌ చేసే నేను మొదటిసారి ఓ వేదికపై చేశా. ప్రేక్షకుల చప్పట్లతో నా చెవులు చిల్లులుపడ్డాయి. తర్వాత ఎన్నో టీవీ షోల్లో పాల్గొన్నా. మరోవైపు విదేశాల నుంచీ పిలుపు వచ్చింది. నాన్న కోరుకున్నది అదే. కానీ 17 ఏళ్ల వయసులో నేను అమెరికా వెళ్లి రావడం నాన్న చూడలేకపోయాడు. నాట్యం నా పేదరికాన్ని చెరిపేసింది. రోడ్డు పక్కన ఉన్న మా గుడిసె డాబా అయ్యింది. పాములోళ్ల పిల్లకు అందుతున్న ఈ గౌరవాన్ని చూసి మా వూరి జనం కూడా మారారు. ఏదో శాపం తగిలితేనే ఆడపిల్ల పుడుతుంది అనుకునే వాళ్లు కాస్తా తమ ఆడపిల్లలు కూడా నాలా పేరు ప్రతిష్ఠలు సంపాదించాలని ఆలోచించడం మొదలుపెట్టారు’ అనే గులాబో.. ఫ్రాన్స్‌, డెన్మార్క్‌ సహా ప్రపంచంలోని ఎన్నో దేశాల్లో తన డ్యాన్స్‌ ఇనిస్టిట్యూట్‌లను ప్రారంభించింది.
నాలుగేళ్ల క్రితం పద్మశ్రీ అవార్డునీ అందుకున్నారు. కరోనా సమయంలో ఎంతోమంది నిరుపేదలు, కళాకారులకు ఆన్‌లైన్‌లో డాన్స్‌ క్లాసులు చెబుతూ.. ఆ వచ్చిన నగదును అందించింది.
