కుటుంబానికి రూ.ఐదారువేలు...
ఏపీలోని తూర్పుగోదావరి జిల్లా రాయవరం మండలంలోని పసలపూడి హ్యాండ్‌లూమ్‌ వీవర్స్‌ సొసైటీ 1948లో ప్రారంభమైంది. 195 మంది సభ్యులున్నారు. పూర్తిగా కాటన్‌తో చీరలు, బెడ్‌షీట్స్‌, టవల్స్‌ తదితరమైనవి నేస్తారు. సొంతంగా డైయింగ్‌ ఉంది. ‘‘నెలకు రూ.ఎనిమిది లక్షల విలువ చేసే మెటీరియల్‌ ఉత్పత్తి చేస్తాం. గత ఏడాది కరోనాతో విక్రయాలు పడిపోయాయి. ప్రభుత్వ సంస్థలు కూడా మూసేశారు. అయినా ఒక్కో కుటుంబానికి నెలకు రూ.ఐదారువేలు లభించేలా సొసైటీ పని కల్పించింది’’ అని ఈ సొసైటీ కార్యదర్శి బల్ల వెంకటరమణ తెలిపారు.
కొవిడ్‌తో 1995 కంటే దారుణమైన పరిస్థితి వచ్చినా...
1944లో సహకార సంఘంగా రిజిస్టరైన గుంటూరు జిల్లా చెరుకుపల్లి మండంలోని రాజవోలు చేనేత సహకార ప్రొడక్షన్‌ అండ్‌ సేల్స్‌ సొసైటీ 1995 నాటికి దయనీయంగా మారింది. ఆ సమయంలో ఉన్న కమిషనర్‌ దస్తకార్‌ ఆంధ్రతో ఒప్పందం చేయించారు. అన్ని నగరాల్లో ప్రదర్శనలు ఏర్పాటు చేయించి అమ్మించారు. ‘‘మూడేళ్లలో లాభాలు వచ్చాయి. కరోనా వల్ల 1995 కంటే దారుణమైన పరిస్థితి ఉంది. సొసైటీగా ఏర్పడి నిర్వహించుకోవడం వల్ల కరోనా సమయంలోనూ ఈ మాత్రం తట్టుకొని నిలిచాం’’ అని వివరించారు ఈ సొసైటీ ప్రతినిధి వీర మోహనరావు. బకాయిలు చెల్లించడంతోపాటు రాయితీలు, ఇతర పథకాలు కొనసాగిస్తే పరిస్థితి మరింత మెరుగుపడుతుందని అన్నారు. ‘‘2015 అక్టోబరు నుంచి పావలా వడ్డీలేదు. 2018 జులై నుంచి నూలు సబ్సిడీ ఆగిపోయింది. విక్రయాలపై గత ప్రభుత్వం మొదట 20 శాతం రాయితీ ఇచ్చి తర్వాత 30 శాతానికి పెంచింది. అయితే ఈ రాయితీ బకాయిలు చెల్లించలేదు. ఆంధ్రప్రదేశ్‌ ప్రభుత్వం కరోనా సమయంలో ఒక్కో కుటుంబానికి రూ.24వేలు చొప్పున రెండు విడతలుగా ఇచ్చింది. మిగిలినవి కూడా కొనసాగిస్తే నిలదొక్కుకోగలుగుతాం’’ అని ఆయన వివరించారు.
కూలి తగ్గినా ఉపాధి గండం రాలేదు
ఆంధ్రప్రదేశ్‌లోని ప్రకాశం జిల్లా చీరాలకు సమీపంలోని కప్పలదొడ్డి సొసైటీ ఫర్‌ వెల్ఫేర్‌ ఆఫ్‌ హ్యాండ్‌లూమ్‌ అండ్‌ హ్యాండీ క్రాఫ్ట్స్‌లో 100 మంది సభ్యులున్నారు. వంద మగ్గాలున్నాయి. రూ.ఎనిమిది లక్షల విలువ చేసే నిల్వలున్నాయి. ‘‘కరోనా సమయంలో కూలి రూ. రెండు నుంచి మూడు వేల వరకు తగ్గినా ఉపాధికి ఇబ్బంది కలుగలేదు. ప్రధాన సమస్య మార్కెట్‌ అంతా ప్రైవేటు షావుకార్ల చేతిలో ఉండటం. ఇలాంటి సొసైటీలు మరిన్ని వచ్చి నేయించడం మొదలైతే పరిస్థితి మెరుగ్గా ఉంటుంది. సొసైటీలో నెలకు రూ.15 వేలు వస్తే ప్రైవేటు వారి దగ్గర రూ.11 వేల నుంచి రూ.12 వేల వరకే వస్తుంది’’ అని సంఘ ప్రతినిధి నాగేశ్వరరావు వివరించారు.
త్రిఫ్ట్‌ పథకంతో ప్రయోజనం
‘‘త్రిఫ్ట్‌ పథకం కింద కార్మికులు తమ సంపాదనలో ఎనిమిది శాతం జమ చేస్తే ప్రభుత్వం 16 శాతం జమచేసేది. దీనివల్ల చేనేత కార్మికులకు ఎంతో ప్రయోజనం కలిగింది. మూడేళ్లలో రూ.60 వేల నుంచి రూ.80 వేల వరకు ఒక్కో కుటుంబానికి ఆదా అయింది. కొన్నాళ్లుగా దీనిని నిలిపివేశారు. నూలుపైన తెలంగాణ ప్రభుత్వం 40 శాతం సబ్సిడీ ఇస్తుంది. దానిని పొందడానికి ఒకేరకమైన నూలు వాడే వారికి సమస్యలేదు. ఎక్కువ రకాలు వాడే వారు ఆన్‌లైన్‌లో దరఖాస్తు చేసుకోవడం సమస్యగా ఉంది’’ అని వివరించారు ఈ సొసైటీ అధ్యక్షుడు ఉపేందర్‌.
1991లో మంచిర్యాల జిల్లా చెన్నూరులో చేనేత కళా సంఘం పేరుతో సొసైటీ ఏర్పడింది. ‘‘సహజ రంగులతో ఫ్యాబ్రిక్‌ తయారు చేస్తున్నాం. అయినా కరోనాతో కొంత ఇబ్బంది తప్పలేదు’ అని సొసైటీ ప్రతినిధి ఓదెలు తెలిపారు.
పులగుర్తలో ఫిక్స్‌డ్‌ డిపాజిట్ల నుంచి చెల్లింపు
తూర్పుగోదావరి జిల్లాలోని అనపర్తి మండలం పులగుర్తలో హ్యాండ్‌లూమ్‌ కోఆపరేటివ్‌ ప్రొడక్షన్‌ అండ్‌ సేల్స్‌ సొసైటీ స్వాతంత్య్రానికి ముందే ఏర్పడింది. ప్రస్తుతం 310 మంది సభ్యులున్నారు. 110 మగ్గాలున్నాయి. ‘‘లాక్‌డౌన్‌ సమయంలో కూడా నిలపకుండా ఉత్పత్తి చేశాం. వాస్తవానికి గతంలో కంటే ఎక్కువగా చేశాం. సాధారణ రోజుల్లో మగవాళ్లు వేరే పనులకు వెళ్లి మహిళలు ఎక్కువగా నేసేవాళ్లు. కానీ కరోనాతో ఇతర పనులు లేకపోవడంతో వారు కూడా నేతలోనే నిమగ్నమయ్యారు. మామూలుగా అయితే నెలకు రూ.తొమ్మిది లక్షల నుంచి రూ.పదిలక్షల వరకు విలువ చేసేవి ఉత్పత్తి జరిగేది. కరోనా సమయంలో మొదటి నాలుగైదు నెలలు రూ.12 లక్షల నుంచి రూ.13 లక్షల విలువ గలవి ఉత్పత్తిచేశాం. విక్రయాలు మాత్రం లేవు. దీంతో సొసైటీకి ఉన్న డిపాజిట్ల నుంచి రూ.40 లక్షలకు పైగా తీసుకొని కార్మికులకు చెల్లించాం. లాభాలు వచ్చినపుడు అందులో కొంత సొసైటీకి పట్టుకొని ఫిక్స్‌డ్‌ డిపాజిట్‌ చేస్తాం. ఆ మొత్తం నుంచి చెల్లించాం’’ అని ఈ సొసైటీ సెక్రటరీ డీవీవీ సత్యనారాయణ తెలిపారు.
కష్ట కాలంలో ఒక్కో కుటుంబానికి రూ.1500
కరీంనగర్‌ జిల్లా హుజూరాబాద్‌ చేనేత సహకార సంఘం 1947 జులైలో ఏర్పడింది. ప్రస్తుతం 22 గ్రామాల నుంచి 450 మంది ఉన్నారు. డిజైన్‌ బెడ్‌షీట్లు, టవల్స్‌, లుంగీలు నేస్తారు. బెడ్‌షీట్స్‌ 12 రకాల డిజైన్స్‌తో నేస్తారు. ప్రత్యేకంగా నవారు తయారు చేస్తారు. ‘‘కరోనా కారణంగా ఏప్రిల్‌లో మగ్గాలు నడవలేదు. ఆ సమయంలో సొసైటీ నుంచి ఒక్కో కుటుంబానికి రూ.1,500 ఇచ్చాం. మే నెల నుంచి నిరంతరాయంగా ఉత్పత్తి చేస్తున్నాం’ అని సంఘం మేనేజర్‌ వైకుంఠం వివరించారు.
