బడ్జెట్... ప్రతి సంవత్సరం కేంద్ర ప్రభుత్వం తెచ్చే వార్షిక ఖర్చు, జమ వివరాల పత్రం. దేశ ఆర్థిక గమనాన్ని నిర్దేశించే సత్తా ఉన్న ఈ పద్దుపై సాధారణంగానే ప్రజల దృష్టి ఉంటుంది. కానీ ఈ సారి బడ్జెట్కు మరింత ప్రాధాన్యం సంతరించుకుంది. ఎన్డీఏ 2.0 ప్రవేశపెడుతోన్న మొదటి పూర్తిస్థాయి బడ్జెట్తో పాటు... ప్రస్తుతమున్న ఉన్న రాజకీయ, ఆర్థిక స్థితిగతులే ఇందుకు కారణం. వరుసగా రాష్ట్రాల్లో అధికారం కోల్పోతున్న మోదీ సర్కారుకు ఈ బడ్జెట్ మరీ ముఖ్యం.
రాష్ట్రాలు కీలకం..
2019 సార్వత్రిక ఎన్నికల్లో రికార్డు స్థానాలను గెలుచుకొని తిరిగి అధికారాన్ని కైవసం చేసుకుంది భారతీయ జనతా పార్టీ. లోక్సభ సమరంలో సత్తా చాటిన కాషాయ పార్టీ ప్రాభవం క్రమంగా తగ్గుతూవచ్చింది. సార్వత్రికం అనంతరం జరిగిన రాష్ట్రాల శాసనసభ ఎన్నికల్లో డీలాపడింది. హరియాణా, మహారాష్ట్ర, ఝార్ఖండ్లలో ఎన్నికలు జరగగా... ఇందులో కేవలం హరియాణాలోనే అధికారాన్ని కాపాడుకోగలిగింది. అదీ ఇతర పక్షాల మద్దతుతో. ఇదే స్పష్టం చేస్తోంది ప్రజలను ఆకర్షించడానికి ఈ పద్దు ఎంత కీలకమో.
ఫిబ్రవరిలో దిల్లీ ఎన్నికలు జరగనున్నాయి. ఏడాది చివర్లో బిహార్ అసెంబ్లీకి పోలింగ్. వరుసగా రాష్ట్రాల్లో అధికారం కోల్పోతున్న భాజపాకు ఈ ఎన్నికలు ఎంతో ముఖ్యం. ఇప్పటికే పౌరసత్వ సవరణ చట్టం, ఎన్ఆర్సీ, ఎన్పీఆర్ లాంటి వాటిపై దేశవ్యాప్తంగా రాజకీయ పార్టీలు, మేధావులు, ప్రజలు ఇలా పలు వర్గాల నుంచి వ్యతిరేకత వ్యక్తమవుతోంది. అన్నింటినీ అధిగమిస్తూ రాష్ట్రాల్లో క్షేత్రస్థాయిలో ప్రజలను ఆకర్షించేలా బడ్జెట్లో ప్రభుత్వం చర్యలు తీసుకునే అవసరం ఉంది.
ఆర్థిక వ్యసస్థకు ఊతమిస్తారా?
దేశ ఆర్థిక పరిస్థితి అంత బాగాలేదు. ప్రస్తుత సంవత్సరం జీడీపీ వృద్ధి రేటు 2012-13 తర్వాత.. అత్యల్పంగా నమోదు అవుతుందని ప్రభుత్వం అంచనా వేస్తోంది. దీనితో పాటు ఇటీవల ద్రవ్యోల్బణం కూడా ఐదేళ్ల గరిష్ఠాన్ని చేరింది. ప్రజల కొనుగోళ్లు తగ్గినందువల్ల పడిపోయిన వినియోగ డిమాండ్ ఇంకా గాడిలో పడలేదు. వీటితో పాటు అనేక ఇతర కారణాలతో.. జీడీపీ వృద్ధి క్షీణిస్తోంది.
సార్వత్రిక పోరు అనంతరం లోక్సభలో ఆర్థిక మంత్రి నిర్మలా సీతారామన్ బడ్జెట్ ప్రవేశపెట్టారు. అప్పటికే ఆర్థిక వ్యవస్థ మందగమనం ప్రారంభమైంది. ఆ బడ్జెట్లో దేశార్థికాన్ని గాడిలో పెట్టే ప్రయత్నం చేయలేదనే విమర్శలు వినిపించాయి. వీటన్నింటికీ బదులిస్తూ కేంద్రం ఇటీవల కొన్ని సంస్కరణలు చేపట్టింది. సెప్టెంబర్లో కార్పొరేట్ పన్ను తగ్గించటం ఇందులో ప్రధానమైంది. దీనితో పాటు రూ. 102 లక్షల కోట్ల వ్యయంతో మౌలిక సదుపాయాల కల్పన, రుణ లభ్యతను పెంచటం సహా స్థిరాస్తి రంగాలకు సంబంధించి వివిధ చర్యలు తీసుకుంది.
మళ్లీ సంస్కరణల జపం..!
ప్రస్తుతం పూర్తిస్థాయి బడ్జెట్ను ప్రవేశపెడుతోన్న దృష్ట్యా ఆర్థిక వ్యవస్థకు ఊతమిచ్చేందుకు సర్కారు మరిన్ని చర్యలు తీసుకుంటుందని నిపుణులు ఆశిస్తున్నారు. ప్రజలకు ఖర్చు పెట్టేందుకు అందుబాటులో ఉండే డబ్బును పెంచటం ద్వారా ఆర్థిక వ్యవస్థను ఊతమివ్వొచ్చు. ఇందుకోసం ఆదాయపు పన్నును తగ్గిస్తారని అందరూ భావిస్తున్నారు. ఈ దిశగా ప్రభుత్వం చర్యలు తీసుకునే అవకాశాలు మెండుగా ఉన్నాయి.
గ్రామీణ వినియోగ డిమాండ్ ప్రస్తుతం పడిపోయింది. మళ్లీ గాడిలో పెట్టేందుకు ఆయా ప్రాంతాల్లో మౌలిక సదుపాయాల కల్పినను పెంచేందుకు బడ్జెట్లో భారీ స్థాయిలో నిధులు కేటాయిస్తుందని విశ్లేషకులు అభిప్రాయపడుతున్నారు.
ఈక్విటీలపై పన్ను.. కేంద్రం మాటేంటి?
స్టాక్మార్కెట్లలో పెట్టుబడిదారులపై వసూలు చేసే దీర్ఘకాల మూలధన లాభాలపై కూడా కీలక ప్రకటన చేసే అవకాశం ఉంది. ఈక్విటీలపై పన్నును.. ప్రపంచవ్యాప్తంగా ఉన్న రేట్ల స్థాయికి తీసుకొచ్చేందుకు చర్యలు తీసుకుంటున్నామని మోదీ ఇప్పటికే ప్రకటించారు. దీనితో పాటు డివిడెంట్ డిస్ట్రిబ్యూషన్ పన్నుకు సంబంధించి కూడా ఈ పద్దులో చర్యలు తీసుకుంటారని మార్కెట్ విశ్లేషకులు భావిస్తున్నారు.
ఇదీ చూడండి: పద్దు: ప్రకటనలు ఎన్నెన్నో.. అమలైనవి కొన్నే
