ITR Filing: 2020-21 ఆర్థిక సంవత్సరానికి ఆదాయపు పన్ను రిటర్నులు(ఐటీఆర్) దాఖలు చేయడానికి ఇంకా కొన్ని రోజులే మిగిలి ఉన్నాయి. సాధారణంగా ఐటీఆర్‌లను దాఖలు చేయడానికి ఏటా జులై 31 వరకే గడువు ఇస్తుంది ఆదాయ పన్నుశాఖ. అయితే కొత్త ఐటీఆర్ పోర్టల్లో పలు సాంకేతిక సమస్యలు తలెత్తడం వల్ల ఈ ఏడాది రెండుసార్లు గడువు పొడిగించింది. ఆ గడువు ఈ నెల 31తో ముగియనుంది.
ఏదేమైనా.. ఐటీఆర్ ఫైల్ చేసే సమయంలో మీ ఆదాయం గురించి కచ్చితమైన, సరైన సమాచారం అందించడం ఎంతో కీలకం. లేకుంటే ఆదాయ పన్ను శాఖ నోటీసులు జారీ చేసే అవకాశముంది. ఐటీఆర్ను దాఖలు చేసేటప్పుడు తొమ్మిది కీలక ధ్రువపత్రాలు మీ వెంట ఉంచుకోవాలి. అవేంటో ఓసారి పరిశీలిద్దాం.
1. ఫారం-16
ఉద్యోగుల వేతనం నుంచి ప్రతినెల యాజమాన్యం విధిస్తున్న కోతకు సంబంధించిన ధ్రువపత్రమే ఈ 'ఫారం-16'. ఇందులో ఆదాయ పన్ను శాఖకు సంస్థ యాజమాన్యం చెల్లిస్తున్న పన్ను వివరాలు ఉంటాయి. అందుకే ఆదాయ పన్ను రిటర్ను సమయంలో 'ఫారం-16' చాలా ముఖ్యం. ఈ ఫారంలో పార్ట్-ఏ, పార్ట్-బీ ఉంటాయి.
పార్ట్-ఏలో.. ఏడాదిలో మీ వేతనం నుంచి యజమాన్యం విధిస్తున్న కోతకు సంబంధించిన వివరాలతో పాటు మీ పాన్ నంబరు ఉంటుంది. ఇందులోనే యాజమాని పాన్, ట్యాక్స్ డిడక్షన్ అకౌంట్ నంబరు(టాన్) కూడా ఉంటాయి.
పార్ట్-బీలో.. మీ వేతన చెల్లింపు వివరాలు ఉంటాయి. అయితే పన్ను చెల్లింపుదారులు పాన్ నంబరు సరిగ్గా ఉందోలేదో చూసుకోవాలి. అందులో ఏదైనా తప్పులుంటే యాజమాన్యం దృష్టికి తీసుకెళ్లాలి. దానిని సవరించి కొత్తగా ఫారంను జారీ చేస్తారు.
2. వడ్డీ ధ్రువపత్రం
ఐటీఆర్ దాఖలు చేసే సమయంలో సేవింగ్ అకౌంట్, ఫిక్స్‌డ్ డిపాజిట్లు, రికరింగ్ డిపాజిట్లు, పోస్టాఫీసు స్కీమ్‌లు తదితర వనరుల నుంచి పొందిన వడ్డీ ఆదాయానికి సంబంధించిన వివరాలు తెలియజేయాల్సి ఉంటుంది. కాబట్టి ఏడాదిలో వడ్డీ రూపంలో వచ్చిన ఆదాయానికి సంబంధించిన వివరాలతో బ్యాంకులు, పోస్టాఫీసుల నుంచి వడ్డీ ధ్రువపత్రం పొందడం ఎంతో కీలకం. అలాగే మీ బ్యాంకింగ్ లావాదేవీల రికార్డు కూడా ఉంచుకోవాలి.
బ్యాంకులు.. వడ్డీ ఆదాయంపై ఏదైనా ట్యాక్స్ డిడక్షన్ ఎట్ సోర్స్ (టీడీఎస్) ద్వారా కోత విధించినట్లయితే.. తప్పనిసరిగా బ్యాంకు లేదా పోస్టాఫీసు నుంచి ఫారం-16ఏ/టీడీఎస్ సర్టిఫికేట్‌లను సేకరించాలి.
3. ఇతరుల నుంచి టీడీఎస్ సర్టిఫికేట్స్
బ్యాంకులు, పోస్టాఫీసులు కాకుండా.. మీకు చేసిన చెల్లింపులపై పన్ను మినహాయించిన ఇతరుల నుంచి కూడా టీడీఎస్ సర్టిఫికేట్‌లను సేకరించాలి. ఉదాహరణకు మీరు అద్దె ఆదాయాన్ని ఆర్జిస్తున్నారని అనుకుందాం. మీ అద్దెదారు మీకు చెల్లించిన రెంట్పై టీడీఎస్ని మినహాయించినట్లయితే.. వారి నుంచి టీడీఎస్ డిడక్షన్ చూపిస్తూ ఫారం-16సీని సేకరించాలి. ఆదాయ పన్ను చట్టం ప్రకారం నెలవారీ అద్దె రూ.50,000 కంటే ఎక్కువ ఉంటే.. అద్దె మొత్తం నుంచి టీడీఎస్ డిడక్ట్ చేస్తారు.
అలాగే మీరు మునుపటి ఆర్థిక సంవత్సరంలో ఆస్తిని విక్రయించి ఉంటే.. కొనుగోలుదారు మీకు చేసిన చెల్లింపుపై టీడీఎస్ మినహాయించినట్లయితే.. వారి నుంచి ఫారం-16బీని పొందాలి.
4. ఫారం-26ఏఎస్
ఫారం-26ఏఎస్ను మీ ఏకీకృత వార్షిక పన్ను స్టేట్మెంట్గా కూడా పిలుస్తారు. మీ బ్యాంకు పాస్‌బుక్ లాగానే.. మీ పాన్ నంబరు ద్వారా చెల్లించిన పన్నుకు సంబంధించిన మొత్తం సమాచారం ఇందులో ఉంటుంది. యాజమాన్యం విధించిన టీడీఎస్ సహా... బ్యాంకులు, ఇతర సంస్థలు, మీకు చెల్లింపులు చేసిన టీడీఎస్ డిడక్షన్లు, ఆర్థిక సంవత్సరంలో అంతకుముందు చెల్లించిన పన్ను వివరాలు ఉంటాయి. 2020-21 ఆర్థిక సంవత్సరంలో డిడక్ట్ అయిన అన్ని పన్నులు వివరాలు ఫారం-26ఏఎస్లో ఉంటాయని పన్ను చెల్లింపుదారులు గుర్తించుకోవాలి.
5. పన్ను ఆదా పెట్టుబడి, ఖర్చుకు రుజువులు
మీరు పాత పన్ను విధానాన్ని ఎంచుకుంటే.. పన్ను ఆదా చేసే సాధనాల్లో మీ పెట్టుబడులకు రుజువులను(ప్రూఫులు) ఉంచుకోవాలి. తద్వారా ఆ పెట్టుబడులపై మినహాయింపును పొందవచ్చు. అలాగే బ్యాంకు నుంచి ఏదైనా హోమ్ లోన్ తీసుకున్నట్లయితే దానిపై చెల్లించిన వడ్డీ మొత్తం వివరాలను పేర్కొంటూ బ్యాంకుల నుంచి వడ్డీ ధ్రువీకరణ పత్రాన్ని సేకరించాలి.
6. మూలధన లాభాలు
షేర్లు, మ్యూచువల్ ఫండ్స్, ఆస్తి, భూమి వంటి మూలధన ఆస్తులను విక్రయించడం ద్వారా ఆర్జించిన ఆదాయాన్ని ఐటీఆర్లో వెల్లడించాలి. మ్యూచువల్ ఫండ్స్, ఈక్విటీ షేర్ల నుంచి మూలధన లాభాల విషయంలో బ్రోకర్, వార్షిక నిర్వహణ కాంట్రాక్ట్(ఏఎంసీ) నుంచి క్యాపిటల్ గెయిన్స్ స్టేట్‌మెంట్‌ను సేకరించి.. లావాదేవీల తేదీలు, ధర, స్వల్పకాలిక, దీర్ఘకాలిక లాభనష్టాల వివరాలను పేర్కొనాలి.
ఆస్తిని విక్రయించినట్లయితే.. ఆ ఆస్తి కొనుగోలు దస్తావేజు, అమ్మకపు దస్తావేజు, కొనుగోలుదారు పేరు, పాన్, చిరునామా తదితర వివరాలు అవసరం. అలాగే బిట్‌కాయిన్‌లను విక్రయించి లాభాలు పొందినట్లయితే.. అటువంటి లావాదేవీలను కూడా ఐటీఆర్లో నివేదించాలి.
7. అన్లిస్టెడ్ షేర్లలో పెట్టుబడి వివరాలు
మీ వద్ద అన్లిస్టెడ్ షేర్లు ఉన్నట్లయితే వాటిని కూడా ఐటీఆర్లో వెల్లడించాల్సి ఉంటుంది. జీతం, బ్యాంకు ఖాతాలో వడ్డీ ద్వారా పొందిన ఆదాయమైతే.. ఐటీఆర్-2 ఫారంను ఉపయోగించాలి. ఐటీఆర్-2 ఫారంలో మీరు అన్లిస్టెడ్ షేర్‌లకు సంబంధించి కొన్ని వివరాలను పేర్కొనాలి. అవి..
- కంపెనీ పేరు
- కంపెనీ పాన్ నంబరు
- 2020 ఏప్రిల్ 1 నాటికి ప్రారంభ బ్యాలెన్స్, కొనుగోలు ఖర్చు
- కొనుగోలు చేసిన తేదీ, షేర్ల ముఖ విలువ, ఒక్కో షేరుకు ఇష్యూ ధరతో సంవత్సరంలో పొందిన అన్లిస్టెడ్ షేర్ల వివరాలు
- ఏడాదిలో విక్రయించిన అన్లిస్టెడ్ షేర్లు, పొందిన మొత్తం
- 2021 మార్చి 31 నాటికి ముగింపు బ్యాలెన్స్, కొనుగోలు ఖర్చు.
8. బ్యాంకు ఖాతా వివరాలు
మీ బ్యాంకు ఖాతాల వివరాలను తప్పనిసరిగా సమర్పించాలి. ఒకవేళ మీ ఖాతాను మూసివేసినప్పటికీ.. దానిని గురించి ఐటీఆర్లో నివేదించాల్సి ఉంటుందని పన్ను నిపుణులు అంటున్నారు. మీ బ్యాంకు పేరు, ఖాతా నంబరు, ఖాతా రకం, ఐఎఫ్ఎస్సీ కోడ్‌ను పేర్కొనాల్సి ఉంటుంది.
9. ఆధార్ సంఖ్య
ఐటీఆర్ ఫైల్ చేసేటప్పుడు పన్ను చెల్లింపుదారులు తమ ఆధార్ నంబరును కోట్ చేయాల్సి ఉంటుంది. ఆధార్ నంబరు లేకపోతే.. దాని కోసం దరఖాస్తు చేసినట్లయితే.. ఆ ఐడీని ఐటీఆర్ ఫారంలో నమోదు చేయాల్సి ఉంటుంది.
ఇదీ చూడండి:
