ETV Bharat / spiritual

భూలోక వైకుంఠం శ్రీరంగం గురించి ఈ విషయాలు తెలుసా? ధనుర్మాసంలో తప్పకుండా వెళ్లాల్సిందే! - SRIRANGAM TEMPLE HISTORY

ధనుర్మాసంలో తప్పకుండా సందర్శించాల్సిన ఆలయం కలియుగ వైకుంఠం శ్రీరంగం!

Srirangam Temple History
Srirangam Temple History (Etv Bharat)
author img

By ETV Bharat Telugu Team

Published : Jan 2, 2025, 3:58 AM IST

Srirangam Temple History In Telugu : భారతదేశం అతి ప్రాచీన ఆలయాలకు నెలవు. ప్రతి రాష్ట్రంలోనూ అబ్బురపరిచే ప్రఖ్యాత దేవాలయాలు మనకు కనిపిస్తాయి. మరి ముఖ్యంగా తమిళనాట అతి ప్రాచీన ఆలయాలు దర్శించుకోవచ్చు. ధనుర్మాసం ప్రత్యేకంగా తమిళనాట ఓ ప్రాచీన ఆలయం గురించి ఈ కథనంలో తెలుసుకుందాం.

భూలోక వైకుంఠం శ్రీరంగం
శ్రీవైష్ణవ 108 దివ్యదేశాల్లో ఒకటిగా భాసిల్లుతున్న శ్రీరంగం తమిళనాడులోని తిరుచిరాపల్లి పట్టణానికి ఆనుకుని ఉభయ కావేరీ నదుల మధ్య వెలసింది. శ్రీరంగం ఆలయంలో విష్ణుమూర్తి స్వయంభువుగా అవతరించినట్లు చెబుతారు. భూలోక వైకుంఠంగా పేరొందిన ఈ ఆలయం ప్రపంచంలోని విష్ణు ఆలయాలలో కెల్లా అతి పెద్దది. శ్రీరంగం ఆలయాన్ని "ఇండియన్ వాటికన్" గా కూడా పిలుస్తారు.

ఆలయ స్థల పురాణం
ఆలయ స్థల పురాణం ప్రకారం త్రేతాయుగంలో శ్రీరాముడు రావణాసుర సంహారం చేసిన అనంతరం విభీషణుని భక్తికి మెచ్చిన రాముడు అతనికి రంగనాథుడి విగ్రహం కానుకగా ఇస్తాడు. అయితే రాముడు విభీషణుడితో ఈ విగ్రహాన్ని లంకకు తీసుకెళ్లే సమయంలో దారిలో ఎక్కడ కింద పెట్టవద్దని చెబుతాడు. ప్రయాణ బడలికతో విభీషణుడు రాముడు చెప్పిన మాటను మరచి ప్రస్తుతం శ్రీరంగం ఉన్న ప్రాంతంలో విగ్రహాన్ని కిందపెట్టి కాసేపు విశ్రమిస్తాడు. కొంత సమయం గడిచిన తర్వాత తిరిగి లేచి ఆ విగ్రహాన్ని పైకి ఎత్తబోగా ఆ విగ్రహం పైకి లేవదు. అప్పుడు ఆ ప్రాంతాన్ని పాలించే రాజు ధర్మ చోళుడు విభీషణుని ఓదార్చి ఆ విగ్రహం ఉన్న చోటే ఆలయాన్ని నిర్మిస్తాడు. అయితే విభీషణుడు కోరిక మేరకు రంగనాధ స్వామివారు లంక ఉన్న దక్షిణ దిక్కుకు తిరుగుతాడు. ఆనాటి నుంచిశ్రీరంగంలో శ్రీరంగనాధుడు స్వయంభువుగా కొలువై పూజలందుకుంటున్నాడు.

అతి పెద్ద ఆలయం
సుమారు 157 ఎకరాల్లో విస్తరించిన ఈ దేవాలయంలో ప్రపంచంలోనే అతిపెద్ద శ్రీరంగ మూర్తి విగ్రహం ఉంది. దేవాలయం 4 కిలోమీటర్ల చుట్టుకొలత కలిగి ఉంది. గుడి ప్రాంగణంలో 50 పైచిలుకు దేవతా మూర్తుల ఆలయాలు, విశ్రాంతి గదులు, వాణిజ్య సముదాయాలు ఉన్నాయి. బహుశా మరే విష్ణుమూర్తి దేవాలయంలో ఇన్ని సదుపాయాలు ఉండవంటే ఆశ్చర్యం కాదు.

ఆసియా ఖండంలోనే అతిపెద్ద గోపురం
శ్రీరంగం దేవాలయం 7 ప్రాకారాలతో, 21 గోపురాలతో విరాజిల్లుతున్నది. భక్తులు వీటి గుండా లోనికి నడుచుకుంటూ వెళ్తారు. ఇందులో అతిపెద్ద గోపురాన్ని రాజగోపురం అంటారు. దీని ఎత్తు 236 అడుగులు లేదా 72 మీటర్లు. ఆసియా ఖండంలోనే అతిపెద్ద గోపురం ఇది. రంగనాథస్వామి కొలువై ఉన్న గర్భగుడి పైకప్పు విమాన ఆకృతిలో ఉంటుంది. పైకప్పుకు బంగారు తాపడం చేశారు. గర్భగుడిలో ఆదిశేషునిపై శయనించి ఉన్న స్వామిని చూడడానికి రెండు కళ్లు కూడా చాలవు.

ఎత్తైన గరుడాళ్వార్
శ్రీరంగం ఆలయంలో గరుడాళ్వార్ విగ్రహం 25 అడుగుల ఎత్తు కలిగి ఉంటుంది. ఈ విగ్రహానికి వస్త్రాలంకరణ కోసం 30 మీటర్ల పొడవున్న వస్త్రం అవసరం అవుతుంది. గురుడాళ్వార్​కు సుందరమైన శిల్పకళతో కూడిన ఒక మండపం కూడా ఉంది.

ధన్వంతరి దేవాలయం
ప్రపంచంలోనే ఏకైక ఆలయంగా ఉన్న ధన్వంతరి దేవాలయాన్ని శ్రీరంగం ఆలయ ప్రాంగణంలో చూడవచ్చు. కేవలం ఇక్కడ మాత్రమే సాగర మథనం నుండి ఉద్భవించిన దేవతా వైద్యుడు, ఆరోగ్య ప్రదాత ధన్వంతరికి దేవాలయం కలదు.

భద్రంగా శ్రీ రామానుజుల పార్థివ దేహం
శ్రీరామానుజాచార్యులు పరమపదించి వెయ్యేళ్లకు పైగా గడిచినా ఆయన శరీరాన్ని నేటికీ ఇక్కడ భద్రపరిచి ఉంచడం విశేషం. రామానుజాచార్యుని పార్థివ దేహాన్ని క్రీ.శ.8వ శతాబ్దంలో భద్రపరిచారు.

బంగారు స్తంభాలు
శ్రీరంగనాథుని గర్భాలయానికి ఎదురుగా ఉన్న స్తంభాలకు "'తిరుమనై త్తూన్" అని పేరు. అలాగే చిలుకల మండపం, యాగశాల, విరాజుబావి మొదలుగునవి చూడవచ్చు. ఆలయ ప్రాంగణంలో రెండో ప్రాకారంలో పవిత్రోత్సవ మండపం, హయగ్రీవులకు, సరస్వతీ దేవికి ఆలయాలను కూడా చూడవచ్చు.

ఉత్సవాలు వేడుకలు
శ్రీరంగనాథ స్వామి వారికి ఏటా మూడు సార్లు బ్రహ్మోత్సవాలు జరుగుతాయి. అవి జనవరి - ఫిబ్రవరి మాసాలలో తాయ్ పేరిట, మార్చి - ఏప్రిల్ మాసాలలో ఫల్గుణి పేరిట, ఏప్రిల్ - మే మాసాలలో చిత్తిరై పేరిట జరిగే ఈ బ్రహ్మోత్సవాలను తిలకించటానికి దేశంలోని అసంఖ్యాక విష్ణు భక్తులు శ్రీరంగం తరలివస్తుంటారు. వైకుంఠ ఏకాదశి నాడు జరిగే ద్వారా దర్శనాన్ని తిలకించడానికి శ్రీరంగం దేవాలయాన్ని 10 లక్షల మంది దర్శించుకుంటారు. ఏటా ధనుర్మాసం 30 రోజులు అత్యంత వైభవంగా తిరుప్పావై ఉత్సవాలు జరిగి చివరి రోజు శ్రీ గోదా రంగనాయక కళ్యాణం కమనీయంగా జరుగుతుంది. ఈ ధనుర్మాసంలో తప్పకుండా దర్శించాల్సిన శ్రీ రంగనాథుని ఆలయాన్ని మనం కూడా దర్శిద్దాం తరిద్దాం. జై శ్రీమన్నారాయణ!

ముఖ్య గమనిక : పైన తెలిపిన వివరాలు కొందరు నిపుణులు, వివిధ శాస్త్రాల్లో పేర్కొన్న అంశాల ఆధారంగా అందించినవి మాత్రమే. అంతే కానీ, వీటిలో ఎలాంటి శాస్త్రీయ ఆధారాలు లేవనే విషయాన్ని పాఠకులు గమనించాలి. దీన్ని ఎంతవరకు విశ్వసించాలనేది పూర్తిగా మీ వ్యక్తిగత విషయం.

Srirangam Temple History In Telugu : భారతదేశం అతి ప్రాచీన ఆలయాలకు నెలవు. ప్రతి రాష్ట్రంలోనూ అబ్బురపరిచే ప్రఖ్యాత దేవాలయాలు మనకు కనిపిస్తాయి. మరి ముఖ్యంగా తమిళనాట అతి ప్రాచీన ఆలయాలు దర్శించుకోవచ్చు. ధనుర్మాసం ప్రత్యేకంగా తమిళనాట ఓ ప్రాచీన ఆలయం గురించి ఈ కథనంలో తెలుసుకుందాం.

భూలోక వైకుంఠం శ్రీరంగం
శ్రీవైష్ణవ 108 దివ్యదేశాల్లో ఒకటిగా భాసిల్లుతున్న శ్రీరంగం తమిళనాడులోని తిరుచిరాపల్లి పట్టణానికి ఆనుకుని ఉభయ కావేరీ నదుల మధ్య వెలసింది. శ్రీరంగం ఆలయంలో విష్ణుమూర్తి స్వయంభువుగా అవతరించినట్లు చెబుతారు. భూలోక వైకుంఠంగా పేరొందిన ఈ ఆలయం ప్రపంచంలోని విష్ణు ఆలయాలలో కెల్లా అతి పెద్దది. శ్రీరంగం ఆలయాన్ని "ఇండియన్ వాటికన్" గా కూడా పిలుస్తారు.

ఆలయ స్థల పురాణం
ఆలయ స్థల పురాణం ప్రకారం త్రేతాయుగంలో శ్రీరాముడు రావణాసుర సంహారం చేసిన అనంతరం విభీషణుని భక్తికి మెచ్చిన రాముడు అతనికి రంగనాథుడి విగ్రహం కానుకగా ఇస్తాడు. అయితే రాముడు విభీషణుడితో ఈ విగ్రహాన్ని లంకకు తీసుకెళ్లే సమయంలో దారిలో ఎక్కడ కింద పెట్టవద్దని చెబుతాడు. ప్రయాణ బడలికతో విభీషణుడు రాముడు చెప్పిన మాటను మరచి ప్రస్తుతం శ్రీరంగం ఉన్న ప్రాంతంలో విగ్రహాన్ని కిందపెట్టి కాసేపు విశ్రమిస్తాడు. కొంత సమయం గడిచిన తర్వాత తిరిగి లేచి ఆ విగ్రహాన్ని పైకి ఎత్తబోగా ఆ విగ్రహం పైకి లేవదు. అప్పుడు ఆ ప్రాంతాన్ని పాలించే రాజు ధర్మ చోళుడు విభీషణుని ఓదార్చి ఆ విగ్రహం ఉన్న చోటే ఆలయాన్ని నిర్మిస్తాడు. అయితే విభీషణుడు కోరిక మేరకు రంగనాధ స్వామివారు లంక ఉన్న దక్షిణ దిక్కుకు తిరుగుతాడు. ఆనాటి నుంచిశ్రీరంగంలో శ్రీరంగనాధుడు స్వయంభువుగా కొలువై పూజలందుకుంటున్నాడు.

అతి పెద్ద ఆలయం
సుమారు 157 ఎకరాల్లో విస్తరించిన ఈ దేవాలయంలో ప్రపంచంలోనే అతిపెద్ద శ్రీరంగ మూర్తి విగ్రహం ఉంది. దేవాలయం 4 కిలోమీటర్ల చుట్టుకొలత కలిగి ఉంది. గుడి ప్రాంగణంలో 50 పైచిలుకు దేవతా మూర్తుల ఆలయాలు, విశ్రాంతి గదులు, వాణిజ్య సముదాయాలు ఉన్నాయి. బహుశా మరే విష్ణుమూర్తి దేవాలయంలో ఇన్ని సదుపాయాలు ఉండవంటే ఆశ్చర్యం కాదు.

ఆసియా ఖండంలోనే అతిపెద్ద గోపురం
శ్రీరంగం దేవాలయం 7 ప్రాకారాలతో, 21 గోపురాలతో విరాజిల్లుతున్నది. భక్తులు వీటి గుండా లోనికి నడుచుకుంటూ వెళ్తారు. ఇందులో అతిపెద్ద గోపురాన్ని రాజగోపురం అంటారు. దీని ఎత్తు 236 అడుగులు లేదా 72 మీటర్లు. ఆసియా ఖండంలోనే అతిపెద్ద గోపురం ఇది. రంగనాథస్వామి కొలువై ఉన్న గర్భగుడి పైకప్పు విమాన ఆకృతిలో ఉంటుంది. పైకప్పుకు బంగారు తాపడం చేశారు. గర్భగుడిలో ఆదిశేషునిపై శయనించి ఉన్న స్వామిని చూడడానికి రెండు కళ్లు కూడా చాలవు.

ఎత్తైన గరుడాళ్వార్
శ్రీరంగం ఆలయంలో గరుడాళ్వార్ విగ్రహం 25 అడుగుల ఎత్తు కలిగి ఉంటుంది. ఈ విగ్రహానికి వస్త్రాలంకరణ కోసం 30 మీటర్ల పొడవున్న వస్త్రం అవసరం అవుతుంది. గురుడాళ్వార్​కు సుందరమైన శిల్పకళతో కూడిన ఒక మండపం కూడా ఉంది.

ధన్వంతరి దేవాలయం
ప్రపంచంలోనే ఏకైక ఆలయంగా ఉన్న ధన్వంతరి దేవాలయాన్ని శ్రీరంగం ఆలయ ప్రాంగణంలో చూడవచ్చు. కేవలం ఇక్కడ మాత్రమే సాగర మథనం నుండి ఉద్భవించిన దేవతా వైద్యుడు, ఆరోగ్య ప్రదాత ధన్వంతరికి దేవాలయం కలదు.

భద్రంగా శ్రీ రామానుజుల పార్థివ దేహం
శ్రీరామానుజాచార్యులు పరమపదించి వెయ్యేళ్లకు పైగా గడిచినా ఆయన శరీరాన్ని నేటికీ ఇక్కడ భద్రపరిచి ఉంచడం విశేషం. రామానుజాచార్యుని పార్థివ దేహాన్ని క్రీ.శ.8వ శతాబ్దంలో భద్రపరిచారు.

బంగారు స్తంభాలు
శ్రీరంగనాథుని గర్భాలయానికి ఎదురుగా ఉన్న స్తంభాలకు "'తిరుమనై త్తూన్" అని పేరు. అలాగే చిలుకల మండపం, యాగశాల, విరాజుబావి మొదలుగునవి చూడవచ్చు. ఆలయ ప్రాంగణంలో రెండో ప్రాకారంలో పవిత్రోత్సవ మండపం, హయగ్రీవులకు, సరస్వతీ దేవికి ఆలయాలను కూడా చూడవచ్చు.

ఉత్సవాలు వేడుకలు
శ్రీరంగనాథ స్వామి వారికి ఏటా మూడు సార్లు బ్రహ్మోత్సవాలు జరుగుతాయి. అవి జనవరి - ఫిబ్రవరి మాసాలలో తాయ్ పేరిట, మార్చి - ఏప్రిల్ మాసాలలో ఫల్గుణి పేరిట, ఏప్రిల్ - మే మాసాలలో చిత్తిరై పేరిట జరిగే ఈ బ్రహ్మోత్సవాలను తిలకించటానికి దేశంలోని అసంఖ్యాక విష్ణు భక్తులు శ్రీరంగం తరలివస్తుంటారు. వైకుంఠ ఏకాదశి నాడు జరిగే ద్వారా దర్శనాన్ని తిలకించడానికి శ్రీరంగం దేవాలయాన్ని 10 లక్షల మంది దర్శించుకుంటారు. ఏటా ధనుర్మాసం 30 రోజులు అత్యంత వైభవంగా తిరుప్పావై ఉత్సవాలు జరిగి చివరి రోజు శ్రీ గోదా రంగనాయక కళ్యాణం కమనీయంగా జరుగుతుంది. ఈ ధనుర్మాసంలో తప్పకుండా దర్శించాల్సిన శ్రీ రంగనాథుని ఆలయాన్ని మనం కూడా దర్శిద్దాం తరిద్దాం. జై శ్రీమన్నారాయణ!

ముఖ్య గమనిక : పైన తెలిపిన వివరాలు కొందరు నిపుణులు, వివిధ శాస్త్రాల్లో పేర్కొన్న అంశాల ఆధారంగా అందించినవి మాత్రమే. అంతే కానీ, వీటిలో ఎలాంటి శాస్త్రీయ ఆధారాలు లేవనే విషయాన్ని పాఠకులు గమనించాలి. దీన్ని ఎంతవరకు విశ్వసించాలనేది పూర్తిగా మీ వ్యక్తిగత విషయం.

ETV Bharat Logo

Copyright © 2025 Ushodaya Enterprises Pvt. Ltd., All Rights Reserved.