આજની પ્રેરણા

કર્મનું સ્થાન એટલે કે આ શરીર, કર્તા, વિવિધ ઇન્દ્રિયો, વિવિધ પ્રકારના પ્રયત્નો અને પરમ આત્મા - આ પાંચ કર્મોના કારણો છે. બલિદાન, દાન અને તપસ્યાના કાર્યો ક્યારેય ત્યજી ન દેવા જોઈએ, તેને પૂરા કરવા જોઈએ. તેને ચોક્કસ યજ્ઞ, ત્યાગ, દાન અને તપસ્યા મહાત્માઓને પણ શુદ્ધ બનાવે છે. નિર્દિષ્ટ ફરજોનો ક્યારેય ત્યાગ ન કરવો જોઈએ, જો કોઈ વ્યક્તિ ભ્રમણાથી પોતાની સોંપેલ ફરજો છોડી દે, તો આવા ત્યાગને તામસી કહેવામાં આવે છે. જ્યારે કોઈ વ્યક્તિ કર્તવ્યને કર્મ માનીને ફરજ બજાવે છે અને તમામ ભૌતિક સંગત અને ફળ પ્રત્યે લગાવનો ત્યાગ કરે છે, ત્યારે તેનો ત્યાગ સાત્વિક કહેવાય છે. કોઈપણ મૂર્તિમંત વ્યક્તિ માટે બધા કર્મોનો ત્યાગ કરવો અશક્ય છે, પરંતુ જે વ્યક્તિ કર્મના ફળનો ત્યાગ કરે છે તે વાસ્તવમાં ત્યાગી છે. જે કર્મ નિયમિત છે અને જે કર્મના પરિણામની ઈચ્છા વગર આસક્તિ, રાગ-દ્વેષ વગર કરવામાં આવે છે તેને સાત્વિક કહેવાય છે. જે કામ પ્રયત્નોથી અને ખોટા અહંકારની ભાવનાથી કોઈની ઈચ્છાની પરિપૂર્ણતા માટે કરવામાં આવે છે, તેને રજોગુણી કહેવાય છે. જે કર્તા સંગતથી મુક્ત, અહંકારહીન, ધૈય અને ઉત્સાહી છે, અને કાર્યની સિદ્ધિ અથવા નિષ્ફળતામાં આનંદ અને દુ: ખ જેવા તમામ દુર્ગુણોથી મુક્ત છે, તેને સાત્વિક કહેવામાં આવે છે. જે કર્તા કર્મ સાથે જોડાયેલા રહીને ફળ ભોગવવા માંગે છે અને જે લોભી છે, હંમેશા ઈર્ષ્યા કરે છે, અશુદ્ધ છે, આનંદ અને દુ:ખથી ભરેલો છે, તેને રાજસી કહેવામાં આવે છે. કર્મ, જે શાસ્ત્રની અવગણના કરીને પરિણામ, હાનિ, હિંસા અને સંભવિતતાને ધ્યાનમાં લીધા વિના માત્ર અજ્ઞાનથી શરૂ થાય છે, તેને તામસી કહેવામાં આવે છે. જે કર્તા બેદરકાર, અભણ, ઘમંડી, હઠીલા, લાભાર્થીનો અનાદર કરનાર, આળસુ, ખિન્ન અને ક્રિયાઓમાં વિલંબ કરનાર છે, તેને તામસી કહેવામાં આવે છે.