ହାଇଦ୍ରାବାଦ:ୟୁରୋପରେ ରୁଷ-ୟୁକ୍ରେନ ଯୁଦ୍ଧ, ସୁଦୂର ଏସିଆରେ ଶାନ୍ତ ଥିବା ସତ୍ତ୍ୱେ ଏକ ମହତ୍ତ୍ବପୂର୍ଣ୍ଣ ମୋଡରେ ରହିଛି । ବର୍ତ୍ତମାନ ଏହା ଖାର୍କିଭ ଆଡକୁ ଅଗ୍ରଗତି କରୁଛି । ଯୁଦ୍ଧକ୍ଷେତ୍ରରେ ରଣନୀତିକ ବିକାଶ ଧୀରେ ଧୀରେ ଘଟୁଛି ତଥାପି ଏହା ୟୁକ୍ରେନର ପୂର୍ବରେ ଋଷକୁ ନୂତନ ସୀମା ନିର୍ଦ୍ଧାରଣ ସହିତ ପୁନଃ ପ୍ରତିଷ୍ଠା କରିପାରେ । ଅନ୍ୟପକ୍ଷରେ ଏପ୍ରିଲରେ ଆମେରିକା କଂଗ୍ରେସ ଦ୍ୱାରା ଅନୁମୋଦିତ 60 ବିଲିୟନ ଡଲାରରୁ ଅଧିକ ସହାୟତା ୟୁକ୍ରେନକୁ ପାଶ୍ଚାତ୍ୟ ଅସ୍ତ୍ରଶସ୍ତ୍ର ଯୋଗାଣକୁ ବୃଦ୍ଧି କରିପାରିବ । ତଥାପି କୌଣସି ଅନ୍ତିମ ଫଳାଫଳକୁ ଦୃଷ୍ଟିରେ ରଖି ବିଶ୍ବର ହିତାଧିକାରୀମାନେ ୟୁରୋପରେ ଯୁଦ୍ଧର ଉଦୀୟମାନ ପାରାମିଟର ଉପରେ ଦୃଢ ଭାବରେ ନିଜର ସ୍ୱାର୍ଥକୁ ଆଧାର କରିବାକୁ ସତର୍କ କରିଛନ୍ତି । ରୁଷ-ୟୁକ୍ରେନ ଯୁଦ୍ଧର ବିକାଶ ହୋଇଥିବାରୁ ଭାରତରୁ ବୈଶ୍ବିକ ଆଶା ମଧ୍ୟ ଭିନ୍ନ ଭିନ୍ନ ହୋଇଛି । ତେବେ ଆସନ୍ତା 15 ଏବଂ 16 ଜୁନରେ ସ୍ବିଜରଲ୍ୟାଣ୍ଡରେ ୟୁକ୍ରେନ ଶାନ୍ତି ସମ୍ମିଳନୀ ଅନୁଷ୍ଠିତ ହେବ । ଏଥିରେ ଅଂଶଗ୍ରହଣ କରିବ ଭାରତ ।
70 ବର୍ଷରୁ ଅଧିକ ସମୟ ଧରି ଭାରତ ଏବଂ ଋଷର ପୁରୁଣା ସମ୍ପର୍କ ରହିଛି । ପ୍ରତିରକ୍ଷା ଆମଦାନୀ ଠାରୁ ଆରମ୍ଭ କରି ରଣନୀତିକ ଭାଗିଦାରୀ ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ଏହି ଦୁଇ ଦେଶ ମଧ୍ୟରେ ସମ୍ପର୍କ ବହୁତ ଗଭୀର ଅଟେ । ପ୍ରତିରକ୍ଷା ଉପକରଣ ଏବଂ ରକ୍ଷଣାବେକ୍ଷଣ ପାଇଁ ଋଷ ଉପରେ ଭାରତର ନିର୍ଭରଶୀଳତା ମହତ୍ତ୍ବପୂର୍ଣ୍ଣ । ସର୍ବପ୍ରଥମେ ଶୀତଳ ଯୁଦ୍ଧ ଯୁଗରୁ ଦ୍ୱିପାକ୍ଷିକ ସମ୍ପର୍କ ଯଥେଷ୍ଟ ବିକାଶ ହୋଇଛି । ଦ୍ୱିତୀୟତଃ ଭାରତର ରଣନୀତିକ ଏବଂ ଅର୍ଥନୈତିକ ସ୍ଥିତିରେ ଯଥେଷ୍ଟ ପରିବର୍ତ୍ତନ ହୋଇଛି । ଯାହାଦ୍ବାରା ଅନେକ ପରିବର୍ତ୍ତନ ଆସିଥିବା ନଜର ଆସିଛି ।
ଏହା ମଧ୍ୟ ପଢନ୍ତୁ:୭୫ତମ ପ୍ରତିଷ୍ଠା ଦିବସ ପାଳିଲା ନାଟୋ: ଋଷ-ୟୁକ୍ରେନ ଯୁଦ୍ଧରୁ କ'ଣ ମିଳିଲା ଶିକ୍ଷା? - SEVENTY FIVE YEARS OF NATO
ରଣନୀତିକ ସ୍ବଶାସନ(Strategic Autonomy):ରୁଷ-ୟୁକ୍ରେନ ଯୁଦ୍ଧ ଆରମ୍ଭ ହେବା ପୂର୍ବରୁ ଉଭୟ ୟୁକ୍ରେନ ଏବଂ ଋଷ ସହିତ ଭାରତର ବାଣିଜ୍ୟ କାରବାର ଭଲ ରହିଥିଲା । ତେବେ ଯୁଦ୍ଧ ପରେ ଯୋଗାଣରେ ବାଧା ଉପୁଜିଛି । ବିଶେଷକରି ଭାରତର ଶକ୍ତି ଏବଂ ଖାଦ୍ୟ ସୁରକ୍ଷା ପ୍ରଭାବିତ ହୋଇଛି । ଅଧିକାଂଶ ଦେଶ ପରି ଭାରତକୁ ମଧ୍ୟ ଅନୁକୂଳ ଏବଂ ପୁନଃସନ୍ତୁଳନ କରିବା ଆବଶ୍ୟକ ବୋଲି କୁହାଯାଇଛି । ତେବେ ଭାରତ ଯୁଦ୍ଧର ବିରୋଧ ରହିଛି । ତେବେ ଏହାର ସ୍ଥିତିକୁ ଗୋଟିଏ ଦଳକୁ ଅନ୍ୟ ଦଳକୁ ସମର୍ଥନ କରିବା ପରିବର୍ତ୍ତେ ଏହାର ସ୍ୱାର୍ଥକୁ ସମର୍ଥନ କରୁଥିବା ବର୍ଣ୍ଣନା କରାଯାଇଛି । ତେବେ ଭାରତ ପାଇଁ ରଣନୀତିକ ସ୍ବାଧୀନତା, ବୈଶିକ ବ୍ୟବସ୍ଥାର ମହାଶକ୍ତି ପୁର୍ନଗଠନ ଏବଂ ଏହାର ଶକ୍ତି ଏବଂ ପ୍ରତିରକ୍ଷା ଆବଶ୍ୟକତା ରହିଛି ।
ଋଷ-ୟୁକ୍ରେନ ବିବାଦ ମଧ୍ୟରେ ଭାରତ ଏକ ନିରପେକ୍ଷ ଆଭିମୁଖ୍ୟ ବଜାୟୀ ରହିଛି । କାହା ସପକ୍ଷରେ ମଧ୍ୟ ନାହିଁ ଭାରତ । ଏହି ଦୃଷ୍ଟିକୋଣ ଅନେକ ପ୍ରମୁଖ କାରଣ ଉପରେ ଆଧାରିତ । ପ୍ରଥମେ ଭାରତର ଐତିହାସିକ ଦୃଷ୍ଟିକୋଣ ୟୁରୋପୀୟ ମାଳଦ୍ବୀପ ବିବାଦରେ ପ୍ରତ୍ୟକ୍ଷ ଅଂଶର ଅନୁପସ୍ଥିତି ଉପରେ ଗୁରୁତ୍ୱାରୋପ କରୁଛି । ଏସୀୟ ଦ୍ୱନ୍ଦ୍ୱରେ ବାହ୍ୟ ହସ୍ତକ୍ଷେପକୁ ପ୍ରଶଂସା କରିବ ନାହିଁ କି ୟୁରୋପୀୟ କାର୍ଯ୍ୟରେ ହସ୍ତକ୍ଷେପକୁ ମଧ୍ୟ ବାରଣ କରିଛି । ୟୁରୋପୀୟ ମାଳଦ୍ବୀପ ଇତିହାସ ଋଷ-ୟୁକ୍ରେନ ମଧ୍ୟରେ ଚାଲିଥିବା ଯୁଦ୍ଧର ପ୍ରାଥମିକ ପ୍ରସଙ୍ଗ ବୋଲି ବିବେଚନା କରାଯାଇଥାଏ । ଋଷ-ୟୁକ୍ରେନ ଯୁଦ୍ଧରେ ରଣନୈତିକ ସ୍ବାଧୀନତା ବଜାୟ ରଖିବାକୁ ଭାରତର ନିଷ୍ପତ୍ତି ଅନେକ କାରଣରୁ ବିବେକପୂର୍ଣ୍ଣ ରହିଛି ।
ବୈଶ୍ବିକ ବ୍ୟବସ୍ଥାର ପୁନଃଗଠନ(Restructuring of the global order):ଋଷ ଏବଂ ୟୁକ୍ରେନ ମଧ୍ୟରେ ସଂଘର୍ଷର ପ୍ରକୃତି ବାସ୍ତବରେ ଶକ୍ତି ସଂଘର୍ଷ ଅଟେ । ଗୋଟିଏ ପଟେ ଋଷ ଏବଂ ଅନ୍ୟପଟେ ପାଶ୍ଚାତ୍ୟର ସମର୍ଥନ ୟୁକ୍ରେନ ମଧ୍ୟରେ ପରିଣାମ ଭୟଙ୍କର ଏବଂ ଦୀର୍ଘସ୍ଥାୟୀ ବୋଲି ବିବେଚନା କରାଯାଏ । ଏହି କାରଣରୁ ବିଶ୍ୱ ବ୍ୟବସ୍ଥା ବିଚ୍ଛିନ୍ନ ହୋଇଯାଇଥାଏ । ପରିବର୍ତ୍ତିତ ଭୂ-ରାଜନୈତିକ ସ୍ରୋତକୁ ଅଣଦେଖା କରିବାରେ ଭାରତର ସ୍ୱାର୍ଥ ରହିଛି । ଦଳୀୟ ପଦବୀଠାରୁ ଦୂରରେ ରହି ଭାରତ ଏହାର ଅର୍ଥନୈତିକ ଏବଂ ରଣନୀତିକ ସ୍ୱାର୍ଥ ରକ୍ଷା କରୁଥିବାବେଳେ ଭୌଗୋଳିକ ରାଜନୈତିକ ଦୃଶ୍ୟପଟକୁ ନେଭିଗେଟ୍ କରିବା ଆବଶ୍ୟକ । ଗୋଟିଏ ପାର୍ଶ୍ୱରେ ଋଷ, ଚୀନ୍, ଇରାନ, ସିରିଆ, ଉତ୍ତର କୋରିଆ ଏବଂ ଅନ୍ୟ କେତେକ ଦେଶ ପଶ୍ଚାତ୍ୟରେ ରହିଛନ୍ତି ।
ବୈଶ୍ବିକ ପ୍ରଣାଳୀ ବାସ୍ତବରେ ମଲ୍ଟିପୋଲାରିଟିରୁ ମଲ୍ଟି ଆଲାଇନ୍ମେଣ୍ଟକୁ ପରିବର୍ତ୍ତନର ଏକ ପର୍ଯ୍ୟାୟରେ ଅଛି । ରୁଷ-ୟୁକ୍ରେନ ଯୁଦ୍ଧ, ଏବଂ ହାମାସ-ଇସ୍ରାଏଲ ବିବାଦ ମଧ୍ୟ ଏହି ପ୍ରାକୃତିକ ପରିବର୍ତ୍ତନକୁ ବାଧା ଦେବାକୁ ଚେଷ୍ଟା କରିବା ଭଳି ମନେ ହେଉଛି । ଦେଶଗୁଡିକ ଗୋଟିଏ ଦଳ ସହିତ ରାଜନୈତିକ ଭାବରେ ଜଡିତ ଥିବାବେଳେ ଅନ୍ୟ ଦଳ ସହିତ ଅର୍ଥନୈତିକ ସମ୍ପର୍କ ବଜାୟ ରଖିପାରିବେ ।
ଭାରତର ଶକ୍ତି ଏବଂ ପ୍ରତିରକ୍ଷା ଆବଶ୍ୟକତା:ଋଷ ଭାରତର ସବୁଠାରୁ ବଡ ପ୍ରତିରକ୍ଷା ଯୋଗାଣକାରୀମାନଙ୍କ ମଧ୍ୟରୁ ଅନ୍ୟତମ । ତେଣୁ ସମ୍ପର୍କର ଗୁରୁତ୍ବ ରହିଛି । ଫେବୃଆରୀ 2022 ରୁ ଋଷ ଉପରେ ଭାରତର ତୈଳ ନିର୍ଭରଶୀଳତା ଜଟିଳତାର ଆଉ ଏକ ସ୍ତର ଯୋଡିଥାଏ । ତେବେ ଏହାର କାରଣ କେବଳ ଯୋଗାଣ ଶୃଙ୍ଖଳା ସମସ୍ୟା ନୁହେଁ ବରଂ ମୂଲ୍ୟ ପରିବର୍ତ୍ତନ ମଧ୍ୟ । ଉର୍ଜା ଉପରେ ନିର୍ଭରଶୀଳ ଦେଶ ହୋଇଥିଲେ ମଧ୍ୟ ଋଷରୁ ଭାରତର ତୈଳ ଆମଦାନୀ ବିଶ୍ବ ଶକ୍ତି ବଜାରରେ ନିର୍ଭରଶୀଳତାକୁ ଦର୍ଶାଉଛି । ଭାରତ ପରି ଏକ ବୃହତ ଶକ୍ତି ନିର୍ଭରଶୀଳ ଦେଶ ପାଇଁ ତେଲ ଦର ସ୍ଥିରତା ଗୁରୁତ୍ବପୂର୍ଣ୍ଣ ଅଟେ ।
