ಮುಂಬೈ, ಮಹಾರಾಷ್ಟ್ರ: 100 ವರ್ಷಗಳ ಹಿಂದೆ ಇದೇ ದಿನ ಮುಂಬೈನಲ್ಲಿ ರೈಲ್ವೆ ಮಾರ್ಗದ ವಿದ್ಯುದೀಕರಣ ಮಾಡಲಾಗಿತ್ತು. ಈ ಮೂಲಕ ಹೊಸ ಪರಿವರ್ತನೆ ಪ್ರಯಾಣಕ್ಕೆ ಭಾರತೀಯ ರೈಲ್ವೆ ಮುನ್ನುಡಿ ಬರೆದಿತ್ತು. ಇದೀಗ ಈ ಪ್ರಯಾಣಕ್ಕೆ ಶತಮಾನೋತ್ಸವ ಸಂಭ್ರಮ. 1925ರ ಫೆಬ್ರವರಿ 3 ರಂದು ಮುಂಬೈ ಮತ್ತು ಭಾರತೀಯ ರೈಲ್ವೆ ಇತಿಹಾಸವನ್ನು ಸುವರ್ಣ ಅಕ್ಷರದಲ್ಲಿ ಬರೆದಿಡುವ ದಿನವಾಗಿದೆ.
ಕಾರಣ ಇಲ್ಲಿ ಈ ದಿನ ವಿಕ್ಟೋರಿಯಾ ಟರ್ಮಿನಸ್‌ನಿಂದ, (ಈಗ ಛತ್ರಪತಿ ಶಿವಾಜಿ ಮಹಾರಾಜ್ ಟರ್ಮಿನಸ್‌) ಮುಂಬೈನ ಕುರ್ಲಾ ಮಾರ್ಗದಲ್ಲಿ ಮೊದಲ ಎಲೆಕ್ಟ್ರಿಕ್ ರೈಲು ಸಂಚರಿಸುವ ಮೂಲಕ ಭಾರತೀಯ ರೈಲ್ವೆಯ ವಿದ್ಯುದ್ದೀಕರಣದ ಶಕೆ ಆರಂಭವಾಯಿತು.
ಇಂದು 3 ಫೆಬ್ರವರಿ 2025, ಈ ಐತಿಹಾಸಿಕ ಘಟನೆಗೆ ನೂರರ ಸಂಭ್ರಮ. ನೂರು ವರ್ಷಗಳ ಈ ಸುಧೀರ್ಘ ಪ್ರಯಾಣದಲ್ಲಿ ರೈಲು ಸಾರಿಗೆ ಪರಿಸರ ಸ್ನೇಹ ಪರತೆ ದಿಕ್ಕಿನೆಡೆಗೆ ಸಾಗಿದೆ. ಮುಂಬೈನಲ್ಲಿನ ಈ ಐತಿಹಾಸಿಕ ಪರಿವರ್ತನೆಯು ದೇಶಕ್ಕೆ ಆಧುನಿಕತೆಯ ಅಲೆಯನ್ನು ತಂದಿತು. 1925ರಲ್ಲಿ ಮುಂಬೈ ಕೈಗಾರಿಕೆಯತ್ತ ಸಾಗಿತ್ತು. ಈ ವೇಳೆ, ಜನಸಂಖ್ಯೆ ಬೆಳೆವಣಿಗೆ ಆದಂತೆ ಸಾಂಪ್ರದಾಯಿಕ ಉಗಿ ಇಂಜಿನ್ ಮಾಲಿನ್ಯ ಹೆಚ್ಚಳ ಮತ್ತು ನಿಧಾನ ಸಂಚಾರವನ್ನು ಹೊಂದಿತು. ಬೆಳೆಯುತ್ತಿರುವ ಈ ಜನಸಂಖ್ಯೆ ನಿರ್ವಹಣೆಗೆ ಮತ್ತು ಪ್ರಯಾಣದ ಒತ್ತಡ ನಗರದ ಮೇಲೆ ಬಿದ್ದಿತ್ತು. ಆಗ ಬ್ರಿಟಿಷರ ಕಾಲದ ಗ್ರೇಟ್ ಇಂಡಿಯನ್ ಪೆನಿನ್ಸುಲಾ ರೈಲ್ವೆ ಕಂಪನಿಯು ಮುಂಬೈ ಉಪನಗರ ರೈಲ್ವೆಯನ್ನು ವಿದ್ಯುದ್ದೀಕರಿಸಲು ನಿರ್ಣಾಯಕ ನಿರ್ಧಾರ ಕೈಗೊಂಡಿತ್ತು.
ಹೊಸ ಮೈಲಿಗಲ್ಲು ನೆಟ್ಟ ದಿನ:1925ರಲ್ಲಿ ಆರಂಭವಾದ ಭಾರತೀಯ ರೈಲ್ವೆಯ ವಿದ್ಯುದೀಕರಣದ ಪಯಣ ಇಂದು 100 ವರ್ಷಗಳನ್ನು ಪೂರೈಸುವ ಮೂಲಕ ಮಹತ್ವದ ಮೈಲಿಗಲ್ಲನ್ನು ಸಾಧಿಸಿದೆ. ಈ ಐತಿಹಾಸಿಕ ಪ್ರಯಾಣವೂ ಭಾರತೀಯ ರೈಲ್ವೆಯು ಕೇವಲ ಪ್ರಯಾಣದ ಸಾಧನವಾಗಿ ಮಾತ್ರವಲ್ಲದೇ ದೇಶದ ಅಭಿವೃದ್ಧಿಯ ಬಲವಾದ ಬೆನ್ನೆಲುಬಾಗಿದೆ. ಇದು ದಕ್ಷ ಮತ್ತು ವೇಗದ ಸಾರಿಗೆಯ ಸಂಕೇತವಾಗಿದೆ.
ಭಾರತದ ಮೊದಲ ಎಲೆಕ್ಟ್ರಿಕ್ ಲೋಕಲ್ ರೈಲು ಮುಂಬೈನ ವಿಕ್ಟೋರಿಯಾ ಟರ್ಮಿನಸ್‌ನಿಂದ (ಈಗಿನ ಛತ್ರಪತಿ ಶಿವಾಜಿ ಮಹಾರಾಜ್ ಟರ್ಮಿನಸ್‌) ಮೊದಲು 16 ಕಿಮೀ ಉದ್ದದ ಮಾರ್ಗದಲ್ಲಿ ಸಂಚರಿಸುತ್ತಿತ್ತು. ಇದು ರೈಲು ಸಾರಿಗೆಯಲ್ಲಿ ಹೊಸ ಯುಗ ಪ್ರಾರಂಭಿಸಿತು. ಆ ಸಮಯದಲ್ಲಿ, 1.5 ಕೆವಿಡಿಸಿ ಓವರ್ ಹೆಡ್ ತಂತಿ ವ್ಯವಸ್ಥೆಯನ್ನು ಬಳಕೆ ಮಾಡಿ, ಗಂಟೆಗೆ 80 ಕಿಲೋಮೀಟರ್ ವೇಗದಲ್ಲಿ ರೈಲು ಸಂಚರಿಸಿತ್ತು. ಬ್ರಿಟಿಷರ ಕಾಲದ ಲೋಕಲ್ ಟ್ರೈನ್ ನಾಲ್ಕು ಬೋಗಿಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿತ್ತು. ಈ ಬೋಗಿಗಳನ್ನು ಮರ ಮತ್ತು ಕಬ್ಬಿಣದ ಮಿಶ್ರಣದಿಂದ ಮಾಡಲಾಗಿತ್ತು.
ಘಾಟ್ ಗಳನ್ನು ಏರಲು ಏದುಸಿರು ಬಿಡುತ್ತಿದ್ದ ಸ್ಟೀಮ್ ಇಂಜಿನ್ಗಳು:ಸ್ಟೀಮ್ ಇಂಜಿನ್ಗಳು ಪುಣೆ ಮತ್ತು ನಾಸಿಕ್‌ನ ಘಾಟ್‌ಗಳನ್ನು ಹತ್ತಲು ಕಷ್ಟಪಡುತ್ತಿದ್ದವು. ಈ ಹಿನ್ನೆಲೆಯಲ್ಲಿ 1920 ರಲ್ಲಿ, ಪುಣೆ, ಇಗತ್ಪುರಿ ಮತ್ತು ವಸಾಯಿ ಮಾರ್ಗಗಳ ವಿದ್ಯುದ್ದೀಕರಣ ಮಾಡಲು ಆಗಿನ ಬ್ರಿಟಿಷ್ ಸರ್ಕಾರ ಅನುಮೋದನೆ ನೀಡಿತ್ತು. ಬ್ರಾಡ್ ಗೇಜ್ ನೆಟ್‌ವರ್ಕ್‌ನ ಶೇ 100ರಷ್ಟು ವಿದ್ಯುದೀಕರಣ ಪೂರ್ಣಗೊಂಡಿತ್ತು. ಅಧಿಕೃತ ರೈಲ್ವೆ ದಾಖಲೆಗಳ ಪ್ರಕಾರ, 1950 ರ ನಂತರ, ಭಾರತವು ರೈಲ್ವೆಗಳ ವಿದ್ಯುದೀಕರಣದ ವೇಗವನ್ನು ಹೆಚ್ಚಿಸಿತ್ತು. ಸ್ಟೀಮ್ ಲೋಕೋಮೋಟಿವ್‌ಗಳನ್ನು ಡೀಸೆಲ್ ಮತ್ತು ಎಲೆಕ್ಟ್ರಿಕ್ ಇಂಜಿನ್‌ಗಳಿಂದ ಬದಲಾವಣೆ ಮಾಡಿ, ರೈಲ್ವೆಯ ದಕ್ಷತೆಯನ್ನು ಹೆಚ್ಚಿಸಲಾಯಿತು. ಸಾಂಪ್ರದಾಯಿಕ ಉಗಿ ಇಂಜಿನ್ಗಳು ಮತ್ತು ಮಾಲಿನ್ಯದ ಸಮಸ್ಯೆ ನಿವಾರಣೆ ಭಾರತೀಯ ರೈಲ್ವೆ ನಡೆಸಿದ ವಿದ್ಯುದ್ದೀಕರಣವು ರೈಲ್ವೆಯ ದಕ್ಷತೆ ಮತ್ತು ವೇಗವನ್ನು ಹೆಚ್ಚಿಸಿತು.