বিশেষ প্ৰতিবেদন, 23 মাৰ্চ : ভাৰত আৰু 4 ৰাষ্ট্ৰৰ ইএফটিএ ব্লকে যোৱা 10 মাৰ্চত এক ঐতিহাসিক বাণিজ্য চুক্তি স্বাক্ষৰ কৰে । এই বাণিজ্য চুক্তিখনে ন্যায্য আৰু ন্যায়সংগত বাণিজ্য মুকলি কৰাৰ লগতে যুৱসকলৰ বাবে বিকাশ আৰু নিযুক্তি সৃষ্টিৰ বাবে অংশীদাৰী প্ৰতিশ্ৰুতিৰ কথা প্ৰকাশ কৰিছে ।
বিগত 10 বছৰত ভাৰতৰ অৰ্থনীতি বিশ্বৰ 11 সংখ্যক সৰ্ববৃহৎ অৰ্থনীতিৰ পৰা পঞ্চম সৰ্ববৃহৎ অৰ্থনীতিলৈ এক উল্লেখনীয় উত্তৰণ ঘটিছে । দেশখনে ব্যৱসায়, উৎপাদন আৰু ৰপ্তানিৰ ক্ষেত্ৰত নতুন উচ্চতা স্পৰ্শ কৰিবলৈ ব্যৱসায়ৰ সুচলতাৰ বাবে এক বিস্তৃত সংস্কাৰ গ্ৰহণ কৰি আহিছে ।
ইএফটিএ বা ইউৰোপীয় মুক্ত বাণিজ্য সংস্থা (EFTA, European Free Trade Association) হৈছে আইচলেণ্ড, লিকটেনষ্টাইন, নৰৱে আৰু ছুইজাৰলেণ্ডৰ এক আন্তঃচৰকাৰী সংগঠন । ইএফটিএ ইউৰোপীয় ইউনিয়নৰ অংশ নহয় । ইএফটিএয়ে এতিয়ালৈকে কানাডা, চিলি, চীন, মেক্সিকো আৰু দক্ষিণ কোৰিয়াৰ দৰে দেশকে ধৰি 40 খন অংশীদাৰ দেশৰ সৈতে 29 খন চুক্তি স্বাক্ষৰ কৰিছে ।
ভাৰতে 2008 চনৰ পৰা ইএফটিএৰ সৈতে বাণিজ্য চুক্তিৰ আলোচনা কৰি আহিছে । 2022-23 বৰ্ষত ইএফটিএ দেশসমূহলৈ ভাৰতৰ ৰপ্তানি আছিল 1.92 বিলিয়ন আমেৰিকান ডলাৰ । আনহাতে, আমদানি আছিল 16.74 বিলিয়ন আমেৰিকান ডলাৰ ।
ইএফটিএ দেশসমূহৰ সৈতে ভাৰতৰ ধাৰাবাহিকভাৱে বাণিজ্য ঘাটি আছে ৷ 2021-2022 বৰ্ষত ই 23.7 বিলিয়ন আমেৰিকান ডলাৰত উপনীত হৈছিল আৰু তাৰ পিচত 2022-23 বৰ্ষত 14.8 বিলিয়ন আমেৰিকান ডলাৰলৈ হ্ৰাস পায় আৰু ইয়াৰ পূৰ্বে 2023 চনৰ এপ্ৰিল-ডিচেম্বৰত ই পুনৰ 15.6 আমেৰিকান ডলাৰলৈ বৃদ্ধি হয় ।
2021-22 বৰ্ষত 27.23 বিলিয়ন আমেৰিকান ডলাৰৰ বিপৰীতে 2022-23 বৰ্ষত ভাৰত-ইএফটিএ দ্বিমুখী বাণিজ্য আছিল 18.65 বিলিয়ন আমেৰিকান ডলাৰ । ইএফটিএ দেশসমূহলৈ মুখ্য ভাৰতীয় ৰপ্তানিৰ ভিতৰত আছে ৰাসায়নিক পদাৰ্থ, অৰ্ধ-সংসাধিত শিল, নাও আৰু জাহাজ, ফাৰ্মাচিউটিকেল আৰু ইলেক্ট্ৰ'নিক সঁজুলি ।
ভাৰতে 2000 চনৰ এপ্ৰিলৰ পৰা 2023 চনৰ ডিচেম্বৰৰ ভিতৰত ছুইজাৰলেণ্ডৰ পৰা প্ৰায় 10 বিলিয়ন আমেৰিকান ডলাৰ প্ৰত্যক্ষ বিদেশী বিনিয়োগ (এফডিআই) লাভ কৰিছে । এইটো ভাৰতৰ দ্বাদশ সৰ্ববৃহৎ বিনিয়োগকাৰী । এই সময়ছোৱাত নৰৱেৰ পৰা এফডিআই প্ৰবাহ আছিল 721.52 নিযুত আমেৰিকান ডলাৰ, আইচলেণ্ডৰ পৰা 29.26 নিযুত আমেৰিকান ডলাৰ আৰু লিকটেনষ্টাইনৰ পৰা 105.22 নিযুত আমেৰিকান ডলাৰ ।
মুঠ ভাৰতীয় ৰপ্তানিত ইএফটিএৰ অংশ হৈছে 0.4%, আনহাতে আমদানি হৈছে 2.4% । বাণিজ্য ঘাটিৰ এই পৰিপ্ৰেক্ষিতত, ভাৰতীয় ৰপ্তানিকৰ্তাসকলে তেওঁলোকৰ আলোচনাত অত্যন্ত সতৰ্কতা অৱলম্বন কৰিছিল । তেওঁলোকে অৱগত আছিল যে শুল্ক হ্ৰাসৰ ফলত এক বিস্তৃত বাণিজ্য ঘাটি হ'ব পাৰে । এই চুক্তিয়ে ভাৰতীয় পশু সামগ্ৰী, মাছ, সংসাধিত খাদ্য, বনস্পতি তেলৰ সৈতে অন্যান্য সামগ্ৰীৰ বাবে শুল্কমুক্ত ইএফটিএ বজাৰৰ প্ৰৱেশাধিকাৰ প্ৰদান কৰিব বুলি আশা কৰা হৈছে ।
বাণিজ্যিক দিশৰ লগতে ভাৰতে উচ্চ-প্ৰযুক্তি খণ্ডত প্ৰযুক্তি স্থানান্তৰৰ ক্ষেত্ৰত বিনিয়োগৰ বাবেও আশাবাদী হ'ব পাৰে । বৰ্তমানৰ চুক্তিখনত সামগ্ৰী আৰু সেৱা বাণিজ্যৰ চুক্তি, উৎপত্তিৰ নিয়ম, বৌদ্ধিক সম্পত্তি অধিকাৰ, বিনিয়োগ প্ৰচাৰ আৰু সহযোগিতা, চৰকাৰী ক্ৰয়, বাণিজ্য আৰু বাণিজ্য সুবিধাৰ কাৰিকৰী বাধাসহ 14 টা অধ্যায় আছে ।
অধিক বজাৰ প্ৰৱেশাধিকাৰৰ সৈতে হোৱা চুক্তিত পৰৱৰ্তী 15 বছৰত ভাৰতত 100 আমেৰিকান ডলাৰ বিলিয়ন বিনিয়োগৰ বাবে 1 নিযুত চাকৰি সৃষ্টি কৰাৰ প্ৰতিশ্ৰুতি আছে । ভাৰত-ইএফটিএ বাণিজ্য চুক্তিয়ে কেৱল বাণিজ্য আৰু বিনিয়োগৰ ক্ষেত্ৰতে নহয়, বিশ্বৰ কিছুমান প্ৰযুক্তি-জ্ঞানী দেশৰ সৈতে কৌশলগত অংশীদাৰিত্ব গঢ়ি তোলাৰ সুযোগ মুকলি কৰাৰ সম্ভাৱনা আছে ৷ যি দুৰ্নীতিৰ ক্ষেত্ৰত অতি কম আৰু মানুহৰ জীৱনৰ মানদণ্ডত অতি উচ্চ ।
ইএফটিএৰ ভিতৰত ছুইজাৰলেণ্ড হৈছে ভাৰতৰ সৰ্ববৃহৎ বাণিজ্যিক অংশীদাৰ আৰু তাৰ পিচত আছে নৰৱে । ছুইজাৰলেণ্ডক বিশ্বৰ আটাইতকৈ অভিনৱ অৰ্থনীতিসমূহৰ ভিতৰত এটা বুলি গণ্য কৰা হয় । দেশখন গ্লোবেল ইন'ভেচন ইণ্ডেক্সত ধাৰাবাহিকভাৱে শীৰ্ষস্থানত আছে । বিগত বিত্তীয় বৰ্ষত ভাৰত আৰু ছুইজাৰলেণ্ডৰ মাজত দ্বিপাক্ষিক বাণিজ্য আছিল 17.14 বিলিয়ন আমেৰিকান ডলাৰ (১.৩৪ বিলিয়ন আমেৰিকান ডলাৰ ৰপ্তানি আৰু 15.79 বিলিয়ন আমেৰিকান ডলাৰ আমদানি) ।
2022-23 বৰ্ষত ছুইজাৰলেণ্ডৰ সৈতে ভাৰতৰ বাণিজ্য ঘাটি আছিল 14.45 বিলিয়ন আমেৰিকান ডলাৰ । ছুইজাৰলেণ্ডৰ পৰা ভাৰতৰ মুখ্য আমদানিৰ ভিতৰত আছে সোণ (12.6 বিলিয়ন আমেৰিকান ডলাৰ), যন্ত্ৰপাতি (409 নিযুত আমেৰিকান ডলাৰ), ফাৰ্মাচিউটিকেল (309 নিযুত আমেৰিকান ডলাৰ), কোকিং আৰু ষ্টীম কয়লা (380 নিযুত আমেৰিকান ডলাৰ), অপ্টিকেল সঁজুলি আৰু অৰ্থোপেডিক সঁজুলি (296 নিযুত আমেৰিকান ডলাৰ), ঘড়ী (211.4 নিযুত আমেৰিকান ডলাৰ), চয়াবিন তেল (202 নিযুত আমেৰিকান ডলাৰ) আৰু চকলেট (7 নিযুত আমেৰিকান ডলাৰ) ।