বিশেষ প্ৰতিবেদন, ১২ জুন :যোৱা সপ্তাহত সমাপ্ত হোৱা ইউৰোপীয় সংসদৰ নিৰ্বাচনত মহাদেশখনত অতি সোঁপন্থী দলৰ সংখ্যা বৃদ্ধি পাইছে । যদিও ইউৰোপীয় সংসদৰ ২৭ খন দেশৰ কিছুমানত ভোটগ্ৰহণ অনুষ্ঠিত হোৱা নাই, তথাপি ইটালী, ফ্ৰান্স আৰু জাৰ্মানীৰ দৰে দেশৰ অতি সোঁপন্থী দলসমূহে শক্তিশালী ৰূপত প্ৰৱেশ কৰিছে ।
ইউৰোপীয় সংসদ কি ?
ইউৰোপীয় সংসদ (ইপি) হৈছে ইউৰোপীয় ইউনিয়নৰ অন্যতম আইনী সংস্থা আৰু ইয়াৰ সাতটা প্ৰতিষ্ঠানৰ ভিতৰত এটা । ইউৰোপীয় ইউনিয়নৰ পৰিষদৰ (পৰিষদ হিচাপে জনাজাত আৰু অনানুষ্ঠানিকভাৱে মন্ত্ৰী পৰিষদ হিচাপে জনাজাত) সৈতে একেলগে ইউৰোপীয় আয়োগৰ প্ৰস্তাৱ অনুসৰণ কৰি ইউৰোপীয় আইন গ্ৰহণ কৰে ।
২০২৪ চনৰ নিৰ্বাচনৰ পৰা এই সংসদখন ৭২০ জন সদস্যৰে গঠিত । 2024 চনত 969 নিযুত যোগ্য ভোটাৰৰে ভাৰতৰ পিছতেই বিশ্বৰ দ্বিতীয় সৰ্ববৃহৎ গণতান্ত্ৰিক ভোটাৰক প্ৰতিনিধিত্ব কৰা সংসদ হিচাপে আখ্য়া লাভ কৰিছে ।
ফ্ৰান্সৰ ষ্ট্ৰাছবাৰ্গত অৱস্থিত ইপিৰ আইনী ক্ষমতা আছে । ইউৰোপীয় ইউনিয়নৰ আইন গ্ৰহণৰ বাবে সাধাৰণতে ইয়াৰ আৰু পৰিষদৰ অনুমোদনৰ প্ৰয়োজন হয়, যিটো দ্বিকক্ষীয় আইনসভাৰ সমান । অৱশ্যে সদস্য ৰাষ্ট্ৰসমূহৰ বেছিভাগ ৰাষ্ট্ৰীয় সংসদৰ দৰে আনুষ্ঠানিকভাৱে পদক্ষেপৰ অধিকাৰ (অৰ্থাৎ আইনী প্ৰক্ৰিয়া আৰম্ভ কৰাৰ অধিকাৰ) নাই । কিয়নো পদক্ষেপৰ অধিকাৰ ইউৰোপীয় আয়োগৰহে অধিকাৰ । তথাপি সংসদ আৰু পৰিষদৰ প্ৰত্যেকৰে আয়োগক আইনী প্ৰক্ৰিয়া আৰম্ভ কৰিবলৈ আৰু এটা প্ৰস্তাৱ আগবঢ়োৱাৰ বাবে অনুৰোধ কৰাৰ অধিকাৰ আছে ।
ইউৰোপীয় সংসদৰ নিৰ্বাচন কেনেদৰে অনুষ্ঠিত ?
ইপি নিৰ্বাচন হৈছে ইউৰোপীয় ইউনিয়নৰ গণতান্ত্ৰিক প্ৰক্ৰিয়াৰ এক আধাৰশিলা, যাৰ দ্বাৰা সদস্য ৰাষ্ট্ৰসমূহৰ নাগৰিকসকলে ইউৰোপীয় সংসদলৈ প্ৰতিনিধি নিৰ্বাচন কৰিব পাৰে । এই নিৰ্বাচনসমূহ অতি গুৰুত্বপূৰ্ণ । কিয়নো ই ইউৰোপীয় ইউনিয়নৰ আইনী আৰু নীতিগত দিশ গঠন কৰে । ইউৰোপীয়ান কোল এণ্ড ষ্টীল কমিউনীতিৰ অধীনত 1952 চনত উমৈহতীয়া সভা হিচাপে স্থাপিত হৈছিল ইপি ।
1957 চনত ৰোম চুক্তি অনুসৰি ইয়াৰ বৰ্তমানৰ ৰূপ লাভ কৰি ইউৰোপীয় ইকনমিক কমিউনিটি (ই ই চি) এচেম্বলী হিচাপে চিহ্নিত হৈছে । ইপিৰ প্ৰথম পোনপটীয়া নিৰ্বাচন 1979 চনত অনুষ্ঠিত হৈছিল । এই নিৰ্বাচনে ইউৰোপীয় ইউনিয়নৰ পৰিকাঠামোৰ ভিতৰত গণতান্ত্ৰিক বৈধতা বৃদ্ধিৰ দিশত এক গুৰুত্বপূৰ্ণ পদক্ষেপ হিচাপে চিহ্নিত হৈছিল । তেতিয়াৰ পৰা প্ৰতি পাঁচ বছৰৰ অন্তত এই নিৰ্বাচন অনুষ্ঠিত হৈ আহিছে ।
ইপি ইউৰোপীয় সংসদৰ (এম ই পি) সদস্যসকলৰ দ্বাৰা গঠিত । এম ই পি ইউৰোপীয় ইউনিয়নৰ 27 খন সদস্য ৰাষ্ট্ৰক প্ৰতিনিধিত্ব কৰে । আসনসমূহ সমানুপাতিকতাৰ প্ৰদ্ধতিৰ ওপৰত ভিত্তি কৰি আৱণ্টন কৰা হয়, য'ত বৃহৎ দেশবোৰত অধিক এম ই পি থাকে । ইপি নিৰ্বাচনৰ বাবে নিৰ্বাচনী প্ৰণালী সকলো সদস্য ৰাষ্ট্ৰতে একেই নহয় ।
প্ৰতিখন দেশে কিছুমান উমৈহতীয়া মাপকাঠিৰ ভিতৰত নিজা প্ৰণালী বাছনি কৰিব পাৰে । প্ৰাথমিক প্ৰয়োজনীয়তা হৈছে যে প্ৰণালীটো সমানুপাতিক প্ৰতিনিধিত্বৰ একপ্ৰকাৰ হ'ব লাগিব । ইয়াত অন্তৰ্ভুক্ত থাকিব পাৰে দলৰ তালিকাৰ সমানুপাতিক প্ৰতিনিধিত্ব । এয়া হৈছে একক স্থানান্তৰযোগ্য ভোট (আয়াৰলেণ্ড আৰু মাল্টাত ব্যৱহৃত) আৰু মিশ্ৰিত সদস্যৰ সমানুপাতিক প্ৰতিনিধিত্ব(জাৰ্মানীত ব্যৱহৃত) ।
ইউৰোপীয় ইউনিয়নৰ যিকোনো সদস্য ৰাষ্ট্ৰৰ নাগৰিক, যাৰ বয়স 18 বছৰতকৈ অধিক তেওঁলোকে ইপি নিৰ্বাচনত ভোট দিবলৈ যোগ্য । অৱশ্যে কিছুমান দেশৰ প্ৰাৰ্থিত্বৰ বাবে বয়সৰ সীমা পৃথক । তেওঁলোকৰ নিজৰ দেশৰ বাহিৰে আন এখন সদস্য ৰাষ্ট্ৰত বাস কৰা ইউৰোপীয় ইউনিয়নৰ নাগৰিকসকলে তেওঁলোকৰ বাসস্থানৰ দেশ বা তেওঁলোকৰ মূল দেশত ভোট দিবলৈ বাছনি কৰিব পাৰে ।
ইপি নিৰ্বাচনৰ প্ৰাৰ্থীসকলক ৰাজনৈতিক দলসমূহে মনোনীত কৰিব পাৰে বা নিৰ্দলীয় হিচাপে থিয় দিব পাৰে । এবাৰ নিৰ্বাচিত হোৱাৰ পিছত,যদিও তেওঁলোক সাধাৰণতে দুয়োটাৰে সদস্য হয় তথাপি এমইপি সকলে প্ৰায়ে ৰাষ্ট্ৰীয় দলৰ সলনি সমগ্ৰ ইউৰোপীয় ৰাজনৈতিক গোটৰ সৈতে একত্ৰিত হয় ।
ইপিৰ মুখ্য ৰাজনৈতিক গোটবোৰৰ ভিতৰত আছে ইউৰোপীয়ান পিপ'লছ পাৰ্টী (ইপিপি), প্ৰগ্ৰেছিভ এলায়েন্স অৱ ছ'চিয়েলিষ্ট এণ্ড ডেম'ক্ৰেটছ (এছ এণ্ড ডি), ৰিনিউ ইউৰোপ (আৰই), গ্ৰীণছ/ইউৰোপিয়ান ফ্ৰী এলায়েন্স (গ্ৰীণছ/ইএফএ), পৰিচয় আৰু গণতন্ত্ৰ (আইডি), ইউৰোপীয় ৰক্ষণশীল আৰু সংস্কাৰবাদী (ইচিআৰ) আৰু ইউৰোপীয় সংসদত বাওঁপন্থীসকল (জিইউই/এনজিএল)।ইপিৰ বাবে নিৰ্বাচনী প্ৰচাৰ অনন্য ।
কিয়নো ই বিভিন্ন ৰাজনৈতিক পৰিৱেশৰ সৈতে বিভিন্ন দেশত বিস্তৃত । প্ৰচাৰৰ বিষয়বোৰে প্ৰায়ে ৰাষ্ট্ৰীয় আৰু ইউৰোপীয় ইউনিয়ন-বিস্তৃত দুয়োটা উদ্বেগৰ ওপৰত গুৰুত্ব দিয়ে । অৰ্থনৈতিক নীতি, প্ৰব্ৰজন, পাৰিপাৰ্শ্বিক নীতি আৰু ইউৰোপীয় ইউনিয়নৰ ভৱিষ্যতৰ দৰে বিষয়বোৰ নিজেই বিতৰ্কৰ কেন্দ্ৰবিন্দু ৷
২০২৪ চনত ইপি নিৰ্বাচনত কি ঘটিছিল ?
ইপি নিৰ্বাচনৰ বাবে ভোটগ্ৰহণ ৬ ৰ পৰা ৯ জুনলৈ অনুষ্ঠিত হয় । এই প্ৰতিবেদন দাখিল কৰাৰ সময়লৈকে 27 খন দেশৰ ভিতৰত 12 খনে মুঠ 720 খন আসনৰ বাবে গণনা সমাপ্ত কৰিছে । বৰ্তমানলৈকে ঘোষিত ফলাফলৰ প্ৰৱণতা অনুসৰি মধ্যপন্থী দলবোৰে খোপনি পুতিছে, তথাপি অতি সোঁপন্থী দলবোৰে শক্তিশালীভাৱে প্ৰৱেশ কৰিছে ।
ইপিপিয়ে 186 খন আসন লাভ কৰিছে । ১০ খন আসন বেছি লাভ কৰিছে । ইপিপি হৈছে খ্ৰীষ্টান-গণতান্ত্ৰিক, উদাৰ-ৰক্ষণশীল আৰু ৰক্ষণশীল সদস্য দলৰ এটা দল । এয়া হৈছে এক আন্তঃৰাষ্ট্ৰীয় সংগঠন, আন ৰাজনৈতিক দলৰ দ্বাৰা গঠিত। ১৯৭৬ চনত মুখ্যতঃ খ্ৰীষ্টান-গণতান্ত্ৰিক দলসমূহৰ দ্বাৰা প্ৰতিষ্ঠা কৰা । ই তেতিয়াৰে পৰাই উদাৰ-ৰক্ষণশীল দল আৰু দলসমূহক অন্যান্য কেন্দ্ৰীয়-সোঁ ৰাজনৈতিক দৃষ্টিভংগীৰ সৈতে অন্তৰ্ভূক্ত কৰিবলৈ ইয়াৰ সদস্যপদ বহল কৰিছে ।
ইপিপি ১৯৯৯ চনৰ পৰা ইউৰোপীয় সংসদত আৰু ২০০২ চনৰ পৰা ইউৰোপীয় পৰিষদত সৰ্ববৃহৎ দল হিচাপে আধিপত্য় বিস্তাৰ কৰি আহিছে । ই বৰ্তমানৰ ইউৰোপীয় আয়োগৰ সৰ্ববৃহৎ দল । ইউৰোপীয় আয়োগৰ সভাপতি উৰসুলা ভন ডেৰ লেয়েন আৰু ইউৰোপীয় সংসদৰ সভাপতি ৰবাৰ্টা মেটচোলা ইপিপিৰ পৰা প্ৰতিনিধিত্ব কৰিছে । ইউৰোপীয় ইউনিয়নৰ বহুতো প্ৰতিষ্ঠাপক পিতৃও সেই দলবোৰৰ পৰাই আছিল যিয়ে পিছত ইপিপি গঠন কৰে ।
ইপিপিত মুখ্য কেন্দ্ৰীয়-সোঁপন্থী দল যেনে জাৰ্মানীৰ চিডিইউ/চিএছইউ, ফ্ৰান্সৰ ৰিপাব্লিকান, বেলজিয়ামৰ চিডি এণ্ড ভি, ৰোমানিয়াৰ পিএনএল, আয়াৰলেণ্ডৰ ফাইন গেল, ফিনলেণ্ডৰ নেচনেল ক'লিয়েচন পাৰ্টি, গ্ৰীচৰ নিউ ডেমক্ৰেচী, ইটালীৰ ফৰ্জা ইটালিয়া, স্পেইনৰ পিপলছ পাৰ্টি (পিপি), পোলেণ্ডৰ নাগৰিক মঞ্চ, পৰ্তুগালৰ সামাজিক গণতান্ত্ৰিক দল আৰু বুলগেৰিয়াৰ ইউৰোপীয় উন্নয়নৰ নাগৰিক সকলৰ দৰে মুখ্য কেন্দ্ৰীয়-সোঁপন্থী দলসমূহ অন্তৰ্ভুক্ত আছে ।