ఆందోళనలు, ఆశల నడుమ భారత్​కు బంగ్లా ప్రధాని

గురు, శుక్రవారాల్లో బంగ్లాదేశ్​ ప్రధాని షేక్​ హసినా భారత్​లో పర్యటించనున్నారు. మోదీతో భేటీ సహా అనేక కార్యక్రమాల్లో పాల్గొననున్నారు హసీనా. నదీ జలాల ఒప్పందంపై పురోగతి సాధించవచ్చని ఆశిస్తున్నారు. ఆసోం ఎన్​ఆర్​సీపై బంగ్లాదేశ్​ వాసుల్లో ఆందోళన పెరుగుతున్న వేళ హసీనా పర్యటన ప్రాధాన్యం సంతరించుకుంది.

బంగ్లాదేశ్​ ప్రధానమంత్రి షేక్​ హసీనా ఈ వారం భారత్​లో పర్యటించనున్నారు. వరుసగా మూడోసారి ప్రధాని బాధ్యతలు చేపట్టిన అనంతరం హసీనా భారత్​లో పర్యటించడం ఇదే తొలిసారి.

ప్రపంచ ఆర్థిక సదస్సుకు అనుబంధంగా గురు, శుక్రవారాల్లో జరగనున్న భారత ఆర్థిక సదస్సులో బంగ్లాదేశ్​ ప్రధాని ప్రసంగించనున్నారు. భారత ప్రధానితో ద్వైపాక్షిక చర్చలు జరపనున్నారు. నరేంద్ర మోదీ ప్రధానిగా రెండోసారి ప్రమాణ స్వీకారం చేసిన తర్వాత ఇరు నేతలు భారత్​లో భేటీకావడం ఇదే తొలిసారి కానుంది. ఇరు దేశాల సంబంధాలు, ప్రాంతీయ సమస్యలపై మోదీ- హసీనా చర్చించనున్నారు.

ఎన్​ఆర్​సీనే అసలు పీట ముడి!

గత వారం న్యూయార్క్​ వేదికగా జరిగిన 74వ ఐరాస సర్వసభ్య సమావేశంలో భాగంగా ప్రధానమంత్రులు ఇద్దరు కలుసుకున్నారు. ఈ సందర్భంగా భారత్​ చేపట్టిన ఎన్​ఆర్​సీపై బంగ్లాదేశ్​ ఆందోళన చెందుతున్నట్టు మోదీకి తెలిపారు హసీనా. ఇరు దేశాల మధ్య ఉన్న సత్సంబంధాల దృష్ట్యా ఆ సమస్యను సులభంగా పరిష్కరించవచ్చని హసీనాకు మోదీ హామీ ఇచ్చినట్టు బంగ్లాదేశ్​ విదేశాంగమంత్రి అబ్దుల్​ మోమెన్​ తెలిపారు. అయితే సమావేశం అనంతరం భారత విదేశాంగశాఖ జారీ చేసి ప్రకటనలో ఎన్​ఆర్​సీ అంశం లేదు.

భారత్​ హామీనిచ్చినప్పటికీ... ఎన్​ఆర్​సీ చుట్టూ నెలకొన్న రాజకీయాలు.. భాజపా,ఆర్​ఎస్​ఎస్​ నేతల వివాదాస్పద వ్యాఖ్యలపై బంగ్లాదేశ్​ ఆవేదన వ్యక్తం చేసింది. బంగ్లాదేశీ వలసదారులను ఉద్దేశించి భారత హోంమంత్రి అమిత్​ షా ప్రయోగించిన పదజాలం ఎంతో అవమానకరంగా ఉందని తమ దేశస్థులు భావిస్తున్నట్టు హసీనా ప్రభుత్వంలోని ఓ అధికారి తెలిపారు. ఈ విషయంపై ఢాకా కేంద్రంగా పనిచేసే ఇన్స్​టిట్యూట్​ ఆఫ్​ పాలసీ, అడ్వొకసి, గవర్నెన్స్(ఐపీఏజీ) ఛైర్మన్​ స్పందించారు.​

"ఎన్​ఆర్​సీపై భారత్ నుంచి బంగ్లాదేశీయులు స్పష్టమైన ప్రకటన ఆశిస్తున్నారు. అమిత్​ షా వ్యాఖ్యల వల్ల.. ప్రధానికి మోదీ ఇచ్చిన హామీలో విశ్వసనీయత కనిపించడం లేదు."
--​ మునిర్​ ఖాస్రూ, ఐపీఏజీ ఛైర్మన్​

ఆగస్టు 31న విడుదలైన అసోం ఎన్​ఆర్​సీ వల్ల దాదాపు 19 లక్షల మంది నిరాశ్రయులకానున్నారు. అయితే న్యూయార్క్​ సమావేశానికి ముందు ఎన్​ఆర్​సీ భారత అంతర్గత విషయమని బంగ్లాదేశ్​ అంగీకరించింది. ఆర్టికల్​ 370పై బంగ్లాదేశ్​ వైఖరి కూడా ఇదే.

"ఎన్​ఆర్​సీ జాబితాలో లేని వారి పరిస్థితిపై ఆందోళన వ్యక్తమవుతోంది. భారత్​లో జీవించే అవకాశం లభించకపోతే.. వీరిలో అనేక మంది బంగ్లాదేశ్​కు వలస వస్తారని బంగ్లాదేశ్​ భయపడుతోంది. అయితే ఇవన్నీ ఊహాగానాలే. ఎన్నో ఫిర్యాదులు అందుతున్న నేపథ్యంలో ఎన్​ఆర్​సీ ప్రక్రియ ఇంకా అసంపూర్ణంగానే ఉంది. భాజపా, ఆర్​ఎస్​ఎస్​ ప్రకటనలు భయాన్ని పెంచుతున్నాయి."
-- పినాక్​ చక్రవర్తి, భారత మాజీ రాయబారి

నీటి వాటాల సంగతేంటి..?

ఎన్​ఆర్​సీతో పాటు అనేక సమస్యలపై బంగ్లాదేశీయులు ఆవేదన వ్యక్తం చేస్తున్నారు. తీస్తా సహా ఇరు దేశాలకు చెందిన 54 నదీజలాల పంపకాలపై ఎన్నో ఏళ్లుగా సందిగ్ధం నెలకొంది. గత 5ఏళ్ల పాలన సమయంలోనే తీస్తా నదీ జలాల సమస్యను పరిష్కరించాలని మోదీ-హసీనా భావించారు.

నిజానికి తీస్తా నదీజాలలకు సంబంధించిన ఒప్పందంపై మాజీ ప్రధాని మన్మోహన్​ సింగ్​ 2011లోనే సంతకం పెట్టాల్సి ఉంది. కానీ చివరి నిమిషంలో బంగాల్​ ముఖ్యమంత్రి మమతా బెనర్జీ అడ్డుపడడం వల్ల ఒప్పందం కుదరలేదు. రాజకీయాలతో ముడిపడిన సున్నితమైన అంశం ఇది.

"తమ దేశం నుంచి భారత్​లోకి జరుగతున్న అక్రమ చొరబాట్లు, ఉగ్రవాద కార్యకలాపాల కట్టడిలో హసీనా విజయం సాధించారు. దీని వల్ల భారత్-బంగ్లా సరిహద్దులో శాంతియుత వాతావరణం నెలకొంది. ఎంతో కాలంగా మిగిలిపోయిన తీస్తా నదీ జలాల ఒప్పందంపై భారత్​ సంతకం చేయడం, ఎన్​ఆర్​సీ సమస్యలను పరిష్కరించడం రాజకీయ గౌరవానికి సంబంధించినవి."
--​ మునిర్​ ఖాస్రూ, ఐపీఏజీ ఛైర్మన్​

గురువారం ఉదయం దిల్లీకి చేరుకోనున్నారు హసీనా. భారత ఆర్థిక సదస్సులో ప్రసంగించనున్న హసీనా... తన నేతృత్వంలో గత పదేళ్లలో బంగ్లాదేశ్​ ఏ విధంగా అభివృద్ధి సాధించిందన్న అంశాన్ని వివరించనున్నారు. ఈ సదస్సుల్లో సింగపూర్​ ఉప ప్రధాని, ఆర్థికమంత్రి హెంగ్​ స్వీ కియట్​, దక్షిణాసియాలోని యూఎన్​ మహిళా రాయబారి, భారత్​ టెన్నిస్​ స్టార్​ క్రీడాకారిణి సానియా మీర్జా సహా ఇతర ముఖ్య అధికారులు పాల్గొనున్నారు. 'ఇన్నోవేటివ్​ ఫర్​ ఇండియా: స్ట్రెంతెనింగ్​ సౌత్​ ఏషియా, ఇంపాక్టింగ్​ ది వరల్డ్​' అనేది ఈ సదస్సు థీమ్​. దక్షణాసియా- ఏఎస్​ఈఏఎన్​ మధ్య సహకారాలు మెరుగుపరచడంపై ఈ సదస్సు దృష్టి సారించనుంది.

ఈ నెల 4న కొందరు భారత సీఈఓలతో బంగ్లాదేశ్​ ప్రధాని భేటీకానున్నారు. భారత్​- బంగ్లాదేశ్​​ వాణిజ్య సదస్సును ప్రారంభిస్తారు. భారత పెట్టుబడిదారులను ఆకర్షించడమే ఈ సదస్సు ముఖ్య ఉద్దేశం.

"భారత ఎఫ్​డీఐ(విదేశీ ప్రత్యక్ష పెట్టుబడులు) సుమారు 3 బిలియన్​ డాలర్ల కన్నా ఎక్కువగా ఉంది. ఎస్​ఈజెడ్​(ప్రత్యేక ఆర్థిక జోన్లు) పూర్తి స్థాయిలో కార్యరూపం దాల్చితే ఎఫ్​డీఐ మరింత పెరుగుతుంది. అవినీతి, వసతి సదుపాయాల్లో లోటు ఎఫ్​డీఐపై ప్రభావం చూపుతోంది. మిర్సారి, మొంగ్లాలోని భారతీయ ఎస్​ఈజెడ్​లు కార్యరూపం దాల్చితే భారత ఎఫ్​డీఐ పెరుగుతుంది."
-- పినాక్​ చక్రవర్తి, భారత మాజీ రాయబారి

ఈ నెల 5న జరగనున్న మోదీ- హసీనా భేటీకి ముందు... భారత విదేశాంగ మంత్రి జై​శంకర్​ బంగ్లాదేశ్​ ప్రధానితో చర్చలు జరిపే అవకాశముంది. అనంతరం వీడియో కాన్ఫరెన్స్​ ద్వారా పలు ప్రాజెక్టులను ప్రారంభించనున్నారు మోదీ-హసీనా. బంగ్లాదేశ్​లో ఉంటున్న రోహింగ్యాలను మయన్మార్​కు తిరిగి పంపే అంశంపై భారత్​ వైఖరి, ఉగ్రవాద వ్యతిరేక కార్యకలాపాలపై ప్రధానమంత్రులు ప్రధానంగా చర్చించే అవకాశముంది. అనంతరం రాష్ట్రపతి రామ్​నాథ్​ కోవింద్​ను కలవనున్నారు హసీనా.

ఆక్టోబర్​ 6న కాంగ్రెస్​ అధ్యక్షురాలు సోనియా గాంధీ బంగ్లాదేశ్​ ప్రధానితో సమావేశంకానున్నారు. తన తండ్రి బంగబంధు షేక్ ముజిబర్ రెహ్మాన్​ బయోపిక్​ నిర్మాణంపై ప్రముఖ దర్శకుడు శ్యామ్​ బెనగల్​తో హసీనా చర్చించనున్నారు. 2020 మార్చి 17న బంగ్లాదేశ్​ జాతిపిత ముజిబుర్​ రెహ్మాన్​ శతజయంతి ఉత్సవాలు 'ముజిబ్​ బర్షా' ప్రారంభమవుతాయి. ఈ చారిత్రక వేడుకలోపు బయోపిక్​ పూర్తవ్వాలని ఆశిస్తున్నారు బంగ్లాదేశ్​ ప్రధాని.

(రచయిత- స్మితా శర్మ, సీనియర్ పాత్రికేయురాలు)

ఇదీ చూడండి: ఆదిపరాశక్తి ముందు అగ్నిదేవుడితో గార్బా!