নিউজ ডেস্ক, ১১ আগষ্ট : দেশে এইবাৰ বছৰজোৰা কাৰ্যসূচীৰে পালন কৰিছে স্বাধীনতাৰ ৭৫ সংখ্যক দিৱসৰ কাৰ্যসূচী । 'আজাদী কা অমৃত মহোৎসৱ' (Azadi ka Amrit Mahotsav) শীৰ্ষক স্বাধীনতাৰ হীৰক জয়ন্তী বৰ্ষত দেশে স্মৰণ কৰিছে স্বাধীনতা আন্দোলনৰ মহান সেনানী তথা ঘটনা-পৰিঘটনাসমূহ । স্বাধীনতা আন্দোলনত দেশৰ অন্য ৰাজ্যৰ দৰে অসমৰ বৰঙণিও কম নহয় । আবাল-বৃদ্ধি-বণিতাই দেশৰ স্বাধীনতাৰ যুঁজত জঁপিয়াই পৰিছিল । স্বাধীনতা আন্দোলনত শ্বহীদ হোৱা অসমৰ বীৰ সন্তানৰ সংখ্যাও কম নহয় ।
আনহাতে, দেশৰ স্বাধীনতাৰ ৭৫টা বছৰত দেশত যথেষ্ট পৰিৱৰ্তন ঘটিছে । লগতে সংশোধন হৈছে বিভিন্ন আইন, ন্যায়ালৰ দ্বাৰা বহু ঐতিহাসিক ৰায় দিয়া হৈছে । ইয়াৰ সাক্ষী হৈ আছে অসমবাসীও । বিশেষকৈ অসমৰ বিদেশী বহিষ্কৰণৰ ক্ষেত্ৰত প্ৰধান হেঙাৰস্বৰূপ তথা ক'লা আইনৰূপে খ্যাত আইএমডিটি আইন (IMDT Act) প্ৰত্যাহাৰ তাৰে ভিতৰত অন্যতম । আজিৰ প্ৰতিবেদনত পুনৰ জুকিয়াই চাব বিচৰা হৈছে আইএমডিটি আইন তথা ইয়াৰ প্ৰত্যাহাৰৰ প্ৰক্ৰিয়াৰ বিষয়ে ।
অবৈধ প্ৰব্ৰজনকাৰী (ন্যায়াধিকৰণৰ দ্বাৰা নিৰ্ধাৰণ) চমুকৈ আইএমডিটি (Illegal Migrants Determination by Tribunals) আইন তদানীন্তন ইন্দিৰা গান্ধী চৰকাৰৰ দ্বাৰা ভাৰতীয় সংসদত 1983 চনত প্ৰণয়ন কৰা এক আইন আছিল (Indira Gandhi government enacted IMDT Act in 1983) । ২০০৫ চনত সৰ্বানন্দ সোণোৱাল বনাম ভাৰত চৰকাৰৰ গোচৰৰ শুনানিত ভাৰতৰ উচ্চতম ন্যায়ালয়ে ইয়াক বাতিল কৰে (Sarbananda Sonowal vs Union of India) । উল্লেখ্য, তদানীন্তন অসম চৰকাৰৰ আইনমন্ত্ৰী আব্দুল মুহিব মজুমদাৰে আইএমডিটি আইনৰ খচৰা প্ৰস্তুত কৰিছিল । আনহাতে, অসম চুক্তিৰো খচৰা প্ৰস্তুত কৰাৰ অন্যতম ব্যক্তি আছিল তেওঁ ।
আইএমডিটি আইন (১৯৮৩) নামেৰে জনাজাত এই আইন আছিল অবৈধ অনুপ্ৰৱেশকাৰীসকলক (বাংলাদেশৰ পৰা) চিনাক্ত কৰা আৰু তেওঁলোকক অসমৰ পৰা বহিষ্কাৰ কৰাৰ প্ৰক্ৰিয়াবোৰৰ বৰ্ণনা । এই আইনখন মুখ্যতঃ এই কাৰণত গ্ৰহণ কৰা হৈছিল যে ই অসম আন্দোলনৰ (Assam Agitation) দ্বাৰা প্ৰভাৱিত 'সংখ্যালঘুসকল'ক অযথা উৎপীড়নৰ বিৰুদ্ধে বিশেষ সুৰক্ষা প্ৰদান কৰিছিল । আইনখন কেৱল অসমৰ বাবেহে প্ৰযোজ্য আছিল । ইয়াৰ বিপৰীতে আন ৰাজ্যত বিদেশী আইন, 1946-ৰ অধীনত বিদেশী চিনাক্তকৰণ কৰা হয় (Foreigners Act 1946) । উল্লেখ্য, উক্ত আইনখনে অসমৰ পৰা অবৈধ অনুপ্ৰৱেশকাৰীসকলক বিতাড়িত কৰাটো (deport illegal immigrants from Assam) কঠিন কৰি তুলিছিল ।
- আইনখনৰ মুখ্য বৈশিষ্ট্যসমূহ
বিদেশী আইন, 1946-ত এজন বিদেশীক ভাৰতীয় নাগৰিক নহয় বুলি সংজ্ঞায়িত কৰা হৈছে । আইনখনৰ ধাৰা 9-ত কোৱা হৈছে যে য'ত পূৰ্বৱৰ্তী ধাৰা 8 অনুসৰি এজন ব্যক্তিৰ ৰাষ্ট্ৰীয়তা স্পষ্ট নহয়, তেনে এজন ব্যক্তি বিদেশী হয়নে নহয় প্ৰমাণ কৰাৰ দায়িত্ব তেওঁৰ ওপৰতে ন্যস্ত থাকিব ।
অৱশ্যে, আইএমডিটি আইনৰ অধীনত, নাগৰিকত্ব প্ৰমাণ কৰাৰ দায়িত্ব অভিযোগকাৰী আৰু আৰক্ষীৰ ওপৰত নিৰ্ভৰ কৰিছিল, অভিযুক্তৰ ওপৰত নহয় । যিটো বিদেশী আইন, 1946-ৰ বিধানবোৰৰ পৰা এক গুৰুত্বপূৰ্ণ বিসংগতি আছিল ।
আনহাতে, এই ক্ষেত্ৰত অভিযোগকাৰীজন অভিযুক্তৰ 3 কিলোমিটাৰ ব্যাসাৰ্ধৰ ভিতৰত থাকিব লাগিব আৰু অভিযোগ প্ৰ-পত্ৰ এখন পূৰণ কৰিব লাগিব । লক্ষণীয় যে প্ৰতিজন অভিযোগকাৰীৰ বাবে সৰ্বাধিক দহজনৰ অনুমতি তাত আছিল । ইয়াৰ বাবে দহ টকা মাচুল পৰিশোধ কৰিব লাগিছিল ।
ইয়াৰ দ্বাৰা যদি এজন সন্দেহযুক্ত অবৈধ প্ৰব্ৰজনকাৰীক সফলতাৰে অভিযুক্ত কৰা হয়, তেন্তে তেওঁক তেওঁৰ ভাৰতীয় নাগৰিকত্ব প্ৰমাণ কৰিবলৈ কেৱল ৰেচন কাৰ্ড দাখিল কৰিব লাগিছিল (Proof of Indian citizenship) ।
আৰু যদি এটা গোচৰে এই প্ৰয়োজনীয়তাবোৰ অতিক্ৰম কৰে তেন্তে অৱসৰপ্ৰাপ্ত ন্যায়াধীশৰ দ্বাৰা গঠিত ন্যায়াধীকৰণৰ এক প্ৰণালীয়ে অৱশেষত তথ্যৰ ওপৰত আধাৰিত কৰি তেওঁলোকক নিৰ্বাসনৰ সিদ্ধান্ত গ্ৰহণ কৰিছিল ।
আইনখনে এইটোও প্ৰদান কৰিছিল যে 'যদি আবেদনখন অৰ্থহীন বা হাৰাশাস্তিমূলক হিচাবে পোৱা যায়' তেন্তে কেন্দ্ৰীয় চৰকাৰে ইয়াক গ্ৰহণ নকৰিবও পাৰে ।
এই আইনখনে 1971 চনৰ 25 মাৰ্চৰ পূৰ্বে ভাৰতত প্ৰৱেশ কৰা প্ৰব্ৰজনকাৰীসকলক অবৈধ প্ৰব্ৰজনৰ অভিযোগৰ পৰা মুক্তি দিছিল । আনহাতে, 1971 চনৰ পিছৰ প্ৰব্ৰজনকাৰীসকলৰ বাবেও বিতাড়নৰ প্ৰক্ৰিয়াটো কঠিন আছিল ।
- উচ্চতম ন্যায়ালয়ৰ পৰ্যবেক্ষণ
উক্ত আইনখনক সদৌ অসম ছাত্ৰ সন্থাৰ প্ৰাক্তন নেতা তথা তদানীন্তন অসম গণ পৰিষদৰ সাংসদ সৰ্বানন্দ সোণোৱালে আদালতত প্ৰত্যাহ্বান জনাইছিল (IMDT Act challenged by Sarbananda Sonowal) । তাৰ পৰিপ্ৰেক্ষিতত ২০০৫ চনত ভাৰতৰ উচ্চতম ন্যায়ালয়ৰ তিনিজনীয়া বিচাৰপীঠে কৈছিল যে অবৈধ প্ৰব্ৰজনকাৰী (ন্যায়াধীকৰণৰ দ্বাৰা নিৰ্ধাৰণ) আইন অর্থাৎ আইএমডিটি আইন, ১৯৮৩ আৰু ইয়াৰ ধাৰাসমূহে 'অবৈধ প্ৰব্ৰজনকাৰীৰ চিনাক্তকৰণ আৰু বিতাড়নত আটাইতকৈ ডাঙৰ বাধা সৃষ্টি কৰিছে' । উক্ত পৰ্যবেক্ষণৰ ভিত্তিতে ছুপ্ৰিম কোৰ্টে উক্ত আইনখন বাতিলৰ ৰায় দিয়ে (Supreme Court verdict on IMDT Act) ।
আদালতে এইটোও লক্ষ্য পৰ্যবেক্ষণ কৰিছিল যে "(আইএমডিটি আইনৰ অধীনত দোষী সাব্যস্ত হোৱাৰ হাৰ) আৰম্ভ কৰা গোচৰৰ আধা শতাংশতকৈও কম হয়... (আইএমডিটি আইন) আইনখনে অবৈধ প্ৰব্ৰজনকাৰীসকলক সুবিধা প্ৰদান কৰিছে কিয়নো তেওঁলোকৰ বিৰুদ্ধে আৰম্ভ কৰা যিকোনো প্ৰক্ৰিয়া প্ৰায় সম্পূৰ্ণৰূপে তেওঁলোকৰ পক্ষত যায়, যাৰ ফলত তেওঁলোক অবৈধ প্ৰব্ৰজনকাৰী নহয় বুলি চৰকাৰী স্পষ্টীকৰণ থকা এখন নথি থাকিব পাৰে ।"
9 আগষ্ট, 2012 তাৰিখে উচ্চতম ন্যায়ালয়ে অবৈধ প্ৰব্ৰজনকাৰীসকলক বিতাড়নৰ নিৰ্দেশ নাকচ কৰিবলৈ বিচৰা এখন ৰাজহুৱা স্বাৰ্থজড়িত গোচৰৰ আবেদনৰ শুনানি গ্ৰহণ কৰি কোৱা হৈছিল যে ভাৰত চৰকাৰে নীতিৰ বিষয় হিচাপে, "ইয়াৰ ভূখণ্ডলৈ কোনো ধৰণৰ অবৈধ প্ৰব্ৰজন বা ইয়াৰ নাগৰিকৰ অবৈধ প্ৰব্ৰজন সমৰ্থন নকৰে ।"
লগতে এইটোও কোৱা হৈছিল যে চৰকাৰে অবৈধ বাংলাদেশী প্ৰব্ৰজনকাৰীসকলক বিতাড়ন কৰিবলৈ প্ৰতিশ্ৰুতিবদ্ধ, কিন্তু কেৱল আইনগতভাৱে । ই দৃঢ়তাৰে কয় যে ধৰ্মীয় আৰু ভাষিক পৰিচয়ৰ আধাৰত ২০০৬ চনৰ ভোটাৰ তালিকাৰ পৰা অভিযুক্ত ৪১ লাখ সন্দেহজনক ভোটাৰৰ নাম বিলোপ কৰাৰ দাবী প্ৰাথমিকভাৱে ভাৰতৰ ধৰ্মনিৰপেক্ষ আৰু গণতান্ত্ৰিক প্ৰমাণ-পত্ৰৰ অবৈধ, স্বেচ্ছাচাৰী আৰু উলংঘন হ'ব । ১২ জুলাই, ২০০৫ চনত ছুপ্ৰিম কোৰ্টে ইয়াৰ ৰায়দান কৰে (IMDT struck down by Supreme Court in 2005) ।
Supreme Court of India
Sarbananda Sonowal vs Union Of India & Anr. on 12 July, 2005
Bench : R.C. Lahoti, G.P. Mathur, P.K. Balasubramanyan
CASE NO. : Writ Petition (civil) 131 of 2000
PETITIONER : Sarbananda Sonowal
RESPONDENT : Union of India & Anr.
DATE OF JUDGMENT : 12/07/2005
লগতে পঢ়ক :Azadi ka Amrit Mahotsav: স্বাধীনতাৰ সুগন্ধিৰে নজহা-নপমা মহীয়সী নাৰী চন্দ্ৰপ্ৰভা শইকীয়ানী
