আমি ২৪-৩০ এপ্ৰিলৰ পৰা বিশ্ব প্ৰতিষেধক সপ্তাহ উদযাপন কৰাৰ সময়ত ভাৰতৰ কৰ্তৃপক্ষই বিশ্বাস কৰে যে সজাগতাৰ অভাৱ এতিয়াও আমাৰ দেশত এক ডাঙৰ প্ৰত্যাহ্বান । বিশ্ব প্ৰতিষেধক সপ্তাহৰ লক্ষ্য হৈছে ভেকচিনৰ দ্বাৰা প্ৰতিৰোধযোগ্য ৰোগৰ পৰা মানুহক ৰক্ষা কৰিবলৈ প্ৰয়োজনীয় সামূহিক পদক্ষেপৰ ওপৰত আলোকপাত কৰা ।
- " class="align-text-top noRightClick twitterSection" data="">
"ভাৰতে আন্তঃগাঁথনিগত আৰু মানৱ সম্পদৰ প্ৰায় সকলো প্ৰত্যাহ্বান অতিক্ৰম কৰিছে । ভাৰতৰ ভেকচিন উদ্যোগ বৰ্তমান সজাগতাৰ অভাৱৰ প্ৰত্যাহ্বানৰ সন্মুখীন হৈছে । ভেকচিনৰ প্ৰতি সন্দেহ আৰু ভেকচিন সম্পৰ্কে কিছুমান শ্ৰেণীৰ লোকৰ নিৰক্ষৰতা আছে ।" মানুহে ভাবে যে শক্তি আৰু অন্যান্য বস্তু হেৰুৱাবলৈ ভেকচিন প্ৰস্তুত কৰা হৈছে । এই সকলোবোৰ প্ৰত্যাহ্বানৰ বিৰুদ্ধে আমি একত্ৰিত হ’ব লাগিব । বৰ্তমান প্ৰত্যাহ্বান ভেকচিন উৎপাদন, নিৰ্মাণ আৰু বিতৰণৰ ক্ষেত্ৰত নহয়, কিন্তু মিছা অপপ্ৰচাৰেই এটা ডাঙৰ প্ৰত্যাহ্বান হৈ পৰিছে ।’-ইণ্ডিয়ান মেডিকেল এছ’চিয়েশ্যনৰ সভাপতি ডাঃ আৰভি অশোকনে ই টিভি ভাৰতক এইদৰে কয় ।
প্ৰখ্যাত চিকিৎসক-বিজ্ঞানী তথা ভাৰতীয় চিকিৎসা গৱেষণা পৰিষদৰ প্ৰাক্তন সঞ্চালক প্ৰধান ডাঃ বলৰাম ভাৰ্গৱে কয় যে ভাৰতত ৬০ বছৰতকৈও অধিক সময় ধৰি এক শক্তিশালী আন্তঃগাঁথনিৰ সৈতে এক অতি শক্তিশালী সাৰ্বজনীন প্ৰতিষেধক কাৰ্যসূচী চলি আহিছে । এইমছৰ কাৰ্ডিঅ’থ’ৰেচিক চেণ্টাৰৰ মুৰব্বী ড৹ ভাৰ্গৱে কয় যে ভাৰতে বিশ্বক প্ৰদৰ্শন কৰিছে যে আজি ই কেৱল বিশ্বৰ ফাৰ্মাচী নহয়, ভেকচিনৰ মহাশক্তিও ।
বিশ্ব প্ৰতিষেধক সপ্তাহৰ লক্ষ্য:
বিশ্ব প্ৰতিষেধক সপ্তাহৰ লক্ষ্য হৈছে অধিক শিশু, প্ৰাপ্তবয়স্ক – আৰু তেওঁলোকৰ সম্প্ৰদায়ক – ভেকচিনৰ দ্বাৰা প্ৰতিৰোধযোগ্য ৰোগৰ পৰা সুৰক্ষিত কৰা, যাতে তেওঁলোকে সুখী, সুস্থ জীৱন যাপন কৰিব পাৰে । 'Humanly Possible: Saving lives through immunization,'শীৰ্ষক এইবাৰৰ বিশ্ব প্ৰতিষেধক সপ্তাহত টীকাকৰণৰ ওপৰত অত্যাৱশ্যকীয় কাৰ্যসূচীৰ 50 বছৰ উদযাপন কৰা হ'ব ।
EPI কি:
ই পি আই হৈছে 1974 চনত বিশ্ব স্বাস্থ্য সংস্থাৰ দ্বাৰা আৰম্ভ কৰা এক পদক্ষেপ । ই প্ৰতিটো শিশুৰ বাবে জীৱন ৰক্ষাকাৰী ভেকচিনৰ ন্যায়সংগত প্ৰৱেশাধিকাৰ নিশ্চিত কৰাৰ এক বিশ্বব্যাপী প্ৰচেষ্টা চলাই আহিছে, তেওঁলোকৰ ভৌগোলিক অৱস্থান বা আৰ্থসামাজিক স্থিতি নিৰ্বিশেষে । যোৱা পাঁচ দশকত, ই.পি.আই. বিকশিত হৈছে আৰু উল্লেখনীয় মাইলৰ খুঁটি প্ৰাপ্ত কৰিছে যি বিশ্বব্যাপী স্বাস্থ্যৰ দৃশ্যপটক নতুন ৰূপ দিছে । স্মলপক্স নিৰ্মূল প্ৰচেষ্টাৰ গতিৰ ওপৰত নিৰ্ভৰ কৰি, বিশ্বব্যাপী শিশুসকলৰ বাবে জীৱন ৰক্ষাকাৰী ভেকচিনৰ সাৰ্বজনীন সুবিধা প্ৰদান কৰাৰ লক্ষ্যৰে ই পি আই আৰম্ভ কৰা হৈছিল ।
আজি প্ৰতিখন দেশতে ৰাষ্ট্ৰীয় প্ৰতিষেধক কাৰ্যসূচী আছে আৰু ভেকচিনসমূহক মৃত্যুৰ হাৰ প্ৰতিৰোধ আৰু জীৱনৰ মান বৃদ্ধিৰ বাবে আটাইতকৈ নিৰাপদ, ব্যয়বহুল আৰু সফল জনস্বাস্থ্য হস্তক্ষেপৰ ভিতৰত অন্যতম হিচাপে সাৰ্বজনীনভাৱে স্বীকৃতি দিয়া হৈছে । আৰম্ভণিতে WHO’ৰ মতে ই পি আইয়ে সকলো শিশুকে যক্ষ্মা, ডিপথেৰিয়া, টিটেনাছ, পাৰ্টাচিছ, পলিঅ’, মিজিলছকে ধৰি ছটা শৈশৱৰ ৰোগৰ পৰা ৰক্ষা কৰাত গুৰুত্ব আৰোপ কৰিছিল ।
বিশ্ব স্বাস্থ্য সংস্থাই কয় যে আজি এই সংখ্যা সমগ্ৰ জীৱনকালত ১৩টা সাৰ্বজনীনভাৱে পৰামৰ্শ দিয়া ভেকচিনলৈ বৃদ্ধি পাইছে আৰু নিৰ্ভৰশীল পৰামৰ্শৰ সৈতে ১৭টা অতিৰিক্ত ভেকচিনলৈ বৃদ্ধি পাইছে ।
EPI ত ভাৰতৰ ভূমিকা:
1990 চনৰ ভিতৰত সকলো যোগ্য শিশু আৰু গৰ্ভৱতী মহিলাক টীকাকৰণ সেৱা প্ৰদান কৰি ডিপথেৰিয়া, পাৰ্টুচিছ, টিটেনাছ, পলিঅ'মাইলাইটিছ আৰু শৈশৱৰ যক্ষ্মা ৰোগ হ্ৰাস কৰাৰ উদ্দেশ্যৰে 1978 চনত ভাৰতত টীকাকৰণৰ ওপৰত সম্প্ৰসাৰিত কাৰ্যসূচী আৰম্ভ কৰা হৈছিল । ১৯৮৫ চনত ইয়াক সাৰ্বজনীন টীকাকৰণ কাৰ্যসূচী হিচাপে নামাকৰণ কৰা হৈছিল যেতিয়া ইয়াৰ প্ৰসাৰ নগৰ অঞ্চলৰ বাহিৰত সম্প্ৰসাৰিত কৰা হৈছিল ।
1992 চনত, ই শিশু জীয়াই থকা আৰু সুৰক্ষিত মাতৃত্ব কাৰ্যসূচীৰ অংশ হৈ পৰে আৰু 1997 চনত ইয়াক ৰাষ্ট্ৰীয় প্ৰজনন আৰু শিশু স্বাস্থ্য কাৰ্যসূচীৰ পৰিধিত অন্তৰ্ভুক্ত কৰা হয় । 2005 চনত ৰাষ্ট্ৰীয় গ্ৰাম্য স্বাস্থ্য অভিযান আৰম্ভ হোৱাৰ পৰা, সাৰ্বজনীন টীকাকৰণ কাৰ্যসূচী সদায়ে ইয়াৰ এক অবিচ্ছেদ্য অংশ হৈ আহিছে ।
ইউনিভাৰ্চেল টীকাকৰণ কাৰ্যসূচী (ইউ আই পি) হৈছে দেশৰ প্ৰায় 2.67 কোটি নৱজাতক আৰু 2.9 কোটি গৰ্ভৱতী মহিলাক লক্ষ্য কৰি লোৱা সৰ্ববৃহৎ ৰাজহুৱা স্বাস্থ্য কাৰ্যসূচীবোৰৰ ভিতৰত এটা । ই হৈছে আটাইতকৈ ব্যয়সাধ্য ৰাজহুৱা স্বাস্থ্য হস্তক্ষেপবোৰৰ ভিতৰত এটা আৰু ভেকচিন-প্ৰতিৰোধযোগ্য অনুৰ্ধ-5 ৰ মৃত্যুহাৰ হ্ৰাস কৰাৰ বাবে মুখ্যতঃ দায়বদ্ধ ।
ইউ আই পিৰ অধীনত ডিপথেৰিয়া, পাৰ্টুচিছ, টিটেনাছ, পলিঅ, সৰু আই, ৰুবেলা, শৈশৱৰ যক্ষ্মা, হেপাটাইটিছ বি আৰু মেনিনজাইটিছৰ গুৰুতৰ প্ৰকাৰৰ নিউমোনিয়া, হেমোফিলাছ ইনফ্লুৱেঞ্জা প্ৰকাৰ বি, ৰোটাভাইৰাছ ডায়েৰিয়া, নিউমোকোককেল নিউমোনিয়া আৰু এনকেজাইফেলাইটিছকে ধৰি 12 টা ভেকচিন-প্ৰতিৰোধযোগ্য ৰোগৰ বিৰুদ্ধে টীকাকৰণ বিনামূলীয়াকৈ প্ৰদান কৰা হয় ।
UIP ৰ সফলতা:
ইউ আই পিৰ দুটা গুৰুত্বপূৰ্ণ মাইলৰ খুঁটি হৈছে ২০১৪ চনত পলিঅ’ নিৰ্মূল কৰা আৰু ২০১৫ চনত মাতৃ আৰু নৱজাতক টিটেনাছ নিৰ্মূল কৰা ৷
টীকাকৰণ আৰু শিশুৰ যত্ন:
টীকাকৰণ, শিশুৰ জীয়াই থকাৰ এক চাবিকাঠি, শিশুৰ জীৱন আৰু তেওঁলোকৰ ভৱিষ্যত সুৰক্ষিত কৰাৰ এক আটাইতকৈ ব্যয়বহুল উপায় । ভাৰতৰ টীকাকৰণ কাৰ্যসূচী, (ইউআইপি) হৈছে বিশ্বৰ আটাইতকৈ বিস্তৃত ৰাজহুৱা স্বাস্থ্য কাৰ্যসূচীবোৰৰ ভিতৰত এটা । প্ৰতি বছৰে প্ৰায় ২.৬ কোটি নৱজাতক আৰু ৩.৪ কোটি গৰ্ভৱতী মহিলাক প্ৰতিষেধক প্ৰদানৰ লক্ষ্য কৰি লোৱা হয় আৰু দেশজুৰি শিশু আৰু গৰ্ভৱতী মহিলাক টীকাকৰণৰ বাবে ১.৩ কোটিতকৈ অধিক প্ৰতিষেধক অধিবেশন অনুষ্ঠিত কৰা হয় । ইউনিচেফৰ মতে, যোৱা দুটা দশকত ভাৰতে স্বাস্থ্যৰ ফলাফল বিশেষকৈ শিশুৰ স্বাস্থ্য আৰু প্ৰতিষেধক যথেষ্ট উন্নত কৰিছে ।
এম আৰৰ বিৰুদ্ধে ভাৰতৰ যুঁজ:
তথ্য অনুসৰি, ভাৰতে 2017 চনৰ পৰা মাৰ্চ 2023-ৰ ভিতৰত দেশজুৰি সৰু আই-ৰুবেলা টীকাকৰণ অভিযানৰ জৰিয়তে 348 নিযুতৰো অধিক শিশুক টীকাকৰণ কৰিছে। 2017 আৰু 2021 চনৰ ভিতৰত সৰু আইৰ ঘটনা 62 শতাংশ হ্ৰাস পাইছে, প্ৰতি নিযুত জনসংখ্যাত 10.4 ৰ পৰা 4 টা লৈ, আনহাতে ৰুবেলা ৰ ঘটনা 48 শতাংশ হ্ৰাস পাইছে, প্ৰতি নিযুত জনসংখ্যাত 2.3 ৰ পৰা 1.2 ঘটনালৈ ।
বিশ্ব স্বাস্থ্য সংস্থাৰ মতে, ভাৰতে এম আৰ নিৰ্মূলৰ বাবে শেষ মাইলৰ কভাৰেজৰ দিশে আগবাঢ়িছে আৰু সমগ্ৰ দেশতে কেচ-আপ অভিযান গ্ৰহণ কৰা হৈছে ।
পশ্চিম বংগ, দিল্লী, হাৰিয়ানা, ৰাজস্থান, ঝাৰখণ্ড আৰু মহাৰাষ্ট্ৰৰ মুম্বাইত ধাৰাবাহিকভাৱে এম আৰ অভিযানত ২০২২ চনৰ নৱেম্বৰৰ পৰা ২০২৩ চনৰ মে’লৈকে ৩ কোটিৰো অধিক শিশুক মিজিলছ আৰু ৰুবেলাৰ ভেকচিন দিয়া হৈছিল ।
মিজিলছ-ৰুবেলা (এম আৰ) ভেকচিন:
ভাৰত সৰু আই নিৰ্মূল আৰু ৰুবেলা নিয়ন্ত্ৰণৰ লক্ষ্যৰ প্ৰতি প্ৰতিশ্ৰুতিবদ্ধ আৰু এই লক্ষ্য প্ৰাপ্ত কৰিবলৈ ২০১৭ চনত পৰ্যায়ক্ৰমে এটা প্ৰচাৰ পদ্ধতিৰ জৰিয়তে দেশত এমআৰ ভেকচিন প্ৰৱৰ্তন কৰা হৈছিল । এম.আৰ. অভিযানত ন মাহৰ পৰা 15 বছৰ বয়সৰ প্ৰায় 41 কোটি শিশুক লক্ষ্য কৰা হৈছে (দেশৰ মুঠ জনসংখ্যাৰ 1/3 আৱৰি) ৷ তাৰ পিচত 9-12 মাহ আৰু 16-24 মাহত নিয়মীয়া টীকাকৰণত দুটা পালি দিয়া হয় । ৰুবেলা উপাদানটো এতিয়া এম.আৰ ভেকচিন হিচাপে নিয়মীয়া টীকাকৰণৰ অধীনত আছে ।
আই এম এৰ সভাপতি ডাঃ আৰ ভি অশোকনে কয় যে ভাৰতৰ প্ৰতিষেধক কাৰ্যসূচী সফল । "অৱশ্যে ই কেৱল প্ৰতিষেধক কাৰ্যসূচী নহয়, ভাৰতে আচলতে সীমান্ত সম্প্ৰসাৰণ কৰি আছে । উদাহৰণস্বৰূপে এইবাৰ আমি ছাৰ্ভাইকেল কেন্সাৰৰ বাবে হিউমেন পেপিলোমা ভাইৰাছ (এইচ পি ভি) ভেকচিন অন্তৰ্ভুক্ত কৰিলোঁ । যেতিয়া ক’ভিডৰ দৰে কিবা এটা আহিল আমি গোটেইখিনিৰ বাবে ভেকচিন যোগানকাৰী আছিলো ।"
ডাঃ অশোকনৰ মতে, ভাৰতে শেষ ব্যক্তিৰ ওচৰলৈ হাত আগবঢ়োৱাৰ দৰে প্ৰত্যাহ্বান অতিক্ৰম কৰিছে । "অৱশ্যে বৰ্তমান সময়ত সজাগতাৰ অভাৱ এটা ডাঙৰ প্ৰত্যাহ্বান । বহু ভেকচিন ভাল অৱস্থাত ৰখাৰ বাবে যি শীতল শৃংখলৰ প্ৰয়োজন, ভাৰতে সমগ্ৰ দেশতে ১৪ কোটি লোকৰ বাবে এনে শীতল শৃংখল সৃষ্টি কৰিবলৈ সক্ষম হৈছে" ডাঃ অশোকনে কয় ।
১৯৭৮ চনত আৰম্ভ হোৱা ভাৰতৰ সাৰ্বজনীন প্ৰতিষেধক কাৰ্যসূচী (UIP) জনস্বাস্থ্যৰ এক অসাধাৰণ প্ৰচেষ্টা হিচাপে থিয় দিছে । এই কাৰ্যসূচীৰ পৰিসৰ অসাধাৰণ কাৰণ ২.৭ কোটি নৱজাতক, ১-৫ বছৰ বয়সৰ ১০ কোটিতকৈ অধিক শিশু আৰু ৩ কোটি গৰ্ভৱতী মহিলাই গুৰুত্বপূৰ্ণ টীকাকৰণ লাভ কৰে । ইয়াৰ উপৰিও আমি বিশ্বব্যাপী ভেকচিন উৎপাদক যিয়ে কেৱল ঘৰুৱা প্ৰয়োজনীয়তা পূৰণ কৰাই নহয়, ভেকচিন ৰপ্তানিও কৰে বুলি বিখ্যাত জনস্বাস্থ্য বিশেষজ্ঞ তথা এছিয়ান ছ’চাইটি ফৰ ইমাৰ্জেন্সি মেডিচিনৰ ভূতপূৰ্ব সভাপতি ডাঃ তামোৰিছ কোলে কয় ।
