নেশ্যনেল ডেস্ক, 20 জুন : ৰাষ্ট্ৰীয় পৰিসাংখ্যিক কাৰ্যালয়ৰ ঘৰুৱা ব্যয় জৰীপ অনুসৰি ভাৰতৰ প্ৰায় দুই-তৃতীয়াংশ এতিয়াও গ্ৰাম্য অঞ্চলত বাস কৰে আৰু তেওঁলোকৰ গড় জনমূৰি মাহিলী ব্যয় 2022-23 চনত আছিল মাত্ৰ 3,773 টকা ৷ পৰিয়ালৰ গড় আকাৰ প্ৰায় 4.4 বুলি ধৰিলে ইয়াৰ অৰ্থ হ’ল পৰিয়ালৰ মাহিলী ব্যয় মাত্ৰ 16,000 টকা ৷ মুদ্ৰাস্ফীতি আৰু তেওঁলোকৰ সামান্য সঞ্চয়ৰ বাবে আজিলৈকে সামঞ্জস্য স্থাপন কৰিলেও বহলভাৱে ক’বলৈ গ’লে গড় গ্ৰাম্য পৰিয়ালৰ আয় প্ৰতিমাহে 20 হাজাৰ টকাতকৈ বেছি নহয় ৷
ইয়াত কোনো সন্দেহ নাই যে নৰেন্দ্ৰ মোদী চৰকাৰে শৌচালয়, ঘৰ (পিএম-আৱাস), খোৱা পানী (হৰ ঘৰ নাল চে জল), গ্ৰাম্য পথ, বিদ্যুৎ যোগান আদি নিৰ্মাণৰ বাবে ইয়াৰ কেইবাটাও ৰেম্প-আপ আঁচনিৰ জৰিয়তে গ্ৰাম্য অঞ্চলসমূহত প্ৰৱেশ কৰিছে ৷ তথাপিও গ্ৰাম্য জনসংখ্যাৰ উপাৰ্জনৰ স্তৰ যথেষ্ট কম হৈ আছে আৰু গ্ৰাম্য স্থানৰ ভিতৰত কৃষিজাত পৰিয়ালৰ উপাৰ্জন আৰু কম ৷
ইয়াৰ পৰা স্পষ্টভাৱে দেখা যায় যে গ্ৰাম্য অৰ্থনীতিৰ উন্নতি হোৱা নাই ৷ ইয়াৰ এক ভাল সূচক যাক অনুসৰণ কৰিব পাৰি সেয়া হ'ল গ্ৰাম্য অঞ্চলত প্ৰকৃত মজুৰি বৃদ্ধি, যিবোৰ নৰেন্দ্ৰ মোদী চৰকাৰৰ দ্বিতীয় কাৰ্যকালত মুখ্যতঃ স্থবিৰ হৈ আছে বা সামান্য হ্ৰাস পাইছে ৷
পৰিসংখ্যা আৰু কাৰ্যসূচী ৰূপায়ণ মন্ত্ৰালয়ে প্ৰকাশ কৰা শেহতীয়া সাময়িক হিচাপ অনুসৰি 24 বিত্তীয় বৰ্ষত কৃষি জিডিপি আছিল মাত্ৰ 1.4 শতাংশ ৷ ইয়াৰ দ্বিতীয়টো আগতীয়া অনুমান আচলতে আছিল মাত্ৰ 0.7 শতাংশ ৷ কিন্তু যিহেতু 24 বিত্তীয় বৰ্ষত সামগ্ৰিক জিডিপি বৃদ্ধি 8.2 শতাংশ আছিল, গতিকে নগৰীয়া বাতৰিৰ আধিপত্য থকা ব্যৱসায়িক মহল আৰু সংবাদ মাধ্যমত আনন্দৰ সৃষ্টি হৈছিল যে জি-20কে ধৰি বিশ্বৰ সকলো বৃহৎ অৰ্থনীতিৰ ভিতৰত ভাৰতবৰ্ষৰ সৰ্বাধিক হাৰত বৃদ্ধিৰ হাৰ শীৰ্ষ স্থানত আছে ৷
ইয়াত কোনো সন্দেহ নাই ৷ কিন্তু যদি কৃষি খণ্ড মাত্ৰ 1.4 শতাংশ বৃদ্ধি পাইছে আৰু ই 45.8 শতাংশ শ্ৰমিকক নিয়োজিত কৰিছে, তেন্তে জনসাধাৰণৰ মংগলৰ ক্ষেত্ৰত কি হৈছে সেয়া কল্পনা কৰিব পাৰি ৷ মাত্ৰ তেওঁলোকক মাহে পাঁচ কেজি বিনামূলীয়া চাউল বা প্ৰতিজন ব্যক্তিৰ বাবে ঘেঁহু দিলেই যথেষ্ট নহয় ৷
লগতে পঢ়ক : অগ্ৰগতিৰ দিশে ভাৰত : আগ্ৰাত নিৰ্মাণ হ’ব ভাৰতৰ প্ৰথমটো আলু গৱেষণা কেন্দ্ৰ - Potato research center
ইয়াৰ পৰিৱৰ্তে তেওঁলোকৰ প্ৰকৃত আয় যথেষ্ট বৃদ্ধি কৰা প্ৰয়োজন ৷ কিন্তু আমি সেইটো কেনেকৈ কৰিম? আৰু এয়া সকলো ৰাজনৈতিক দলৰ বাবে এক শিক্ষা, যিসকলে বিচাৰে যে আমাৰ উন্নয়ন প্ৰক্ৰিয়াৰ পৰা জনসাধাৰণ লাভৱান হওক, বা বৃদ্ধিৰ প্ৰক্ৰিয়াটোক অধিক অন্তৰ্ভুক্ত কৰক এই প্ৰেক্ষাপটত তিনিটা কথা মনত ৰাখিব লাগিব ৷ এক, কৃষিৰ ওপৰত নিৰ্ভৰশীল মানুহ বহুত বেছি ৷ তেওঁলোকে অধিক উৎপাদনশীল, অ-কৃষি কামলৈ যোৱাৰ প্ৰয়োজন ৷ এইবোৰ আন্তঃগাঁথনি নিৰ্মাণৰ বাবে গ্ৰাম্য অঞ্চলত হ’ব পাৰে, বা নগৰীয়া ভাৰত নিৰ্মাণৰ বাবে গ্ৰাম্য অৰ্থনীতিৰ বাহিৰত হ’ব পাৰে ৷
উচ্চ উৎপাদনশীল কামৰ বাবে দক্ষতা গঠনত ব্যাপক বিনিয়োগৰ প্ৰয়োজন হ’ব ৷ অৰ্থপূৰ্ণ কামৰ বাবে তেওঁলোকক প্ৰশিক্ষণ দিয়াৰ প্ৰয়োজন ৷ দ্বিতীয়তে, কৃষিৰ ভিতৰত মৌলিক খাদ্যৰ পৰা বিশেষকৈ প্ৰচুৰ পৰিমাণে যোগান ধৰা ধানৰ পৰা হাঁহ-কুকুৰা, মীনপালন, দুগ্ধজাত সামগ্ৰী আৰু ফল-মূলৰ দৰে উচ্চ মূল্যৰ কৃষিলৈ গুৰুত্ব দিয়াৰ প্ৰয়োজন ৷ উচ্চ মূল্যৰ কৃষি নষ্ট হ’ব পৰা হোৱাৰ বাবে গাখীৰৰ ক্ষেত্ৰত AMUL মডেলৰ দৰে মূল্য শৃংখলৰ পদ্ধতিত দ্ৰুতগতিত চলি থকা লজিষ্টিকছৰ প্ৰয়োজন হয় ৷ তাৰ বাবে চৰকাৰে এক শক্তিশালী কৌশল প্ৰস্তুত কৰাটো প্ৰয়োজন ৷
তৃতীয়তে, জলবায়ু পৰিৱৰ্তনৰ ফলত ইতিমধ্যে জলবায়ু পৰিৱৰ্তনৰ পৰিঘটনা (হিট ৱেভ বা আকস্মিক বান)ৰ পৰিপ্ৰেক্ষিতত ভাৰতে কৃষিকে ধৰি স্মাৰ্ট কৃষিত যথেষ্ট বিনিয়োগ কৰাৰ প্ৰয়োজন আছে, যাৰ ভিতৰত আছে এগ্ৰিভল্টেইক, যাৰ অৰ্থ হৈছে কৃষকসকলৰ বাবে তৃতীয় শস্য হিচাপে সৌৰ শক্তি, আনকি খৰাং বা বানপানীৰ ফলত আন শস্য বিফল হ'লেও তেওঁলোকক নিয়মীয়া মাহিলী উপাৰ্জন প্ৰদান কৰা ৷
যদি এইবোৰ কাম সঠিকভাৱে কৰিব লাগে তেন্তে মোদী চৰকাৰৰ কৃষি আৰু গ্ৰাম্য উন্নয়নৰ নেতৃত্ব দিবলৈ ৰাষ্ট্ৰক এজন অভিজ্ঞ আৰু জ্ঞানী ব্যক্তিৰ প্ৰয়োজন আছিল ৷ এনে পৰিপ্ৰেক্ষিতত শিৱৰাজ সিং চৌহানক কেন্দ্ৰীয় মন্ত্ৰী হিচাপে বাছনি কৰাটো এক সুচিন্তিত সিদ্ধান্ত যেন লাগে ৷
মধ্যপ্ৰদেশৰ কৃষিক্ষেত্ৰত তেওঁৰ অৱদানৰ কথা মনত পেলোৱা উচিত ৷ শিৱৰাজ সিং চৌহানৰ অধীনত মধ্যপ্ৰদেশে কৃষি খণ্ডই ভাল প্ৰদৰ্শন আগবঢ়াইছে ৷ 2023-14 চনৰ পৰা 2022-23 চনলৈ মধ্যপ্ৰদেশৰ কৃষি খণ্ডত বছৰি গড়ে 6.1 শতাংশ বৃদ্ধি হৈছে ৷ এই সময়তে 10 বছৰৰ বাবে ৰাষ্ট্ৰীয় গড় আছিল 3.9 শতাংশ ৷
লগতে পঢ়ক : নালন্দাই ভাৰতৰ সম্ভাৱনাক বিশ্বৰ আগত দাঙি ধৰিব : প্ৰধানমন্ত্ৰী - NALANDA UNIVERSITY INAUGURATION
শিৱৰাজ সিং চৌহানৰ কাৰ্যকালত মধ্যপ্ৰদেশৰ কৃষিক্ষেত্ৰৰ ৰূপান্তৰক 1960-70ৰ দশকত সেউজ বিপ্লৱৰ সময়ত পঞ্জাৱৰ সফলতাৰ সৈতে তুলনা কৰিব পাৰি ৷ 2005 চনৰ পৰা 2023 চনলৈ মধ্যপ্ৰদেশত মুখ্যমন্ত্ৰী হিচাপে কাৰ্যনিৰ্বাহ কৰিছিল চৌহানে, ইয়াৰ মাজতে 15 মাহৰ বিৰতি আছিল যেতিয়া 2018 চনৰ বিধানসভা নিৰ্বাচনৰ পিচত কংগ্ৰেছে ৰাজ্যখনত সামান্য সময়ৰ বাবে চৰকাৰ গঠন কৰিছিল ৷
মধ্য প্ৰদেশ এতিয়া দেশত সৰিয়হ, গ্ৰাম, উৰদ, তুৰ, মছুৰ আৰু লিনচিড উৎপাদনত প্ৰথম আৰু কুঁহিয়াৰ, তিল, ৰামতিল, মুংগাণ্ড ঘেঁহু (উত্তৰ প্ৰদেশৰ পিচত) উৎপাদনত দ্বিতীয় স্থানত আছে ৷ 2005 চনত চৌহানে মুখ্যমন্ত্ৰীৰ দায়িত্ব লোৱাৰ সময়ত এনে নাছিল ৷
তেওঁ আৰম্ভণিতে মধ্য প্ৰদেশৰ কৃষি অৰ্থনীতিৰ ইনপুট দিশত থকা প্ৰতিটো অভাৱৰ ক্ষেত্ৰৰ ওপৰত গুৰুত্ব আৰোপ কৰিছিল ৷ বৃহত্তৰ পৰ্যায়ত চৌহানে ‘কৃষি মন্ত্ৰীসভা’ স্থাপন কৰিছিল, বিশেষকৈ এই খণ্ডৰ বিত্তীয় দিশৰ ওপৰত গুৰুত্ব আৰোপ কৰিছিল ৷ এই শাসন গাঁথনিয়ে পৰৱৰ্তী কেইবছৰমানৰ ভিতৰত ৰাজ্য চৰকাৰে আৰম্ভ কৰা বিভিন্ন পদক্ষেপৰ বাবে ব্যক্তিগত মন্ত্ৰী আৰু আমোলাতন্ত্ৰিক দায়বদ্ধতা নিৰ্ধাৰণ কৰিছিল ৷
ইয়াৰ পিচত চৌহান চৰকাৰে খেতি প্ৰক্ৰিয়াৰ বিত্তীয় সাহায্যৰ ওপৰত গুৰুত্ব দিবলৈ আৰম্ভ কৰে ৷ কৃষকসকলৰ বাবে উদাৰ মূলধন পৰিশোধৰ চৰ্তৰে সুতমুক্ত ঋণ প্ৰদানৰ বাবে নতুন আঁচনি আৰম্ভ কৰা হৈছিল ৷ চৌহানে কৃষি উৎপাদনৰ বিভিন্ন কাৰক যেনে বীজ, সাৰ আৰু খেতিৰ সঁজুলিৰ বাবেও লক্ষ্য নিৰ্ধাৰণ কৰি ৰাজসাহায্য প্ৰদান কৰে ৷
কৃষকসকলক জলসিঞ্চন আৰু পানীৰ উপলব্ধতাৰ সমস্যা সমাধানৰ বাবে ৰাজ্য চৰকাৰখনে সমান্তৰালভাৱে কাম কৰিছিল ৷ চৌহানে বিভিন্ন স্থবিৰ জলসিঞ্চন কাৰ্যসূচীৰ বেকলগ আঁতৰাই মাইক্ৰ’লেভেলত পানী সংগ্ৰহ আৰু সংৰক্ষণক প্ৰসাৰিত কৰিবলৈ আৰম্ভ কৰিলে ৷
ৰাজ্যৰ পানী ব্যৱস্থাপনা কাৰ্যসূচীৰ সফলতাকো বহুলভাৱে স্বীকাৰ কৰা হয় ৷ মধ্যপ্ৰদেশৰ দেৱাছ জিলাত আৰম্ভ কৰা পানী সংৰক্ষণ কাৰ্যসূচীৰ নামেৰে নামকৰণ কৰা দেৱাছ মডেলে মহাৰাষ্ট্ৰ আৰু ৰাজস্থানৰ কৃষকসকলে ক্ষুদ্ৰ জলসিঞ্চনৰ কৌশল ভালদৰে বুজিবলৈ দেৱাছলৈ যাত্ৰা কৰাৰ সফলতাৰ কাহিনীৰ সাৰ্থকতা প্ৰদান কৰে ৷
মধ্য প্ৰদেশত যোৱা দুটা দশকত জলসিঞ্চনৰ আৱৰণ ইয়াৰ মুঠ শস্য ক্ষেত্ৰৰ 24 ৰ পৰা 45.3 শতাংশলৈ প্ৰায় দুগুণ হৈছে ৷ ইয়াৰ ফলস্বৰূপে সাংসদজনৰ শস্য ৰখাৰ তীব্ৰতা আজি 1.9, প্ৰায় পঞ্জাৱৰ সমান ৷ যোৱা 10 বছৰত, যেতিয়া ভাৰতত কৃষিগড় 3.7 শতাংশ হাৰত বৃদ্ধি হৈছিল, ই মধ্য প্ৰদেশৰ বাবে গড় 6.5 শতাংশ বাৰ্ষিক বৃদ্ধিৰ সৈতে দুগুণতকৈও অধিক আছিল ৷
জলসিঞ্চনত বিনিয়োগৰ লগতে নতুন টিউবৱেল শক্তি সংযোগৰ ব্যৱস্থা আৰু নলা নিৰ্মাণ/মেৰামতিৰ জৰিয়তে চৌহানৰ চৰকাৰে কৃষিজাত সামগ্ৰীৰ বিপণনৰ বাবে আন্তঃগাঁথনি সৃষ্টিতো গুৰুত্ব আৰোপ কৰিছিল ৷ গাঁৱৰ ওচৰৰ উপ-মাণ্ডি, ছ’চাইটি আৰু গুদামসমূহত প্ৰাথমিক এপিএমচি (কৃষি উৎপাদিত সামগ্ৰী বজাৰ সমিতি)ৰ চোতালৰ বাহিৰতো চৰকাৰী ক্ৰয় কেন্দ্ৰ স্থাপন কৰা হৈছিল ৷
লক্ষণীয়ভাৱে, যেতিয়া 2017 চনৰ জুন মাহত মধ্য প্ৰদেশত মান্দসৌৰত কৃষকসকলৰ প্ৰতিবাদ আৰম্ভ হৈছিল আৰু আৰক্ষীৰ গুলীত পাঁচজন কৃষক নিহত হোৱাৰ পিছত তেওঁ আন্দোলনকাৰী কৃষকসকলক দমন কৰিব পাৰিছিল, এক অনন্য ৰণনীতি প্ৰয়োগ কৰি ৷ গেৰাণ্টিযুক্ত নিম্নতম সমৰ্থন মূল্য (এমএছপি), ভূমিৰ বন্ধুত্বপূৰ্ণ অধিগ্ৰহণ আৰু কৃষি সমবায় স্থাপনৰ দৰে পদক্ষেপ ঘোষণা কৰাৰ উপৰিও চৌহানে ডেৰ দিনৰ বাবে অনিৰ্দিষ্টকালৰ বাবে অনশনত বহিছিল ৷
কিছুদিনৰ ভিতৰতে পৰিস্থিতি স্বাভাৱিক হৈ পৰে ৷ তেওঁ কৃষকসকলক ৰাসায়নিক সাৰ আৰু কীটনাশকৰ ব্যৱহাৰ হ্ৰাস কৰি তাৰ পৰিৱৰ্তে জৈৱিক সাৰ ব্যৱহাৰ কৰিবলৈ সফলতাৰে বুজাই ৷ ইয়াৰ দ্বাৰা তেওঁ মধ্য প্ৰদেশত উৎপাদিত শস্য বিশেষকৈ ঘেঁহুৰ বাবে ব্ৰেণ্ড নাম লাভ কৰিব পাৰিলেহেঁতেন ৷ উত্তৰৰ ৰাজ্যসমূহৰ উচ্চ আয়ৰ অংশৰ লোকসকলে মধ্য প্ৰদেশৰ ঘেঁহু পছন্দ কৰিছিল ৷
লাখ লাখ কৃষকক কৃষক উৎপাদক সংগঠন (এফ পি অ’)লৈ সংগঠিত কৰাত তেওঁ সফল হৈছে ৷ আজিও দেশৰ ভিতৰতে সৰ্বাধিক সক্ৰিয় আৰু বাণিজ্যিকভাৱে সফল এফ পি অ’ৰ সংখ্যা মধ্য প্ৰদেশৰ আছে ৷ এইদৰে এই তথ্যই কৃষি মন্ত্ৰী হিচাপে চৌহানৰ বিশ্বাসযোগ্যতাক সমৰ্থন কৰে ৷
ৰাজনৈতিক পৰ্যবেক্ষকৰ মতে মোদী চৰকাৰত প্ৰথমবাৰৰ বাবে এজন হেভিৱেট নেতাই কৃষি পৰ্টফলিঅ’ লাভ কৰিছে ৷ এজনে আশা কৰে যে চৌহানে কেন্দ্ৰীয় কৃষি মন্ত্ৰী হিচাপে মধ্য প্ৰদেশৰ পৰা পোৱা অভিজ্ঞতা ব্যৱহাৰ কৰি জলবায়ু পৰিৱৰ্তন, উদ্ভাৱনৰ ঘাটি, প্ৰযুক্তিৰ অভিযোজনৰ প্ৰতি অনিচ্ছা আৰু ব্যক্তিগত খণ্ডৰ আগ্ৰহ হ্ৰাস পোৱাৰ প্ৰত্যাহ্বানৰ সন্মুখীন হোৱা খণ্ডটোৰ উন্নতি সাধন কৰিব পাৰিব ৷
