ଭୁବନେଶ୍ବର: ଭଗବାନଙ୍କ ସୃଷ୍ଟିରେ ସବୁଠୁ ବିଶାଳକାୟ ଜୀବ ହେଉଛି ହାତୀ । ସେହି ହାତୀଙ୍କ ପାଇଁ ଆଜି ଦିନଟି । ପ୍ରତିବର୍ଷ ଅଗଷ୍ଟ 12 ତାରିଖକୁ ବିଶ୍ବ ହସ୍ତୀ ଦିବସ ଭାବେ ପାଳନ କରାଯାଏ । ହାତୀ-ମଣିଷର ଭଲ ବନ୍ଧୁତା କାଳ କାଳରୁ ରହିଆସିଛି । ସେଥିପାଇଁ ତ 1971 ଦଶକରେ ଆସିଥିଲା ହାତୀ ମେରା ସାଥୀ ଫିଲ୍ମ । ଏହି ହିନ୍ଦୀ ଫିଲ୍ମଟିକୁ ସମସ୍ତେ ପ୍ରାୟ ଦେଖିଥିବେ । ମଣିଷ-ହାତୀ କିଭଳି ଭଲ ବନ୍ଧୁ ହୋଇପାରିଛନ୍ତି । ତାହା ଫିଲ୍ମରେ ଦର୍ଶାଯାଇଛି । କିନ୍ତୁ ଏବେ ସମୟ ବଦଳିଛି । ଭଲ ବନ୍ଧୁରୁ ଯେମିତି ବଇରି ପାଲଟିଛି ହାତୀ । ଅଧିକାଶଂ ସମୟ ହାତୀ-ମଣିଷ ଲଢେଇ ଖବର ସାମ୍ନାକୁ ଆସୁଛି । କେଉଁଠି ହାତୀ ହାରି ଯାଉଛି ତ କେଉଁଠି ମଣିଷ । ଏହି ବିରାଟକାୟ ଜୀବ ପାଇଁ ପାଳନ ହେଉଛି ବିଶ୍ବ ହସ୍ତୀ ଦିବସ । ଚାଲନ୍ତୁ ଜାଣିବା ଓଡିଶାରେ ହାତୀଙ୍କ ସ୍ଥିତି କଣ ? କଣ କହୁଛି ରିପୋର୍ଟ ।
କାହିଁକି ପାଳନ ହୁଏ ହାତୀ ଦିବସ:
ଆମେ ଯେମିତି ବନ୍ଧୁତା ଦିବସ ହେଉ ଅବା ପିତା ମାତା, ଭଉଣୀ, ଭାଇ ସମସ୍ତଙ୍କ ପାଇଁ ସ୍ବତନ୍ତ୍ର ଦିବସ ପାଳନ କରୁ ଠିକ୍ ସେମିତି ହାତୀଙ୍କ ପାଇଁ ମଧ୍ୟ ହସ୍ତୀ ଦିବସ ପାଳନ ହୁଏ । ଅଗଷ୍ଟ 12 ତାରିଖରେ ହସ୍ତୀ ଦିବସ ପାଳନ କରାଯାଏ । ଯାହାକି 2012 ମସିହାରୁ ପାଳନ କରାଯାଉଛି । ଏହାର ମୁଖ୍ୟ ଉଦ୍ଦେଶ୍ୟ ହେଉଛି ସାଧାରଣରେ ଜନସଚେତନା ସୃଷ୍ଟି କରିବା ।
ଓଡ଼ିଶାରେ ହାତୀଙ୍କ ସ୍ଥିତି କିଭଳି ରହିଛି:
ଦେଶରେ ହାତୀଙ୍କ ସମେତ ଅନ୍ୟାନ୍ୟ ବନ୍ୟପ୍ରାଣୀ ଆକ୍ରମଣରେ ଅନେକ ଲୋକ ମୃତ୍ୟୁ ବରଣ କରିଛନ୍ତି । ତେବେ ଏହାରି ମଧ୍ୟରେ ଓଡ଼ିଶାର ସ୍ଥିତି ଏକ ନମ୍ବର ରହିଛି । ହାତୀ ଆକ୍ରମଣରେ ଓଡ଼ିଶା ଦେଶରେ ପ୍ରଥମ ସ୍ଥାନରେ ରହିଛି । ହାତୀ ଆକ୍ରମଣରେ ମୃତ୍ୟୁ ବରଣ ଘଟିଥିବା ତଥ୍ୟ ଅନୁଯାୟୀ ୨୦୨୩-୨୪ ମସିହାରେ ସର୍ବାଧିକ ୧୫୪ ରହିଛି । ଯାହା ଦେଶରେ ସର୍ବାଧିକ ଅଟେ । ଦ୍ଵିତୀୟରେ ରହିଛି ପଶ୍ଚିମବଙ୍ଗ ୯୯ ରହିଥିବା ବେଳେ ତୃତୀୟରେ ରହିଛି କର୍ଣ୍ଣାଟକ ଯାହାର ସଂଖ୍ୟା ମାତ୍ର ୮୭ ବୋଲି ରିପୋର୍ଟରେ ଦେଖିବାକୁ ମିଳିଛି ।
ଓଡ଼ିଶାରେ କେତେ ଅଛନ୍ତି ହାତୀ ?
ରାଜ୍ୟରେ ଥିବା ୩୮ଟି ବନଖଣ୍ଡରେ ଅଛନ୍ତି ୨୦୯୮ ହାତୀ ରହିଛନ୍ତି । ୭ ବର୍ଷରେ ୧୨୨ ହାତୀଙ୍କ ସଂଖ୍ୟା ବଢ଼ିଛି । ରାଜ୍ୟରେ ପୁରୁଷ ହାତୀଙ୍କ ସଂଖ୍ୟା ୪୭୪ ଓ ମାଇ ହାତୀଙ୍କ ସଂଖ୍ୟା ୧ ହଜାର ୩୯ଟି ହାତୀ ରହିଛନ୍ତି । ଅନ୍ୟପଟେ ଛୁଆ ହାତୀ ଅଛନ୍ତି ମାତ୍ର ୫୯୪ । ଏପଟେ ୨୦୧୭ ମସିହାରେ ରାଜ୍ୟରେ ହାତୀ ସଂଖ୍ୟା ୧୯୭୬ ଟି ହାତୀ ଥିଲେ ବୋଲି କହିଛି ବନ ବିଭାଗ ।
ହାତୀ ମଣିଷ ଲଢେଇରେ ମଣିଷ ମୃତ୍ୟୁ:
କେନ୍ଦ୍ର ଜଙ୍ଗଲ ମନ୍ତ୍ରଣାଳୟର ୫ ବର୍ଷର ତଥ୍ୟ ଉପରେ ନଜର ଦେଲେ ୨୦୧୯-୨୦ ମସିହାରେ ହାତୀ ଆକ୍ରମଣରେ ରାଜ୍ୟରେ ୧୧୭ ଜଣ ମଣିଷ ମୃତ୍ୟୁ ବାରଣ କରିଥିବା ବେଳେ ଦେଶରେ ୫୭୪। ସେହିପରି ୨୦୨୦-୨୧ ମସିହାରେ ରାଜ୍ୟରେ ୯୩ ଜଣ ରହିଥିବା ବେଳେ ଦେଶରେ ୪୪୪, ୨୦୨୧-୨୨ ମସିହାରେ ରାଜ୍ୟରେ ୧୧୨ ଜଣ ରହିଥିବା ବେଳେ ଦେଶରେ ୫୨୦, ୨୦୨୨-୨୩ ମସିହାରେ ରାଜ୍ୟରେ ୧୪୮ ରହିଥିବା ବେଳେ ଦେଶରେ ୫୮୩ ଏବଂ ୨୦୨୩-୨୪ ମସିହାରେ ରାଜ୍ୟରେ ୧୫୪ ଜଣ ମଣିଷ କେବଳ ହାତୀ ଆକ୍ରମଣରେ ମୃତ୍ୟୁବରଣ କରିଥିବା ବେଳେ ଦେଶରେ ୬୦୬ ଜଣ ରହିଛନ୍ତି ବୋଲି ରିପୋର୍ଟରେ ଦର୍ଶାଯାଇଛି।
୫ ବର୍ଷରେ ବିଭିନ୍ନ କାରଣରୁ ମୃତ୍ୟୁ ଘଟିଥିବା ହାତୀ ସଂଖ୍ୟା:
ରାଜ୍ୟ ବନ ବିଭାଗର ରିପୋର୍ଟ ଅନୁଯାୟୀ, ଗତ ପାଞ୍ଚ ବର୍ଷରେ ରାଜ୍ୟରେ ବିଭିନ୍ନ କାରଣରୁ ରାଜ୍ୟରେ ୪୦୩ଟି ହାତୀ ମୃତ୍ୟୁ ବାରଣ କରିଛନ୍ତି । ୨୦୨୩ ମସିହାରେ ୬୬ଟି ହାତୀ ବିଭିନ୍ନ କାରଣରୁ ନେଇ ମୃତ୍ୟୁବରଣ କରିଛନ୍ତି ।
ଶେଷ ଥର ଗତ ଜୁନରେ ହୋଇଥିଲା ହାତୀ ଗଣନା:
2017ରେ କେନ୍ଦ୍ର ସରକାର ଶେଷ ଥର ପାଇଁ ହାତୀ ଗଣନା କାର୍ଯ୍ୟକ୍ରମ କରିଥିଲେ । ସେତେବେଳେ ରାଜ୍ୟରେ ହାତୀ ସଂଖ୍ୟ ଥିଲା ୧ ହଜାର ୯୭୬ । କିନ୍ତୁ ପରେ ଆଉ କେନ୍ଦ୍ର ପକ୍ଷରୁ ରାଜ୍ୟରେ ଗଣନା ନହେବାରୁ ରାଜ୍ୟ ସରକାର 2024ରେ ହାତୀ ଗଣନା କରିଥିଲେ । ଗତ ଜୁନରେ ହାତୀ ଗଣନା ରିପୋର୍ଟ ଅନୁସାରେ ୩୮ଟି ଡିଭିଜନରେ 2000ରୁ ଅଧିକ ହାତୀ ଥିବା ଜଣାପଡିଛି ।
ଜଙ୍ଗଲରେ ହାତୀଙ୍କ ପାଇଁ ଭିଆଇପି ସୁବିଧା:
ଓଡ଼ିଶା ଜଙ୍ଗଲରେ ଖୋଲାଯାଇଛି ହାତୀଙ୍କ ପାଇଁ ପାଠଶାଳା । ଜଙ୍ଗଲ ମଧ୍ୟରେ ରହିଛି ରେସ୍ତୋରାଁ । ମଣିଷ ନୁହେଁ ହାତୀଙ୍କ ପାଇଁ ଖୋଲିଛି ରେସ୍ତୋରାଁ । ଏକା ସାଙ୍ଗରେ ସମସ୍ତ ହାତୀ ରେସ୍ତୋରାଁରେ ବସିକରି ଖାଉଛନ୍ତି । ସେମାନଙ୍କ ପାଇଁ ରହିଛି ହାଇଫାଇ ଖାଦ୍ୟ। ଯାହା ସ୍ବତନ୍ତ୍ର ଭାବରେ ଜଙ୍ଗଲ ମଧ୍ୟରେ କରାଯାଇଛି । ଏଭଳି ସ୍ବତନ୍ତ୍ର ଭାବରେ ବ୍ୟବସ୍ଥା କରାଯାଉଛି ଚନ୍ଦକା-ଡମପଡ଼ା ଅଭୟାରଣ୍ୟ ମଧ୍ୟରେ।