GDP-GVA च्या टक्केवारीत तफावत, विकासाच्या आकडेवारीवर प्रश्नचिन्ह - The GDP GVA mismatch

The GDP GVA mismatch सकल देशांतर्गत उत्पादन आणि सकल मूल्यवर्धित वाढीच्या आकड्यांबद्दलच्या अर्थशास्त्रज्ञांनी विकासाच्या आकडेवारीवर प्रश्नचिन्ह उभे केले आहे. जीडीपीचा मुद्दाही महत्त्वाचा आहे मात्र, माजी मुख्य आर्थिक सल्लागार के.व्ही. सुब्रमण्यम यांनी आकडेवारीबाबतचा संभ्रम फेटाळून लावलाय.

हैदराबादThe GDP GVA mismatch: लोकसभा निवडणूक निकलाची वाट पाहात असतानाच सकल देशांतर्गत उत्पादन आणि सकल मूल्यवर्धित वाढीचे ताजे आकडे गोंधळात टाकणारे आहेत. आर्थिक वर्ष 2023-24 साठी 7.2% च्या कमी सकल मूल्यवर्धित (GVA) वाढीच्या आकड्याच्या तुलनेत सकल देशांतर्गत उत्पादनाच्या (GDP) आकडेवारीत 8.2% तफावत दिसून येत आहे. जीडीपी-जीव्हीए आकडेवारीच्या विसंगतीमुळं काही अर्थतज्ञांनी वाढीच्या आकडेवारीवर प्रश्नचिन्ह उभे केले आहे. माजी मुख्य आर्थिक सल्लागार के.व्ही. सुब्रमण्यम यांनी अशा प्रकारच्या टीकांना फेटाळून लावलय आहे.

हे समजून घेण्यासाठी, हे जाणून घेणं महत्त्वाचं आहे की अर्थव्यवस्थेचं एकूण उत्पादन तीन पद्धती वापरून मोजलं जाऊ शकतं. मूल्यवर्धित दृष्टीकोन, उत्पन्नाचा दृष्टीकोन, खर्चाचा दृष्टिकोन या तिन्ही पद्धतींनी समान परिणाम दिले पाहिजेत. कारण अर्थव्यवस्थेत जे उत्पादन केलं जातं, ते उत्पादनाच्या घटकांद्वारे खर्च केलं जातं. भारतात, GVA, मूल्यवर्धित दृष्टिकोन वापरून गणना केली जाते, जी देशांतर्गत अर्थव्यवस्थेत होणारं मूल्यवर्धन दर्शवते.

दुसरीकडं, जीडीपी, अर्थव्यवस्थेतील एकूण खर्च प्रतिबिंबित करतो आणि तो GVA शी संबंधित असतो. GVA द्वारे भारताच्या वास्तविक उत्पादकतेचं काय होतं हे येथे त्रैमासिक डेटामधील फरकावरून दिसून येतं. 2022-23 च्या तुलनेत 2023-24 या कालावधीत भारताच्या वार्षिक GVA चे क्षेत्रनिहाय घसरण विचार करण्याजोगी होती. महामारीच्या काळातही भारतीय अर्थव्यवस्थेला टिकवून ठेवण्यासाठी महत्त्वपूर्ण असलेली कृषी वाढ, या कालावधीत सरासरीपेक्षा कमी मान्सूनमुळं 4.7% वरून 1.4% पर्यंत घसरलीय होती.

सेवा क्षेत्र : व्यापार, हॉटेल्स, वाहतूक, दळणवळण आणि प्रसारणाशी संबंधित सेवांच्या वाढीच्या दरांमध्ये घसरण दिसून आली आहे. कोविड नंतरच्या काळात भारतीय विकास दराला चालना मिळाली होती, मात्र पर्यटन क्षेत्रात मागील वर्षातील वाढ जवळजवळ निम्मी झाली आहे. वित्तीय वर्ष 23 मधील उत्पादन वाढ -2.2% वरून आर्थिक वर्ष 2024 मध्ये 9.9% पोहोचलय.

उत्पादनातील वाढ औद्योगिक उत्पादन निर्देशांक (IIP) मधील डेटाद्वारे केली जाते. जे मूलभूत धातू, मोटार वाहनं, ट्रेलर, सेमी-ट्रेलर आणि इतर वाहतूक उपकरणांच्या क्षेत्रातील 5.5% वाढ दर्शवते. दुसरीकडं, तंबाखू, पोशाख, संगणक, इलेक्ट्रॉनिक, ऑप्टिकल उत्पादनांसारख्या उत्पादनांच्या निर्मितीत विकास दर नकारात्मक असल्याचं दिसून येतय. तिमाही स्तरावरील GVA डेटावरून असं दिसून येतं की Q3 च्या तुलनेत Q4 मध्ये जवळजवळ प्रत्येक क्षेत्राची गती मंदावली. ज्यामुळं तिमाहींमधील वाढीच्या दरातील चढउतारांबाबत प्रश्न निर्माण झाले. उदाहरणार्थ, उत्पादन क्षेत्रानं आर्थिक वर्ष 2023-24 च्या Q1, Q2, Q3 आणि Q4 मध्ये अनुक्रमे 2.1%, 11.9%, 10.6% आणि 7.7% वाढ नोंदवलीय. मागाच्या तिमाहीत GDP च्या एकूण खर्चातील उपभोगाचा वाटा 52.9% पर्यंत घसरला आहे. तर सरकारी भांडवली खर्चामुळं, सकल निश्चित भांडवल निर्मितीचा (GFCF) वाटा Q4- 2023-24 मध्ये 33.2% पर्यंत वाढला आहे. खासगी अंतिम उपभोग खर्चाचा वाढीचा दर Q4- 2023-24 मध्ये 4% राहिला. Q3 प्रमाणेच, तर GFCF चा वाढीचा दर Q3- FY24 मधील 9.7% वरून Q4- FY24 मध्ये 6.3% आला.

जीडीपीद्वारे मोजली गेलेली 8.2% वाढ मजबूत आर्थिक स्थिती दर्शवते. तथापि, GDP आणि GVA मधील अंतर निव्वळ करांमधील बदलांद्वारे स्पष्ट केलं जाऊ शकतं. कारण उत्पादनाच्या बाजूनं GDP हे GVA आणि उत्पादनांवरील निव्वळ करांच्या बरोबरीचं आहे. GDP मध्ये वाढ होण्याचं एक कारण म्हणजे निव्वळ करातील वाढ आहे. कारण केंद्राच्या खर्चात घट झाली आहे. अन्न आणि खतांच्या सबसिडीतील कपातीमुळं आर्थिक वर्ष 2024 मध्ये वार्षिक वाढ 23.8% कमी झालीय.

हे वाचलंत का :