ചണ്ഡീഗഡ്: ഹരിയാന നിയമസഭ തെരഞ്ഞെടുപ്പില്‍ വിജയിക്കാൻ അവിഭാജ്യ ഘടകമാണ് സാമുദായിക വോട്ടുകള്‍. സംസ്ഥാനത്തെ ഏറ്റവും വലിയ സമുദായമായ ജാട്ട് വിഭാഗമാണ് ആരാണ് സംസ്ഥാനം ഭരിക്കുക എന്നതില്‍ നിര്‍ണായക പങ്കുവഹിക്കുന്നത്. ജാതീയ സമവാക്യങ്ങള്‍ വലിയ തോതില്‍ സ്വാധീനം ചെലുത്തുന്നതിനാല്‍ ഹരിയാനയിലെ സാമുദായിക വോട്ട് ഉറപ്പിക്കാനാണ് എല്ലാ രാഷ്ട്രീയ പാര്‍ട്ടികളും ലക്ഷ്യമിടുന്നത്. സംസ്ഥാനത്തെ ആകെയുള്ള ജനസംഖ്യയില്‍ 27 ശതമാനത്തോളം ജാട്ട് വിഭാഗം ഉള്‍പ്പെടുന്നു. ആകെയുള്ള 90 സീറ്റുകളില്‍ 35 ഓളം സീറ്റുകളില്‍ ആര് വിജയിക്കണമെന്ന് തീരുമാനിക്കാൻ ഹരിയാനയിലെ ജാട്ട് വിഭാഗത്തിന് സാധിക്കും. ഓരോ തെരഞ്ഞെടുപ്പിലും ഹരിയാനയിലെ മുഖ്യമന്ത്രിയെ ഉള്‍പ്പെടെ തീരുമാനിക്കുന്നത് ജാട്ട് സമുദായത്തില്‍ നിന്നാണ് എന്ന പ്രത്യേകതയുമുണ്ട്.
2019 ലെ കണക്കനുസരിച്ച്, ഹരിയാനയിലെ ജാതി തിരിച്ചുള്ള കണക്കുകള്‍ പ്രകാരം 25-27% ജാട്ട് വിഭാഗം, 21% പട്ടികജാതി, 8% പഞ്ചാബികൾ, 7.5% ബ്രാഹ്മണർ, 5.1% അഹിർ / യാദവ് , 5% വൈഷ്, 4% ജാട്ട് സിഖുകാർ, 3.8% മുസ്‌ലിങ്ങൾ, 3.4% രജപുത്രർ, 3.4% ഗുജ്ജർ, 2.9% സൈനി, 2.7% കുംഹാർ, 1.1% റോർ , 0.7% ബിഷ്ണോയികള്‍ എന്നിങ്ങനെയാണ്. സംസ്ഥാനത്തെ ആകെ ജനസംഖ്യയില്‍ ജാട്ട്, ദളിത്, ന്യൂനപക്ഷ വിഭാഗത്തില്‍പെട്ടവരാണ് 50 ശതമാനത്തോളം വരുന്നത്. ജാട്ട് സമുദായം ഭൂരിപക്ഷമായതിനാല്‍ 2024 ഹരിയാന നിയമസഭ തെരഞ്ഞെടുപ്പിലും തെരഞ്ഞെടുപ്പ് പ്രചാരണം മുതല്‍ ജാട്ട് വിഭാഗത്തിന്‍റെ വോട്ട് ഉറപ്പിക്കാനാണ് കോണ്‍ഗ്രസ്, ബിജെപി, ആംആദ്‌മി, ജെജെപി-എഎസ്‌പി സഖ്യവും, ഐഎൻഎല്‍ഡി-ബിഎസ്‌പി സഖ്യവും ശ്രമിച്ചത്.
1946 മുതല്‍ 1962 വരെ പഞ്ചാബില്‍ ഉൾപ്പെട്ട പ്രദേശമായിരുന്നു ഇന്നത്തെ ഹരിയാന. ഈ കാലയളവില്‍ കോണ്‍ഗ്രസ് ആയിരുന്നു സംസ്ഥാനം ഭരിച്ചിരുന്നത്. പിന്നീട് ഹരിയാന സംസ്ഥാനം രൂപീകരിച്ചതിന് പിന്നാലെ 1967 ല്‍ 48 സീറ്റുകളില്‍ വിജയിച്ച് കോണ്‍ഗ്രസ് സര്‍ക്കാര്‍ അധികാരത്തില്‍ വന്നു. 12 സീറ്റുകളോടെ അഖില ഭാരത ജനസംഘ് ആയിരുന്നു രണ്ടാമത്. 1967 മുതല്‍ ഹരിയാന ഭരിച്ചിരുന്ന കോണ്‍ഗ്രസിന് 1977ലാണ് ആദ്യമായി ഭരണം നഷ്‌ടമാകുന്നത്. കോണ്‍ഗ്രസ് വിട്ട് ജനതാ പാര്‍ട്ടി (ജെപി) രൂപീകരിച്ച ചൗധരി ദേവി ലാലിന്‍റെ പാര്‍ട്ടിയാണ് 75 ഓളം സീറ്റുകളില്‍ വിജയിച്ച് 1977 ല്‍ ഭരണത്തില്‍ എത്തിയത്. ഇതായിരുന്ന ഹരിയാന തെരഞ്ഞെടുപ്പിലെ വഴിത്തിരിവ്. കോണ്‍ഗ്രസ് ആധിപത്യം പുലര്‍ത്തിയിരുന്ന സംസ്ഥാനത്ത് ആദ്യമായി ഭരണമാറ്റം വന്നു.
ലോക് ദള്‍ പാര്‍ട്ടി രൂപീകരണവും ദേവി ലാലിന്‍റെ ഉദയവും:
1960 കാലഘട്ടത്തില്‍ കോണ്‍ഗ്രസിലെ ജനനായകൻ എന്നറിയപ്പെടുന്ന കര്‍ഷകരെ പിന്തുണയ്‌ക്കുന്ന നേതാവായിരുന്നു ചൗധരി ദേവി ലാല്‍. ഹരിയാന ഒരു പ്രത്യേക സംസ്ഥാനമായി രൂപീകരിക്കണമെന്ന് ദേവി ലാൽ അന്ന് മുതല്‍ വാദിച്ചിരുന്നു. ഇതിനുപിന്നാലെ, 1966 ൽ ഹരിയാന സംസ്ഥാനം രൂപീകരിക്കപ്പെടുകയും ചെയ്‌തു. കോൺഗ്രസില്‍ അടിയുറച്ച നിന്നിരുന്ന ദേവി ലാൽ ഇന്ദിരാ ഗാന്ധിയുടെ അടിയന്തരാവസ്ഥ പ്രഖ്യാപനത്തിനെതിരെ പ്രതിഷേധിച്ചിരുന്നു. ഇതിനുപിന്നാലെ കോണ്‍ഗ്രസ് വിടുകയും ജനതാ പാര്‍ട്ടി രൂപീകരിക്കുകയും കോണ്‍ഗ്രസിനെ തോല്‍പിച്ച് ഹരിയാനയില്‍ ഭരണം പിടിക്കുകയും ചെയ്‌തു.
രണ്ട് പ്രാവശ്യം ഹരിയാന മുഖ്യമന്ത്രിയായിരുന്ന ദേവി ലാൽ, വിപി സിങ്ങിന് ശേഷം വന്ന ചന്ദ്ര ശേഖർ മന്ത്രിസഭയില്‍ ഉപ പ്രധാനമന്ത്രിയായി പ്രവര്‍ത്തിച്ചിട്ടുണ്ട്. 1980ലെ ലോക്‌സഭ തെരഞ്ഞെടുപ്പിൽ സോനെപട്ടിൽ നിന്ന് ആദ്യമായി പാർലമെന്‍റ് അംഗമായിരുന്നു. ഇന്ത്യയുടെ 6 -ാ മത്തെ ഉപപ്രധാനമന്ത്രിയായിരുന്നു ദേവി ലാല്‍. 1977 ന് ശേഷം 1982 ല്‍ വന്ന നിയമസഭ തെരഞ്ഞെടുപ്പില്‍ ദേവി ലാലിന്‍റെ പാര്‍ട്ടി ജനത പാര്‍ട്ടിക്ക് ഭൂരിപക്ഷം നഷ്‌ടമാകുകയും, ഭജൻ ലാലിന്‍റെ നേതൃത്വത്തിലുള്ള കോണ്‍ഗ്രസ് ഭരണത്തില്‍ തിരിച്ചെത്തുകയും ചെയ്‌തു. ജനതാ പാര്‍ട്ടിയുടെ പ്രാധാന്യം ഇല്ലാാതായെയെന്ന് തിരിച്ചറിഞ്ഞ ദേവി ലാല്‍ 1982 ൽ ലോക്‌ദൾ രൂപീകരിച്ചു.
ബിജെപി സഖ്യവും ലോക് ദളിന്‍റെ പതനവും:
1982 ലെ നിയമസഭ തെരഞ്ഞെടുപ്പിൽ ബിജെപിയുമായി സഖ്യം ചേർന്നാണ് ലോക്‌ദള്‍ മത്സരിച്ചത്. തെരഞ്ഞെടുപ്പിൽ ആർക്കും ഭൂരിപക്ഷം ലഭിക്കാതിരുന്നതിനാൽ ബിജെപി പിന്തുണച്ചിട്ടും ദേവിലാൽ മുഖ്യമന്ത്രി സ്ഥാനം നിരസിച്ചു. 1987 ലെ നിയമസഭ തെരഞ്ഞെടുപ്പിൽ ആകെയുള്ള 90 സീറ്റിൽ 85 സീറ്റും നേടി ദേവിലാൽ അധികാരം പിടിച്ചു. 1989 ൽ നടന്ന ലോക്‌സഭ തെരഞ്ഞെടുപ്പിൽ രാജസ്ഥാനിലെ സിക്കറിൽ നിന്നും ഹരിയാനയിലെ റോത്തക്കിൽ നിന്നും മത്സരിച്ച ദേവിലാലിന് രണ്ട് മണ്ഡലത്തിൽ നിന്നും ജയിക്കാൻ കഴിഞ്ഞു.
1989 ൽ ലോക്‌സഭാംഗമായി തെരഞ്ഞെടുക്കപ്പെട്ടതിനെ തുടർന്ന് മുഖ്യമന്ത്രി സ്ഥാനം മകൻ ഓം പ്രകാശിന് കൈമാറി. സാംസ്ഥാന രാഷ്ട്രീയം വിട്ട് കേന്ദ്രത്തിലെ വിപി സിങ് മന്ത്രിസഭയിലെ ഉപ-പ്രധാനമന്ത്രിയായി ദേവി ലാല്‍ സ്ഥാനമേറ്റു. 1989 മുതല്‍ ഓം പ്രകാശായിരുന്നു ലോക്‌ദള്‍ നിയന്ത്രിച്ചിരുന്നത്. 1991ൽ ഇന്ത്യൻ ഗ്രാമങ്ങളെ കുറിച്ച് പഠിക്കാൻ ദേവി ലാൽ ഒരു വർഷം നീണ്ടു നിന്ന യാത്ര സംഘടിപ്പിച്ചിരുന്നു. ഇതിനുപിന്നാലെ പാര്‍ട്ടിയുടെ വിപുലീകരണത്തിന്‍റെ ഭാഗമായി ദേവി ലാല്‍ 1998 ൽ ഇന്ത്യൻ നാഷണൽ ലോക് ദൾ എന്ന പാർട്ടി രൂപീകരിച്ചു.