હૈદરાબાદઃ ઈઝરાયેલ દ્વારા મે 1948માં પેલેસ્ટાઈની સ્વતંત્રતાની ઘોષણા કર્યાના એક વર્ષ બાદ મે 1949માં તે યુએનનો સંપૂર્ણ સભ્ય બન્યો. હાલમાં મધ્ય પૂર્વ, એશિયાના મોટાભાગના દેશો અને આફ્રિકાએ આ માન્યતાને મંજૂરી આપી છે. જો કે 1988માં પેલેસ્ટાઈનને માન્યતા આપનાર માત્ર 9 દેશોએ EUમાં જોડાતા પહેલા અને દેશોના સોવિયેત બ્લોકના ભાગ રૂપે આમ કર્યુ હતું. જેમાં યુએસએ ઉપરાંત જાપાન, ઓસ્ટ્રેલિયા, જર્મની, ફ્રાન્સ, યુકે વગેરેએ પેલેસ્ટાઈનને માન્યતા આપે છે. નોર્વે, સ્પેન અને આયર્લેન્ડના નિર્ણય અને મીડિયા અહેવાલો કે કેટલાક વધુ યુરોપિયન દેશો માન્યતા અંગે વિચારણા કરી રહ્યા છે.
આ જાહેરાતને તાજેતરની ઘટનાઓની સાંકળની એક કડી ગણી શકાય જે પેલેસ્ટાઇન રાજ્ય માટે વધતા રાજકીય સમર્થન તરફ નિર્દેશ કરે છે અને ઓછામાં ઓછા રાજ્યોની આંતરરાષ્ટ્રીય સમુદાયમાં સમાન સભ્ય તરીકે ગણવામાં આવે અને તેના સંપૂર્ણ સભ્ય બનવાના તેમના અધિકાર માટેના પ્રયાસોને વેગ આપે છે. સંયુક્ત રાષ્ટ્ર (પેલેસ્ટાઇન 2012 થી યુએનમાં કાયમી નિરીક્ષક છે, જે પહેલા તે યુએન જનરલ એસેમ્બલીમાં નિરીક્ષક હતું.) સંપૂર્ણ સભ્યપદ માટે યુએન સુરક્ષાના 15 સભ્યોમાંથી ઓછામાં ઓછા 9 સભ્યોની યુએન જનરલ એસેમ્બલી (યુએનજીએ)ને ભલામણની જરૂર પડશે. કાઉન્સિલ (યુએનએસસી) જેમાં પાંચ સ્થાયી સભ્યો (યુએસએ, રશિયા, ચીન, યુકે અને ફ્રાન્સ)માંથી કોઈ પણ તેમના વીટોના અધિકાર દ્વારા દરખાસ્તનો વિરોધ કરતું નથી. 193 સભ્યોની બનેલી યુએન જનરલ એસેમ્બલીએ બે તૃતીયાંશ બહુમતી સાથે દરખાસ્તને મંજૂરી આપવી આવશ્યક છે.
આ વર્ષે એપ્રિલમાં (2024) અલ્જેરિયાએ આરબ ગ્રૂપ વતી યુએનએસસીમાં એક ઠરાવ રજૂ કર્યો હતો જેમાં લખ્યું હતું: “સુરક્ષા પરિષદ, સંયુક્ત રાષ્ટ્રમાં પ્રવેશ માટે પેલેસ્ટાઈન રાજ્યની અરજીની તપાસ કરીને ભલામણ કરી કે જનરલ એસેમ્બલી કે પેલેસ્ટાઈન રાજ્યને સંયુક્ત રાષ્ટ્રમાં સભ્યપદ માટે સ્વીકારવામાં આવે. 18મી એપ્રિલ, 2024ના રોજ 15માંથી 12 સભ્યોએ તરફેણમાં મતદાન કર્યુ હોવા છતાં અને માત્ર 2 જ ગેરહાજર રહ્યા હોવા છતાં આ ઠરાવને મંજૂરી મળી ન હતી કારણ કે, તેને ઈઝરાયેલના પરંપરાગત અને મજબૂત સાથી એવા યુએસએ દ્વારા વીટો કરવામાં આવ્યો હતો. અગાઉ 2011માં પણ પેલેસ્ટાઈન યુએનએસસીમાં સર્વ સંમતિની ગેરહાજરીને કારણે યુએનનું સંપૂર્ણ સભ્યપદ મેળવવામાં નિષ્ફળ રહ્યું હતું.
તેમ છતાં, પેલેસ્ટાઈન રાજ્ય માટે મહાન નૈતિક પ્રોત્સાહન તરીકે યુએનજીએ તેના 10મા કટોકટી સત્રમાં એક ઠરાવ અપનાવ્યો જેણે નક્કી કર્યુ કે પેલેસ્ટાઈન યુએન ચાર્ટરના પ્રકરણ 4 હેઠળ યુએન સભ્યપદ માટે લાયક છે. મહત્વનું છે કે, UNGA એ નિરીક્ષક રાજ્ય તરીકે સંયુક્ત રાષ્ટ્રમાં પેલેસ્ટાઈનના અધિકારોને અપગ્રેડ કર્યા છે. નોંધનીય છે કે ઠરાવને 143 સભ્યો (ભારત સહિત)ના જબરજસ્ત સમર્થન સાથે અપનાવવામાં આવ્યો હતો. આર્જેન્ટિના, ચેક રિપબ્લિક, હંગેરી, ઈઝરાયેલ, ફેડરેટેડ સ્ટેટ્સ ઑફ માઈક્રોનેશિયા, નૌરુ, પલાઉ, પપુઆ ન્યુ ગિની જેવા સભ્યોએ વિરુદ્ધમાં મત આપ્યો.
પેલેસ્ટાઈનના કારણ માટે વધતા રાજકીય સમર્થનનો સકારાત્મક વલણ પેલેસ્ટિનિયનો માટે સારી વાત છે. સાંકેતિક મૂલ્ય ઉપરાંત તે ઈઝરાયેલ માટે સંદેશ મોકલે છે કે આંતરરાષ્ટ્રીય સમુદાય જેણે 7મી ઓક્ટોબરના હમાસના આતંકવાદી હુમલાની નિંદા કરી હતી. જો કે, તેમાં જમીની વાસ્તવિકતા બદલવાની બહુ ક્ષમતા હોય તેવું જણાતું નથી. જમીની વાસ્તવિકતા એ છે કે ગાઝા પટ્ટીમાં ઈઝરાયેલ અને હમાસ વચ્ચે ચાલી રહેલા વિનાશક લશ્કરી સંઘર્ષનો નજીકના ભવિષ્યમાં અંત આવવાના કોઈ સંકેતો નથી.
ઈઝરાયેલ તેના નજીકના સાથી યુએસએ સહિતના આંતરરાષ્ટ્રીય દબાણને અવગણી રહ્યું છે અને ગાઝામાં તેની સૈન્ય કામગીરી અટકાવવાનો ઈનકાર કરી રહ્યું છે છતાં તે ભારે માનવીય વેદનાઓનું કારણ છે. ઈઝરાયેલે દક્ષિણ આફ્રિકાના આરોપને ફગાવી દીધો છે કે ઈઝરાયેલ 1948ના નરસંહાર સંમેલનનું ઉલ્લંઘન કરી રહ્યું છે. ઈન્ટરનેશનલ કોર્ટ ઓફ જસ્ટિસ ઈઝરાયેલને રફાહમાં તેની આયોજિત કામગીરી અટકાવવાનો આદેશ આપે તો પણ તેનું પાલન થવાની શક્યતા નથી.
પેલેસ્ટિનિયનો અસ્તિત્વ માટે સંઘર્ષ કરી રહ્યા છે, પેલેસ્ટાઈન શરણાર્થીઓ માટે યુએન એજન્સીએ ચાલુ સંઘર્ષને કારણે વસ્તી સુધી પહોંચવામાં અસમર્થતા વ્યક્ત કરી છે. જેના બદલામાં ખોરાકની અસુરક્ષાનું કારણ બની રહી છે. ઈઝરાયેલનું હાલનું નેતૃત્વ યુએન ઠરાવ(1947ના 181)માં પરિકલ્પના મુજબ 2 રાજ્યોના ઉકેલને સ્વીકારવા તૈયાર નથી. જેમાં પેલેસ્ટાઇનને આરબ અને યહૂદી રાજ્યોમાં વિભાજીત કરવા માટે કહેવામાં આવ્યું હતું. જેમાં જેરૂસલેમ શહેર કોર્પસ સેપરેટમ એક ખાસ આંતરરાષ્ટ્રીય શાસન દ્વારા સંચાલિત થાય છે. ભારત પેલેસ્ટાઈન પ્રત્યેની તેની નીતિમાં સાતત્યપૂર્ણ રહ્યું છે. તેની સ્થિતિ તાજેતરમાં 2 ફેબ્રુઆરી, 2024ના રોજ સંસદમાં એક પ્રશ્નના ભારતના વિદેશ રાજ્ય પ્રધાન દ્વારા જવાબમાં પ્રતિબિંબિત કરવામાં આવી હતી. જેમાં ભારતે સાર્વભૌમની સ્થાપના માટે વાટાઘાટ કરાયેલા બે રાજ્યોના ઉકેલને સમર્થન આપ્યું છે, સુરક્ષિત અને માન્ય સરહદોની અંદર પેલેસ્ટાઈનનું સ્વતંત્ર અને વ્યવહારુ રાજ્ય, ઈઝરાયેલ સાથે શાંતિથી સાથે રહે છે.
07 ઓક્ટોબર 2023ના રોજ ઈઝરાયેલ પર થયેલા આતંકવાદી હુમલાની ભારતે સખત નિંદા કરી હતી. તાજેતરમાં, પેલેસ્ટાઇન પર 10મા UNGA કટોકટી વિશેષ સત્રમાં બોલતી વખતે, ભારતના સ્થાયી પ્રતિનિધિએ ચાલુ ઈઝરાયેલ-હમાસ સંઘર્ષમાં નાગરિકોના જીવ ગુમાવવાની નિંદા કરી હતી. અને ઉમેર્યુ હતું કે સંઘર્ષમાંથી ઉદ્ભવતી માનવતાવાદી કટોકટી "અસ્વીકાર્ય" હતી. ભારતીય નેતૃત્વ ઇઝરાયેલ અને પેલેસ્ટાઇનમાં તેમના સમકક્ષો સાથે સંપર્કમાં છે અને તેણે સંયમ અને ડી-એસ્કેલેશન માટે હાકલ કરી છે અને વાતચીત અને મુત્સદ્દીગીરી દ્વારા સંઘર્ષના શાંતિપૂર્ણ ઉકેલ પર ભાર મૂક્યો છે, જ્યારે બાકીના બંધકોની મુક્તિ માટે પણ હાકલ કરી છે.
- Middle East Conflict: મધ્ય પૂર્વ વિશ્વમાં પ્રાદેશિક યુદ્ધની સંભાવના વર્તાઈ રહી છે ?
- Israel Hamas War: ઈઝરાયલ-હમાસ યુદ્ધ 'સ્પષ્ટપણે અસ્વીકાર્ય' છે, UNGAમાં ભારતનો નક્કર અભિગમ
