অসম

assam

ETV Bharat / opinion

ভাৰতীয়সকলৰ আনুবংশিক বৈচিত্ৰ্য অসাধাৰণ - GENETIC DIVERSITY OF INDIANS

Genetic Diversity of Indians: কেলিফৰ্ণিয়া বিশ্ববিদ্যালয়ৰ ইনষ্টিটিউট ফৰ হিউমেন জেনেটিক্সৰ এক অধ্যয়নত ভাৰতীয় উপ-মহাদেশৰ বিভিন্ন অঞ্চলৰ লোকসকলৰ মাজত আনুবংশিক পাৰ্থক্য দেখা গৈছে । নেশ্যনেল ইনষ্টিটিউট অব এডভান্স ষ্টাডিজৰ এডজেণ্ট প্ৰফেচাৰ চিপি ৰাজেন্দ্ৰনে এই সন্দৰ্ভত লিখা এক বিশেষ প্ৰতিবেদন ।

Genetic Diversity of Indians
ভাৰতীয়সকলৰ আনুবংশিক বৈচিত্ৰ্য অসাধাৰণ (ETV BHARAT)

By C P Rajendran

Published : Mar 9, 2024, 8:43 PM IST

নেশ্যনেল ডেস্ক,৯ মাৰ্চ :বায়'আৰ্ক্সিভৰ ওপৰত প্ৰিপ্ৰিণ্ট হিচাপে প্ৰকাশিত এক গৱেষণা পত্ৰত, কেলিফৰ্ণিয়া বিশ্ববিদ্যালয়ৰ এলিজ কেৰ্ডনকাফৰ নেতৃত্বত গৱেষকৰ এটা গ্ৰুপে জনজাতীয় আৰু জাতি গোটকে ধৰি বিভিন্ন ভৌগোলিক অঞ্চলক প্ৰতিনিধিত্ব কৰা ব্যক্তিসকলৰ জীৱৰ বংশানুক্ৰম অধ্যয়নৰ ওপৰত আধাৰিত কৰি ভাৰতীয় বংশৰ উৎপত্তি পুনৰ উপস্থাপন কৰে । প্ৰায় ২৭০০ টা ব্যক্তিগত নমুনাৰ ওপৰত নিৰ্ভৰ তেওঁলোকৰ তথ্যই প্ৰকাশ কৰে যে ভাৰতীয়সকলে বেছিভাগেই তিনিটা মৌলিক পৈতৃক গোটৰ পৰা তেওঁলোকৰ বংশ আহৰণ কৰে । এটা হৈছে প্ৰাচীন ইৰাণী কৃষক, দ্বিতীয় ইউৰেচিয়ান ষ্টেপ পশুপালক আৰু তৃতীয় দক্ষিণ এছিয়াৰ চিকাৰী সংগ্ৰাহক ।

ইয়াৰ উপৰিও, টাইম স্কেলত থকা ভাৰতীয়সকলে তেওঁলোকৰ আনুবংশিক বংশানুক্ৰম নিয়াণ্ডাৰথাল আৰু ডেনিছোভানসকলৰ সৈতে ভাগ-বতৰা কৰিছিল । এই আৱিষ্কাৰ সম্পূৰ্ণৰূপে আশ্চৰ্যজনক । গৱেষকসকলে বিচাৰি পাইছে যে ভাৰতীয়সকলৰ 'নিয়াণ্ডাৰথাল বংশৰ সৰ্বাধিক তাৰতম্য' আছে আৰু ভাৰতীয়সকলৰ মাজৰ বেছিভাগ আনুবংশিক তাৰতম্য প্ৰায় ৫০,০০০ বছৰ পূৰ্বে আফ্ৰিকাৰ পৰা হোৱা বৃহৎ প্ৰব্ৰজনৰ ফলত হয় ।

এইটো আচৰিত কাৰণ এতিয়ালৈকে ভাৰতত সেই প্ৰাচীন সম্পৰ্কীয় ভাই-ভনীসকলৰ কোনো জীৱাশ্ম প্ৰমাণ পোৱা হোৱা নাই । সেয়েহে, গৱেষকসকলে এই সম্ভাৱনাক অস্বীকাৰ নকৰে যে ভাৰতত প্ৰচলিত নিকট আপেক্ষিক-বিবাহ পৰম্পৰাই আন মহাদেশৰ পৰা উপলব্ধ মানৱ জিনম ক্ৰমৰ তুলনাত ভাৰতীয় জিনত নিয়াণ্ডাৰথাল ডিএনএ বিপদাপন্ন হোৱাৰ পৰা ৰক্ষা কৰিব পাৰে ।

এই অধ্যয়নৰ ফলাফল হৈছে বৈদিক আৰ্যসকল সিন্ধু উপত্যকা অঞ্চলৰ স্থানীয় আছিল আৰু ২০,০০০ বছৰৰো অধিক সময় ধৰি সক্ৰিয় আছিল । যি তেওঁৰ ব্যাখ্যা অনুসৰি পশ্চিম দিশে সম্প্ৰসাৰিত হৈছিল আৰু সমগ্ৰ বিশ্বৰ সংস্কৃতিৰ পূৰ্বপুৰুষ হৈ পৰিছিল ।

কেলেণ্ডাৰত প্ৰচাৰিত এই 'ভাৰতৰ বাহিৰ' তত্ত্বটো বৈজ্ঞানিক আৰু সমাজতাত্ত্বিক অধ্যয়নৰ বৰ্ণালীৰ দ্বাৰা উৎপন্ন সকলো উপলব্ধ প্ৰমাণৰ সন্মুখত আছে। থলুৱা আৰ্যবাদ আৰু ডক্টৰিন আউট অফ ইণ্ডিয়া হৈছে প্ৰব্ৰজন আৰ্হিৰ বিকল্প হিচাপে প্ৰচাৰিত বিশ্বাস, যি মধ্য এছিয়াৰ পণ্টিক-কাস্পিয়ান পদক্ষেপক আৰ্য আৰু ভাৰত-ইউৰোপীয় ভাষাৰ উৎপত্তি বুলি গণ্য কৰে ।

এই অধ্যয়নৰ ফলাফলবোৰ মধ্য আৰু দক্ষিণ এছিয়াৰ প্ৰাৰম্ভিক বাসিন্দাসকলৰ ওপৰত ২০১৯ চনত চেইল আৰু ইউৰোপিয়ান জাৰ্নেল অফ হিউমেন জেনেটিক্স নামৰ আলোচনীত প্ৰকাশিত দুখন বৈজ্ঞানিক কাকতৰ দ্বাৰাও সমৰ্থিত, যিয়ে মধ্য আৰু দক্ষিণ এছিয়াৰ প্ৰাৰম্ভিক বাসিন্দাসকলৰ পুৰাতত্ত্ব বৰ্ণনা কৰিছিল ।

তেওঁলোকে চিকাৰী-সংগ্ৰাহক, ইৰাণী কৃষক আৰু পণ্টিক-কাস্পিয়ান ষ্টেপছৰ পশুপালকসকলৰ আনুবংশিক পথ নিৰ্মাতাসকলৰ তালিকা প্ৰস্তুত কৰে আৰু দেখুৱাই যে কেনেকৈ তেওঁলোক একত্ৰিত হৈ পৃথিৱীৰ কিছুমান প্ৰাচীনতম সভ্যতাৰ নিৰ্মাতা হ'ব পাৰে । ২০১৯ চনৰ ১৭ অক্টোবৰত বসন্ত শিন্দে আৰু অন্যান্যসকলে লিখা, 'ষ্টেপী পাষ্টৰিষ্টৰ পৰা এটা হৰপ্পা জিনম লাক্স বংশানুক্ৰম/'ইৰাণী কৃষক' শীৰ্ষক এখন কাকতত জিনোমিক বিশ্লেষণৰ জৰিয়তে সিন্ধু উপত্যকাত বসতি স্থাপন কৰা লোকসকলৰ বংশধৰ অনুসৰণ কৰা হৈছিল ।

বিশেষজ্ঞসকলে সাধাৰণতে সন্মত হৈছিল যে হৰপ্পা যুগৰ শেষৰ ফালে, ঋগ্বেদিক লোকসকলে ভাৰতীয় উপমহাদেশত প্ৰৱেশ কৰিছিল। এই পশুপালক প্ৰব্ৰজনকাৰী আৰু তেওঁলোকৰ চৰণীয়া জন্তুবোৰ পশ্চিমৰ পৰা পৰ্যায়ক্ৰমে সিন্ধু উপত্যকা অঞ্চললৈ আহিছিল ।

মাইটোকণ্ড্ৰিয়েল ডিএনএ অধ্যয়নে এক পৃথক কাহিনী কয় : তেওঁলোকৰ মতে বাহ্যিক প্ৰব্ৰজন হোৱা নাছিল । ইয়াৰ পৰিৱৰ্তে, তেওঁলোকে ইংগিত দিয়ে যে ভাৰতৰ বিভিন্ন প্ৰান্তত বিতৰণ কৰা কিছুমান সামাজিক গোটে পূৱ ইউৰোপীয়সকলৰ সৈতে এক উমৈহতীয়া আনুবংশিক পৈতৃক বংশ (যাক হেপ্লোগ্ৰুপ আৰ১এ১এ বুলি নামাকৰণ কৰা হয়) ভাগ বতৰা কৰে ।

নতুন পুৰাতাত্ত্বিক কাকতসমূহে পৰামৰ্শ দিছে যে প্ৰায় ১৪,০০০ বছৰ পূৰ্বে ইউৰেচিয়ান ষ্টেপীত হেপ্লোগ্ৰুপ আৰ১এ-ৰ পৰা হেপ্লোগ্ৰুপ আৰ১এ১এ পৰিৱৰ্তিত হৈছিল । সেয়েহে, এই অধ্যয়নবোৰে 'আউট অফ দ্য ইষ্ট ইউৰোপিয়ান ষ্টেপছ' তত্ত্বক সমৰ্থন কৰে । ইয়াৰ পৰা গম পোৱা যায় যে ইণ্ডো-ইউৰোপীয় ভাষাৰ মূল ৰূপটো প্ৰথমে পূৱ ইউৰোপৰ 'মূল' মাতৃভূমিত কোৱা হৈছিল ।

কেলিফৰ্নিয়া বিশ্ববিদ্যালয়, বাৰ্কলেৰ এলিচ কেৰ্ডনকুফ আৰু তেওঁৰ সহকৰ্মীসকলৰ নতুন অধ্যয়নটোৱে ২,৭০০ ৰো অধিক আধুনিক প্ৰতিনিধি ভাৰতীয় জিনমৰ অনুক্ৰম কৰি সেই পৈতৃক গোটবোৰৰ উৎপত্তি নিশ্চিত কৰিছে। গৱেষকসকলে ইৰাণী বংশৰ গোটবোৰৰ পৰা পূৰ্বে আহৰণ কৰা প্ৰাচীন ডিএনএ বিশ্লেষণ কৰিছিল আৰু ইয়াক আধুনিক ভাৰতীয়সকলৰ জিনৰ সৈতে তুলনা কৰিছিল ।

আশ্চৰ্যজনকভাৱে সৰ্বশ্ৰেষ্ঠ তুলনাটো উত্তৰ-পশ্চিম তাজিকিস্তানৰ চাৰাজমৰ কৃষকসকলৰ পৰা আহিছিল । য'ত কৃষকসকলে ঘেঁহু আৰু বাৰ্লি খেতি কৰিছিল, পশুপালনত জড়িত আছিল আৰু সমগ্ৰ ইউৰেছিয়াত ব্যাপক ব্যৱসায় কৰিছিল ।

চাৰাজামৰ এগৰাকী প্ৰাচীন ব্যক্তিৰ ডিএনএত ভাৰতীয় বংশৰ চিহ্নও পোৱা গৈছিল । আমোদজনকভাৱে, প্ৰত্নতাত্ত্বিকসকলে চাৰজামৰ সমাধিস্থলৰ পৰা প্ৰাচীন ভাৰতীয় চিৰামিক ব্ৰেচলেটৰ চিহ্ন উলিয়াবলৈ সক্ষম হৈছিল । এইটোও এটা ইংগিত যে সেই দিনবোৰত ভাৰতৰ পৰা বাণিজ্য আৰু মিশ্ৰণো ঘটিছিল । চাৰাজামৰ প্ৰটো-নগৰীয় স্থানটোৱে খ্ৰীষ্টপূৰ্ব চতুৰ্থ সহস্ৰাব্দৰ পৰা খ্ৰীষ্টপূৰ্ব তৃতীয় সহস্ৰাব্দৰ শেষলৈকে অঞ্চলটোত প্ৰটো-নগৰবাদৰ আগতীয়া উত্থানক দেখুৱায় । চাৰাজমে মধ্য এছিয়াত দীঘলীয়া দূৰত্বত আন্তঃ-আঞ্চলিক বাণিজ্য আৰু সাংস্কৃতিক বিনিময়ৰ অস্তিত্ব প্ৰদৰ্শন কৰে ।

পুৰাতাত্ত্বিক প্ৰমাণে দেখুৱাইছে যে আধুনিক মানৱে ৭৪,০০০ বছৰ পূৰ্বে সুমাত্ৰা দ্বীপত টোবা আগ্নেয়গিৰিৰ বিস্ফোৰণৰ আগত বা পিচত আফ্ৰিকাৰ পৰা প্ৰথমে ভাৰতীয় উপমহাদেশলৈ আহিছিল । যাৰ ফলত আটাইতকৈ বেয়া আগ্নেয়গিৰি শীতল হৈছিল আৰু মানুহৰ প্ৰব্ৰজন ব্যাহত হৈছিল ।

প্ৰত্নতাত্ত্বিকসকলে মধ্য প্ৰদেশৰ চোন নদী উপত্যকাৰ এটা স্থানত শিলৰ সঁজুলি বিচাৰি পাইছে । এয়া হৈছে যোৱা ৮০,০০০ বছৰ ধৰি এই স্থানত নিৰন্তৰ মানৱ জীৱিকাৰ প্ৰমাণ । সঁজুলি প্ৰযুক্তিৰ সাদৃশ্যই আফ্ৰিকাৰ পৰা ভাৰতলৈ মানুহৰ আটাইতকৈ আগতীয়া পূব প্ৰসাৰৰ বিতৰ্কক সমৰ্থন কৰে, যাক এতিয়া আনুবংশিক অধ্যয়নৰ দ্বাৰাও সমৰ্থন কৰা হয় ।

নতুন কাকতখনৰ মতে, আন্দামান দ্বীপপুঞ্জৰ লোকসকলৰ মাজত কিছুমান শক্তিশালী ক্ৰম'জম বংশ সংৰক্ষণ কৰা হৈছে । আফ্ৰিকা, পশ্চিম এছিয়া, দক্ষিণ-পূব এছিয়াৰ কিছু অংশ আৰু মধ্য এছিয়াৰ সমভূমিৰ পশুপালকসকলৰ দ্বাৰা কঢ়িয়াই অনা জিনৰ মিশ্ৰণ ভাৰতীয় জনসংখ্যাৰ বিষয়ে স্পষ্ট বৈজ্ঞানিক প্ৰমাণ আছে ।

আনুবংশিক অধ্যয়নে শেহতীয়াকৈ বহুতো তথ্য প্ৰদান কৰিছে আৰু এই সত্যটো প্ৰতিষ্ঠা কৰিছে যে মানৱ প্ৰজাতিবোৰ কেৱল বিভিন্ন জনসংখ্যা গোটৰ মাজতেই নহয়, এটা সময়ত আন্তঃপ্ৰজনন আৰু প্ৰজনন প্ৰক্ৰিয়াৰ দ্বাৰা এতিয়া বিলুপ্ত হোৱা হোমিনিন প্ৰজাতি যেনে নিয়াণ্ডাৰথাল আৰু ডেনিছোভানৰ মাজত বিকশিত হৈছে । আনুবংশিক বৈচিত্ৰ্য জীয়াই থকাৰ বাবে বৰ্ধিত সুস্থতাৰ সৈতে সম্পৰ্কিত আৰু বিৱৰ্তনৰ দৃষ্টিকোণৰ পৰা এক ইতিবাচক বৈশিষ্ট্য ।

লগতে পঢ়ক :দেশত বৃদ্ধি জন্তু-মানুহৰ সংঘাত

ABOUT THE AUTHOR

...view details