దాయాది దేశం పాకిస్థాన్ ఆర్థిక వ్యవస్థ మునుపెన్నడూ లేనంత విధంగా పతనం అంచున వేలాడుతోంది. ఈ సంక్షోభ సుడిగుండం నుంచి దాయాది దేశం ఇప్పట్లో బయటపడే అవకాశాలు కనిపించడం లేదు. రాజకీయ అస్థిరత ఆ దేశాన్ని మరింత దయనీయ పరిస్థితుల్లోకి నెడుతోంది. తాము దివాలా స్థితిలో బతుకుతున్నామంటూ పాక్ రక్షణ మంత్రి చేసిన వ్యాఖ్యలు.. ఆ దేశ రాజకీయ నాయకత్వ బేలతనానికి నిదర్శనంగా నిలుస్తోంది. ఇంత దారుణ పరిస్థితుల్లో ఉన్న పాకిస్థాన్.. గురువారం జరిగిన ఐక్యారాజ సమితి జనరల్ అసెంబ్లీ సమావేశంలో కశ్మీర్ సమస్యను మరోసారి లేవనెత్తింది. దీన్ని భారత్ తప్పుపట్టింది.
వేర్పాటువాదం.. కశ్మీర్ వేర్పాటువాద ఉద్యమానికి మద్దతు ఇస్తున్న పాకిస్థాన్కు సరిహద్దు ప్రాంతాల్లో మరో వేర్పాటువాద సమస్య ఎదురైంది. సరిహద్దు ప్రాంతాల నుంచి గిరిజనులు వస్తున్న కారణంగా అక్కడ వేర్పాటువాద నినాదం వినిపిస్తోంది. 1971లో బంగ్లాదేశ్ కోసం, ఆ తర్వాత తూర్పు పాకిస్థాన్ కోసం వేర్పాటువాద ఉద్యమానికి మద్దతు ఇచ్చిన భారత్పై పాకిస్థాన్ ప్రతీకారం తీర్చుకోవాలని చూస్తోంది. 1980లో జరిగిన ఖలిస్థాన్ ఉద్యమానికి దాయాది దేశం మద్దతు పలికింది. సిక్కులు తమకు సొంత దేశం కావాలని చేసిన డిమాండ్ ఆధారంగా భారత్ను విభజించేందుకు విఫలయత్నం చేసింది పాక్. ఆ తర్వాత కశ్మీర్పై దృష్టి పెట్టింది. అంతకుముందు పలుమార్లు కశ్మీర్‌ను తమ దేశంలో విలీనం చేయడానికి యత్నించింది.
కశ్మీర్ సమస్యపై ఆధారపడే పార్టీలు.. అంతర్గత, బాహ్య వైరుధ్యాల వల్లే తమ దేశ ఆర్థిక వనరులు హరించుకపోయాయనే విషయాన్ని పాకిస్థాన్ పూర్తిగా మరిచిపోయింది. పాక్ ప్రభుత్వం.. తన బడ్జెట్లో ఎక్కువ భాగాన్ని సైన్యానికి ఖర్చు చేస్తోంది. ఎందుకంటే.. అఫ్ఘనిస్థాన్ వల్ల తమ సరిహద్దుల్లో గట్టి నిఘా ఉంచాల్సిన అవసరం ఉంది. అంతే కాకుండా దాయాది దేశంలో ఏ పార్టీ అయినా కశ్మీర్ వేర్పాటువాదులపై ఆధారపడాల్సి ఉంటుంది. అందుకే ఏ నాయకుడూ కశ్మీర్ సమస్యపై వ్యతిరేకంగా మాట్లాడలేరు.
నిధుల కొరత.. ఆర్థిక సంక్షోభం, ద్రవ్యోల్బణం కారణంగా.. ఇస్లామాబాద్తో పాటు ఇతర ప్రాంతాల్లో రహస్యంగా పనిచేస్తున్న కశ్మీర్ వేర్పాటువాద శిబిరాలను నిర్వహించడం పాకిస్థాన్కు సవాలుగా మారింది. ఉగ్రవాద శిబిరాల ప్రధాన కమాండర్లతో సహా వేర్పాటువాద గ్రూపుల నాయకులకు పెంచి పోషించేందుకు దాయాది దేశం తీవ్ర ఇబ్బందులు పడుతోంది.
ద్రవ్యోల్బణం.. పాకిస్థాన్లో నిత్యావసర ధరలు.. ఆకాశాన్నంటాయి. ప్రతి వస్తువు ధర సుమారు 30 శాతం పెరిగింది. దీంతో ఆ దేశ ప్రజలు చాలా ఇబ్బందులు పడుతున్నారు. దేశ జనాభాలో మూడింట ఒక వంతు మంది ఇప్పటికే పేదరికాన్ని ఎదుర్కొంటున్నారు. అనేక మంది యాచించే స్థాయికి కూడా చేరుకున్నారు. పాక్లోని ద్రవ్యోల్బణం ధనికులు, పేదల మధ్య విభజనను మరింత విస్తృతం చేస్తోంది.
ఐఎంఎఫ్ రుణం.. అంతర్జాతీయ ద్రవ్యనిధి (ఐఎంఎఫ్) నుంచి ఆర్థిక ప్యాకేజీ కోసం పాకిస్థాన్ తీవ్ర ప్రయత్నాలు చేస్తోంది. 1980 నుంచి ఇటువంటి ప్యాకేజీ కోరడం ఇది పదమూడోసారి. అయితే ఐఎంఎఫ్, పాకిస్థాన్ ప్రభుత్వం మధ్య ఒప్పందం ఖరారు అయ్యే అవకాశం కనిపించడం లేదు. ఎందుకంటే పాకిస్థాన్ ఒక దేశంలా పని చేయాలని, పేదలకు రాయితీలు ఇచ్చినా, సంపన్నులు పన్నులు చెల్లించేలా చేయాలని ఐఎంఎఫ్ అధిపతి క్రిస్టిలీనా జార్జీవా తెలిపారు. ఐఎంఎఫ్ ప్రతిపాదనలను అంగీకరిస్తే పాలకపక్షపై దీర్ఘకాల ప్రభావం పడనుంది. ముఖ్యంగా పేద ప్రజలను ఎక్కువగా ప్రభావితం చేసిన ధరల పెరుగుదలపై ఐఎంఎఫ్ తన అసంతృప్తిని వ్యక్తపరిచింది. ఇలాంటి కష్టాల కడలిలో కొట్టుమిట్టాడుతున్న పాకిస్థాన్.. ఇప్పటికీ తమ ఆర్థిక వ్యవస్థను మెరుగుపరుచుకోవడంపై దృష్టి పెట్టకుండా కశ్మీర్ సమస్యపై చర్చించేందుకు ఆసక్తి చూపడం చాలా దురదృష్టకరం!
-- బిలాల్ భట్, ఈటీవీ భారత్ నెట్వర్క్ ఎడిటర్
