ప్రపంచంలో అతిపెద్ద రైల్వేల్లో ఒకటైన భారతీయ రైల్వే(Indian Railways)... 67 వేలకుపైగా కిలోమీటర్ల ట్రాక్‌తో రోజూ వేల సంఖ్యలో ప్రయాణికుల, సరకు రవాణా రైళ్లను నడుపుతోంది. రోజూ కోట్లమంది ప్రయాణికులను గమ్యస్థానాలకు చేరవేస్తోంది. చైనా, అమెరికా, ఆస్ట్రేలియా తరవాత అత్యధికంగా సరకు రవాణా చేస్తోంది. బొగ్గు, ఇనుప ఖనిజం, ఎరువులు, సిమెంటు ప్రధానంగా గూడ్సు రైళ్లలోనే రవాణా అవుతాయి. ఆహార ధాన్యాల్లో 15.38 శాతం, పెట్రో ఉత్పత్తుల్లో 14.85 శాతం రైళ్లద్వారా తరలుతున్నాయి. ఇంతటి భారీస్థాయిలో నడిచే రైల్వేలు సహజంగానే ఎక్కువ ఇంధనాన్ని వినియోగించుకుంటూ అధిక కర్బన ఉద్గారాలను వెదజల్లుతున్నాయి. 2015లో బొగ్గు పులుసు ఉద్గారాల్లో 13.2 శాతానికి యావత్‌ రవాణా రంగం కారణమైతే, అందులో 9.6 శాతం ఉద్గారాలు రైల్వేల(Indian Railways) ద్వారానే వెలువడ్డాయి. రవాణా రంగం నుంచి ఇంధనానికి దాదాపు 15 శాతం గిరాకీ వస్తే, అందులో అయిదు శాతానికి రైల్వేలే మూలం. ఈ గిరాకీని ప్రధానంగా శిలాజ ఇంధనాలే తీర్చడం వల్ల కర్బన ఉద్గారాలు ఎక్కువగా వెలువడుతున్నాయి. ఇటీవల ఇంధన పొదుపునకు తీసుకున్న చర్యలు ఫలించి ప్రయాణికుల రవాణాకు ఇంధన వినియోగం 36 శాతంపైగానే తగ్గింది. రవాణాపరమైన ఇంధన వినియోగం 17 శాతానికి పైగా తగ్గింది. ఫలితంగా ఈ రెండు రకాల రవాణా వల్ల వెలువడే కర్బన ఉద్గారాలూ ఇంచుమించు అదే స్థాయుల్లో తగ్గాయి.
విద్యుదీకరణ ప్రయోజనాలు
రష్యాలో 80, చైనాలో 73, ఆస్ట్రేలియాలో 68 శాతం ట్రాక్‌లను విద్యుదీకరించారు. భారత్‌లో ప్రయాణికుల రవాణా ట్రాక్‌లను 54 శాతం, సరకుల రవాణా ట్రాక్‌లను 65 శాతం విద్యుదీకరించారు. 2019 నవంబరు వరకు 37 వేల కిలోమీటర్ల ట్రాక్‌లను విద్యుదీకరించిన భారతీయ రైల్వే(Indian Railways) శాఖ 2023-24కల్లా మొత్తం ట్రాక్‌లను విద్యుదీకరించాలని లక్షిస్తోంది. దీనివల్ల ఖరీదైన డీజిల్‌ వాడకం తగ్గి ఏటా రూ.14వేల కోట్లు ఆదా అవుతాయి. బహిరంగ విపణిలో రేట్లు తగ్గినప్పుడల్లా కరెంటును కొనుగోలుచేస్తే మరింత ఆదా అవుతుంది. మొత్తంగా 2025కల్లా మొత్తం రూ.41వేల కోట్లు ఆదా చేయవచ్చు. డీజిల్‌ వినియోగం తగ్గితే కాలుష్యమూ భారీగా తగ్గుతుంది. ప్రపంచంలో ప్రధాన రైల్వేలు శిలాజ ఇంధనాలను విడిచి పునరుత్పాదక ఇంధనాలనే(Green Railway) వినియోగించాలని భావిస్తున్నాయి. భారతీయ రైల్వే తన ఇంధన అవసరాల కోసం 10 గిగావాట్ల సౌర విద్యుత్తును ఉత్పత్తి చేయాలని తలపెట్టింది.
1000 మెగావాట్ల సౌర విద్యుత్తుతో..
ప్రస్తుతం కేవలం 2.1శాతం ఇంధన అవసరాలు మాత్రమే పునరుత్పాదక వనరుల ద్వారా తీరుతున్నాయి. 2022కల్లా గాలిమరల ద్వారా 192.5 మెగావాట్లు, భవనాలపై ఫలకాలు ఏర్పాటుచేసి 500 మెగావాట్ల సౌర విద్యుత్తును ఉత్పత్తి చేయాలని రైల్వేశాఖ లక్ష్యంగా పెట్టుకొంది. తన భూముల్లో మరో 500 మెగావాట్ల యూనిట్లను నెలకొల్పదలచింది. మొత్తం 1000 మెగావాట్ల సౌర విద్యుత్తుతో రైళ్లు నడపాలని, కార్యాలయాల అవసరాలు తీర్చాలని ఆశిస్తోంది. ఈ లక్ష్య సాధనకు సికింద్రాబాద్‌, దిల్లీ, చెన్నై, కోల్‌కతా, రాయ్‌బరేలి, గువాహటి, వారణాసి, జైపూర్‌ తదితర చోట్ల రైల్వేస్టేషన్లు, కార్యాలయ భవనాలు, ఆస్పత్రులపై సౌర ఫలకాలు అమర్చింది. రైల్వే భూముల్లో సౌర యూనిట్లనూ నెలకొల్పింది. మరిన్ని స్టేషన్లను నూరుశాతం హరిత స్టేషన్లుగా మార్చాలని నిర్ణయించింది. సొంత సౌర యూనిట్లూ విద్యుదుత్పాదన ప్రారంభిస్తే, రైల్వే శాఖ ఏడాదికి 10 లక్షల టన్నుల కర్బన ఉద్గారాలను నివారించగలుగుతుంది. దేశవ్యాప్తంగా విద్యుత్‌ గ్రిడ్‌లో పవన, సౌర తదితర పునరుత్పాదక ఇంధన వనరుల వాటా ఇప్పుడున్న ఆరు శాతం నుంచి 2030నాటికి 22 శాతానికి పెరగనుంది. ఈ పెరుగుదలకు భారతీయ రైల్వే కూడా తన వంతు వాటా అందించనుంది. ఇంజిన్లు, బోగీలకు కొత్త సాంకేతిక పరిజ్ఞానాన్ని జోడిస్తూ ఇంధనాన్ని పొదుపు చేయనుంది.
సుస్థిరాభివృద్ధి దిశగా...
సంపూర్ణంగా విద్యుదీకరించాలనే లక్ష్యాన్ని 2023-24కల్లా అందుకోవడం తేలిక కాకపోయినా, అలాంటి లక్ష్యాన్ని నిర్దేశించుకోవడం సరైన దిశగా పడిన ముందడుగు. నూరు శాతం విద్యుదీకరణను సాధిస్తే ఏడాదికి 34.2 లక్షల టన్నుల కర్బన ఉద్గారాలను తగ్గించవచ్చు. రైల్వే శాఖకు తోడు మిగతా దేశమూ సౌర, పవన విద్యుత్తు వంటి పునరుత్పాదక వనరులకు మారాలి. పునరుత్పాదక ఇంధన వనరుల ద్వారా విద్యుదుత్పాదన పెరుగుతున్న కొద్దీ, యూనిట్‌ కరెంటు ఉత్పత్తి ఖర్చూ తగ్గుతుంది. వినియోగదారులకు తక్కువ ధరలకే కరెంటు లభిస్తుంది. ధరలు తగ్గిన కొద్దీ వాడకం పెరుగుతూ, అలా పెరిగే గిరాకీని తీర్చడానికి మరిన్ని పునరుత్పాదక విద్యుత్‌ కేంద్రాలు ఏర్పాటవుతాయి. ఏతావతా రైల్వే ట్రాక్‌ల విద్యుదీకరణ యావత్‌ దేశాన్ని పునరుత్పాదక పథంలోకి నడిపిస్తుంది. కాలుష్య రహిత సుస్థిర అభివృద్ధిని సుసాధ్యం చేస్తుంది.
- సతీష్‌ సూరి
(పునరుత్పాదక ఇంధన రంగ నిపుణులు)
ఇదీ చూడండి: Green India Mission: పచ్చదనం పెంపులో వెనకంజ!
