New Criminal Laws In India 2024 : కేసు నమోదు చేసినా, బాధితుల చేతికి ఎఫ్‌ఐఆర్‌ వచ్చేందుకు రోజుల తరబడి ఎదురుచూపులు చూడాల్సిన పరిస్థితి ఉండేది. కేసు దర్యాప్తు ఏ స్థితిలో ఉంది, నిందితుల్ని అరెస్టు చేశారా లేదా? అనే విషయం తెలియని పరిస్థితి ఉండేది. పోలీస్సేష్టన్కు వెళ్లి ఫిర్యాదు ఇచ్చినా కేసు నమోదు చేసేందుకు తాత్సారం చేసేవారు. అయితే, ఇలాంటి జాప్యానికి కొత్త నేర, న్యాయ చట్టాలు సరైన పరిష్కారాలు చూపిస్తున్నాయి.
కేంద్ర ప్రభుత్వం తీసుకువచ్చిన కొత్త చట్టాలు అత్యవసర పరిస్థితుల్లో వాట్సాప్, ఈ-మెయిల్ ద్వారా ఫిర్యాదు చేసే వెసులుబాటు కల్పించాయి. ఇంతవరకూ అమల్లో ఉన్న ఐపీసీ, సీఆర్‌పీసీ, ఇండియన్‌ ఎవిడెన్స్‌ యాక్ట్‌ స్థానంలో, భారతీయ న్యాయ సంహిత, భారతీయ నాగరిక్‌ సురక్షా సంహిత, భారతీయ సాక్ష్య అథినీయం సోమవారం నుంచి అమల్లోకి వచ్చాయి. ఈ మూడు చట్టాలు బాధితుల ఫిర్యాదు, కేసు సమాచారం విషయంలో ఎదుర్కొంటున్న కొన్ని సమస్యలకు పరిష్కారం చూపించే దిశగా ఉన్నాయి.
మూడు క్రిమినల్ బిల్లులకు లోక్సభ ఆమోదం- బ్రిటిష్ కాలంనాటి సెక్షన్లకు చెక్!
ఫిర్యాదు ఎలాగైనా పంపొచ్చు
ఎస్‌ఎంఎస్, వాట్సాప్, ఈ-మెయిల్, సామాజిక మాధ్యమ వేదికలు, వెబ్‌సైట్లు తదితర డిజిటల్‌ రూపంలో బాధితులు ఫిర్యాదు ఇవ్వొచ్చు.
ఈ ఫిర్యాదులను పోలీసులు దీన్ని జనరల్‌ డైరీలో నమోదు చేస్తారు. అనంతరం తర్వాత బాధితుడు, వ్యక్తి మూడురోజుల్లోగా ఠాణాకు వచ్చి ఫిర్యాదు చేయాల్సి ఉంటుంది. అందుకు సంబంధిచిన సమాచారం ఇస్తే ఎఫ్‌ఐఆర్‌ నమోదు చేస్తారు.
- సామాజిక మాధ్యమాలు, ఎలక్ట్రానిక్‌ విధానంలో పోలీస్‌స్టేషన్‌కు సమాచారం ఇవ్వాలంటే ఎస్‌హెచ్‌వో అధికారిక ఈ-మెయిల్, ఫోన్‌ నెంబరుకు పంపిస్తే మంచిది.
- అపహరణ, బెదిరింపులులాంటి విపత్కర పరిస్థితుల్లో పోలీస్‌స్టేషన్‌కు రాలేని సందర్భాల్లో, ఫోన్‌ చేస్తే సంబంధిత ఠాణా పోలీసులు బాధితుల్ని రక్షించి వారికి తగిన సాహాయం చేయాలి. ఠాణా పరిధి కాకపోతే, సంబంధించిన అధికారులకు సమాచారం అందించాలి.
- ప్రత్యేక పరిస్థితుల్లో ఫిర్యాదుదాడి నుండి సంతకం తీసుకోలేని పరిస్థితి ఉంటే, అతని బంధువులు, నేరం గురించి తెలిసిన వ్యక్తి నుంచి కూడా సంతకం తీసుకోవచ్చు.
దర్యాప్తు ఎంతవరకు వచ్చిందో తెలుసుకునే వెసులుబాటు
- కేసు నమోదు చేసిన తర్వాత బాధితులకు లేదా ఆ సమాచారం ఇచ్చిన వ్యక్తికి ఎఫ్‌ఐఆర్‌ ప్రతి ఉచితంగా అందించాలి.
- ఒక కేసు నమోదైన తర్వాత నేర బాధితుడికి, 90 రోజుల్లో దర్యాప్తు పురోగతిని అధికారులు డిజిటల్‌ రూపంలో ఇవ్వాలి. లేదా ఇతర విధానంలోనైనా కచ్చితంగా ఇవ్వాలి. కేసు దర్యాప్తు 90 రోజుల్లో పూర్తవ్వకపోయినా అప్పటి పరిస్థితి ఏంటో అతనికి తెలియజేయాలి.
- ఏదైనా కేసులో 90 రోజుల్లో దర్యాప్తు పూర్తయితే, ఎలక్ట్రానిక్‌ విధానంలో మెజిస్ట్రేటు దగ్గర దాఖలు చేసిన నివేదిక ప్రతిని బాధితుడు/ సమాచారం ఇచ్చిన వ్యక్తికి సైతం పంపాలి. ఒక కేసులో బాధితులు ఎంతమంది ఉంటే వారందరికీ ఇవ్వాల్సి ఉంటుంది.
- ఏదైనా ఘటన జరిగినప్పుడు దర్యాప్తు అధికారి బాధ్యులపై ఏం చర్య తీసుకున్నారో సమాచారం ఇచ్చిన వ్యక్తికి కచ్చితంగా తెలియజేయాలి.
ఫిర్యాదు తీసుకోకపోతే ఏం చేయాలి?
- బీఎన్‌ఎస్‌స్‌ సెక్షన్‌ 173 సబ్‌ సెక్షన్‌ ప్రకారం, పౌరులకు ఒక నేరం గురించి గానీ, ఘటన గురించి సమాచారం తెలిసినప్పుడు సంబంధిత పోలీస్‌స్టేషన్‌ అధికారి, ఎస్పీ కేసు రిజిస్టర్‌ చేయనప్పుడు న్యాయమూర్తిని కలిసి చెప్పొచ్చు. ఇందుకు ప్రత్యేక దరఖాస్తు విధానాన్ని తీసుకువచ్చారు.
- జీరో ఎఫ్‌ఐఆర్‌ను జాతీయ స్థాయిలో మరింతగా విస్తృతం చేశారు. ఏ రాష్ట్రంలో ఫిర్యాదు చేసినా సంబంధిత పరిధి స్టేషన్కు పంపేలా మార్పులు తీసుకువచ్చారు.
- పోక్సో చట్టం కింద నమోదైన కేసుల్లో 2 నెలల్లో దర్యాప్తు పూర్తి చేయాలని చట్టంలో పేర్కొన్నారు.
