ਆਯੁਰਵੇਦ ਦਵਾਈ ਦੀ ਇੱਕ ਸ਼ਾਖਾ ਜਿੱਥੇ ਦਵਾਈਆਂ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ ਹੋਰ ਵੀ ਕਈ ਤਰੀਕਿਆਂ ਨਾਲ ਨਾ ਸਿਰਫ਼ ਸਰੀਰ ਦੀਆਂ ਬਿਮਾਰੀਆਂ ਦੂਰ ਹੁੰਦੀਆਂ ਹਨ ਸਗੋਂ ਸਰੀਰ ਦੀ ਸਿਹਤ ਵੀ ਬਰਕਰਾਰ ਰਹਿੰਦੀ ਹੈ। ਇਸ ਸ਼ਾਖਾ ਵਿੱਚ ਪੰਚਕਰਮਾ ਵਰਗੇ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਕਿਰਿਆਵਾਂ ਰਾਹੀਂ ਸਰੀਰ ਨੂੰ ਸ਼ੁੱਧ ਕਰਨ ਦਾ ਕੰਮ ਵੀ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਤਾਂ ਜੋ ਸਰੀਰ ਵਿੱਚ ਮੌਜੂਦ ਹਾਨੀਕਾਰਕ ਅਤੇ ਜ਼ਹਿਰੀਲੇ ਤੱਤਾਂ ਨੂੰ ਸਰੀਰ ਵਿੱਚੋਂ ਬਾਹਰ ਕੱਢਿਆ ਜਾ ਸਕੇ। ਤੇਲ ਕੱਢਣਾ ਵੀ ਇੱਕ ਅਜਿਹੀ ਸ਼ੁੱਧਤਾ ਪ੍ਰਕਿਰਿਆ ਹੈ ਜਿਸ ਦੁਆਰਾ ਸਰੀਰ ਵਿੱਚੋਂ ਮੂੰਹ ਦੇ ਹਾਨੀਕਾਰਕ ਬੈਕਟੀਰੀਆ ਨੂੰ ਬਾਹਰ ਕੱਢ ਕੇ ਦੰਦਾਂ ਅਤੇ ਮਸੂੜਿਆਂ ਸਮੇਤ ਮੂੰਹ ਦੀ ਸਮੁੱਚੀ ਸਿਹਤ ਨੂੰ ਬਣਾਈ ਰੱਖਣ ਦੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ।
ਆਇਲ ਪੁਲਿੰਗ ਬਾਰੇ ਈਟੀਵੀ ਭਾਰਤ (ETV Bharat) ਸੁਖੀਭਵਾ ਨੂੰ ਵਧੇਰੇ ਜਾਣਕਾਰੀ ਦਿੰਦੇ ਹੋਏ ਡਾ. ਰਾਕੇਸ਼ ਰਾਏ, ਬੀਏਐਮਐਸ (ਆਯੁਰਵੈਦਿਕ) ਡਾਕਟਰ ਭੋਪਾਲ ਦੱਸਦੇ ਹਨ ਕਿ ਇਹ ਪ੍ਰਾਚੀਨ ਸਮੇਂ ਵਿੱਚ ਰਿਸ਼ੀ ਅਤੇ ਮੁਨੀਆਂ ਦੁਆਰਾ ਮੂੰਹ ਅਤੇ ਪੇਟ ਦੀ ਸਿਹਤ ਨੂੰ ਬਣਾਈ ਰੱਖਣ ਲਈ ਵਰਤੀਆਂ ਜਾਂਦੀਆਂ ਸਭ ਤੋਂ ਪੁਰਾਣੀਆਂ ਆਯੁਰਵੈਦਿਕ ਤਕਨੀਕਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਇੱਕ ਹੈ।
ਸਿਹਤਮੰਦ ਸਰੀਰ ਲਈ ਮੂੰਹ ਅਤੇ ਪੇਟ ਦੀ ਸਿਹਤ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਮੰਨੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ ਕਿਉਂਕਿ ਪੇਟ ਦੀ ਸਿਹਤ ਸਾਡੇ ਪੂਰੇ ਸਰੀਰ ਦੇ ਸਹੀ ਕੰਮ ਕਰਨ ਲਈ ਜ਼ਰੂਰੀ ਹੈ। ਇਸ ਦੇ ਨਾਲ ਹੀ ਅਸੀਂ ਜੋ ਵੀ ਭੋਜਨ ਖਾਂਦੇ ਹਾਂ, ਉਹ ਸਾਡੇ ਮੂੰਹ ਰਾਹੀਂ ਸਰੀਰ ਵਿੱਚ ਦਾਖਲ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਡਾ. ਰਾਕੇਸ਼ ਦੱਸਦੇ ਹਨ ਕਿ ਆਇਲ ਪੁਲਿੰਗ ਸਿਰਫ਼ ਮੂੰਹ ਦੀ ਸਿਹਤ ਲਈ ਹੀ ਨਹੀਂ ਸਗੋਂ ਪੂਰੇ ਸਰੀਰ ਲਈ ਵੀ ਬਹੁਤ ਫ਼ਾਇਦੇਮੰਦ ਹੈ। ਇਸ ਨੂੰ ਆਯੁਰਵੇਦ ਵਿੱਚ ਕਵਾਲਾ ਜਾਂ ਗੰਦੂਸ਼ਾ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।
ਆਇਲ ਪੁਲਿੰਗ ਦੇ ਫਾਇਦੇ:
ਸਾਡੇ ਮੂੰਹ ਦੇ ਅੰਦਰ ਚੰਗੇ ਅਤੇ ਮਾੜੇ ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਬੈਕਟੀਰੀਆ ਮੌਜੂਦ ਹੁੰਦੇ ਹਨ। ਇਨ੍ਹਾਂ ਹਾਨੀਕਾਰਕ ਬੈਕਟੀਰੀਆ ਦੀ ਵਜ੍ਹਾ ਨਾਲ ਦੰਦਾਂ ਦਾ ਸੜਨਾ, ਮਸੂੜਿਆਂ 'ਚ ਦਰਦ, ਮੂੰਹ 'ਚ ਬਦਬੂ ਆਉਣਾ ਅਤੇ ਲਾਰ 'ਚ ਸਮੱਸਿਆ ਵਰਗੀਆਂ ਬੀਮਾਰੀਆਂ ਹੋਣ ਦੀ ਸੰਭਾਵਨਾ ਰਹਿੰਦੀ ਹੈ। ਕਿਉਂਕਿ ਸਾਡਾ ਭੋਜਨ ਸਭ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਸਾਡੇ ਮੂੰਹ ਰਾਹੀਂ ਸਾਡੇ ਸਰੀਰ ਵਿੱਚ ਦਾਖਲ ਹੁੰਦਾ ਹੈ, ਅਜਿਹੀ ਸਥਿਤੀ ਵਿੱਚ ਜਦੋਂ ਮੂੰਹ ਵਿੱਚ ਫੈਲੀਆਂ ਬਿਮਾਰੀਆਂ ਦੇ ਕਣ ਭੋਜਨ ਰਾਹੀਂ ਸਾਡੇ ਸਰੀਰ ਵਿੱਚ ਪਹੁੰਚਦੇ ਹਨ ਤਾਂ ਸਾਡੀ ਪਾਚਨ ਪ੍ਰਣਾਲੀ ਵੀ ਪ੍ਰਭਾਵਿਤ ਹੁੰਦੀ ਹੈ।
ਆਇਲ ਪੁਲਿੰਗ ਮੂੰਹ ਦੀਆਂ ਸਮੱਸਿਆਵਾਂ ਨੂੰ ਦੂਰ ਕਰਨ ਵਿੱਚ ਬਹੁਤ ਕਾਰਗਰ ਸਾਬਤ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਕਿਉਂਕਿ ਜਦੋਂ ਅਸੀਂ ਆਇਲ ਪੁਲਿੰਗ ਵਿੱਚ ਤੇਲ ਨਾਲ ਕੁਰਲੀ ਕਰਦੇ ਹਾਂ ਤਾਂ ਹਾਨੀਕਾਰਕ ਬੈਕਟੀਰੀਆ ਮੂੰਹ ਵਿੱਚ ਤੇਲ ਦੇ ਨਾਲ ਚਿਪਕ ਜਾਂਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਗਾਰਗਲ ਕਰਨ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਮੂੰਹ ਵਿੱਚੋਂ ਬਾਹਰ ਆ ਜਾਂਦੇ ਹਨ।
ਡਾਕਟਰ ਰਾਕੇਸ਼ ਦੱਸਦੇ ਹਨ ਕਿ ਆਇਲ ਪੁਲਿੰਗ ਕਰਨ ਨਾਲ ਦੰਦ ਹੀ ਨਹੀਂ ਸਗੋਂ ਮੂੰਹ, ਜੀਭ ਅਤੇ ਗਲਾ ਵੀ ਸਿਹਤਮੰਦ ਰਹਿੰਦਾ ਹੈ। ਇਹ ਮਸੂੜਿਆਂ ਦੀ ਸੋਜ ਤੋਂ ਰਾਹਤ ਪ੍ਰਦਾਨ ਕਰਦਾ ਹੈ, ਮੂੰਹ ਦੀ ਬਦਬੂ ਨੂੰ ਦੂਰ ਕਰਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਦੰਦਾਂ ਨੂੰ ਕੈਵਿਟੀ ਤੋਂ ਰਾਹਤ ਦਿੰਦਾ ਹੈ।
ਆਇਲ ਪੁਲਿੰਗ ਕਰਨ ਦਾ ਸਹੀ ਤਰੀਕਾ
ਆਇਲ ਪੁਲਿੰਗ ਕਰਨ ਦਾ ਤਰੀਕਾ ਬਹੁਤ ਸਰਲ ਹੈ। ਇਸ ਦੇ ਲਈ ਇਕ ਚਮਚ ਤੇਲ ਨਾਲ 15 ਤੋਂ 20 ਮਿੰਟ ਤੱਕ ਉਸੇ ਤਰ੍ਹਾਂ ਕੁਰਲੀ ਕਰੋ ਜਿਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਪਾਣੀ ਨਾਲ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਪਰ ਧਿਆਨ ਰੱਖੋ ਕਿ ਇਸ ਤੇਲ ਨੂੰ ਪੀਣਾ ਜਾਂ ਨਿਗਲਨਾ ਨਹੀਂ ਕਿਉਂਕਿ ਇਹ ਸਿਹਤ ਲਈ ਹਾਨੀਕਾਰਕ ਹੋ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਜਦੋਂ ਕੁਰਲੀ ਦੌਰਾਨ ਮੂੰਹ ਵਿੱਚ ਤੇਲ ਪਤਲਾ ਅਤੇ ਦੁੱਧ ਵਰਗਾ ਚਿੱਟਾ ਹੋ ਜਾਵੇ ਤਾਂ ਇਸ ਨੂੰ ਥੁੱਕ ਦੇਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਇਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਕੋਸੇ ਪਾਣੀ ਨਾਲ ਚੰਗੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਕੁਰਲੀ ਕਰ ਲੈਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ।
ਉਂਝ ਤਾਂ ਆਇਲ ਪੁਲਿੰਗ ਦਿਨ ਵਿੱਚ ਕਿਸੇ ਵੀ ਵਕਤ ਕੀਤੀ ਜਾ ਸਕਦੀ ਹੈ ਪਰ ਇਸ ਨੂੰ ਕਰਨ ਦਾ ਸਭ ਤੋਂ ਵਧੀਆ ਸਮਾਂ ਸਵੇਰੇ ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਆਯੁਰਵੇਦ 'ਚ ਵੀ ਬਿਨ੍ਹਾਂ ਕੁਝ ਖਾਧੇ ਸਵੇਰੇ ਇਸ ਨੂੰ ਕਰਨਾ ਸਭ ਤੋਂ ਵਧੀਆ ਮੰਨਿਆ ਗਿਆ ਹੈ।
ਆਇਲ ਪੁਲਿੰਗ ਕਰਨ ਲਈ ਕਿਹੜਾ ਤੇਲ ਹੈ ਸਹੀ
ਡਾ. ਰਾਕੇਸ਼ ਦੱਸਦੇ ਹਨ ਕਿ ਭਾਵੇਂ ਨਾਰੀਅਲ ਦਾ ਤੇਲ, ਸੂਰਜਮੁਖੀ ਦਾ ਤੇਲ, ਤਿਲਾਂ ਦਾ ਤੇਲ ਜਾਂ ਕੋਈ ਵੀ ਖਾਧ ਵਾਲਾ ਤੇਲ ਵਰਤਿਆ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ, ਪਰ ਇਸ ਲਈ ਨਾਰੀਅਲ ਤੇਲ ਅਤੇ ਤਿਲਾਂ ਦਾ ਤੇਲ ਆਦਰਸ਼ ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।
ਪਰ ਇਸ ਦੇ ਨਾਲ ਹੀ ਉਹ ਇਹ ਵੀ ਕਹਿੰਦੇ ਹਨ ਕਿ ਜੇਕਰ ਦੰਦਾਂ ਵਿੱਚ ਕਿਸੇ ਕਿਸਮ ਦੀ ਸਮੱਸਿਆ ਹੋਵੇ ਜਾਂ ਆਇਲ ਪੁਲਿੰਗ ਦੌਰਾਨ ਜਾਂ ਬਾਅਦ ਵਿੱਚ ਜੀਭ ਉੱਤੇ ਸਫ਼ੈਦ ਧਾਰੀਆਂ ਜਾਂ ਪਰਤਾਂ ਦਿਖਾਈ ਦੇਣ ਤਾਂ ਅਜਿਹਾ ਨਹੀਂ ਕਰਨਾ ਚਾਹੀਦਾ।
ਆਇਲ ਪੁਲਿੰਗ ਦੇ ਦੌਰਾਨ ਸਾਵਧਾਨੀਆਂ
ਡਾਕਟਰ ਰਾਕੇਸ਼ ਦੱਸਦੇ ਹਨ ਕਿ ਆਇਲ ਪੁਲਿੰਗ ਕਰਦੇ ਸਮੇਂ ਗਲਤੀ ਨਾਲ ਵੀ ਤੇਲ ਨਹੀਂ ਨਿਗਲਣਾ ਚਾਹੀਦਾ। ਕਿਉਂਕਿ ਇਸ ਕਾਰਨ ਮੂੰਹ ਦੇ ਖਰਾਬ ਬੈਕਟੀਰੀਆ ਅਤੇ ਤੇਲ ਦੇ ਹਾਨੀਕਾਰਕ ਤੱਤ ਸਾਡੇ ਸਰੀਰ ਵਿੱਚ ਜਾ ਕੇ ਨੁਕਸਾਨ ਕਰ ਸਕਦੇ ਹਨ। ਧਿਆਨ ਰਹੇ ਕਿ ਆਇਲ ਪੁਲਿੰਗ ਲਈ ਸਿਰਫ਼ ਸ਼ੁੱਧ ਤੇਲ ਹੀ ਵਰਤਿਆ ਜਾਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ। ਨਾਲ ਹੀ ਛੋਟੇ ਬੱਚੇ ਅਤੇ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਤੇਲ ਤੋਂ ਐਲਰਜੀ ਹੈ ਜਾਂ ਮੂੰਹ ਵਿੱਚ ਕੋਈ ਬਿਮਾਰੀ ਹੈ, ਆਇਲ ਪੁਲਿੰਗ ਨਹੀਂ ਕਰਨੀ ਚਾਹੀਦੀ।
ਇਹ ਵੀ ਪੜ੍ਹੋ: World Vegan Day 2021: ਵੱਧ ਉਮਰ ਜਿਉਂਦੇ ਨੇ ਸ਼ਾਕਾਹਾਰੀ ਲੋਕ
