ETV Bharat / sukhibhava

ਦਿਮਾਗੀ ਕਮਜ਼ੋਰੀ ਦੇ ਖ਼ਤਰੇ ਨੂੰ ਘਟਾਉਂਦੀਆਂ ਨੇ ਮਾਨਸਿਕ ਉਤੇਜਨਾ ਵਧਾਉਂਣ ਵਾਲੀਆਂ ਕਿਰਿਆਵਾਂ - ਬੁਢਾਪੇ ਦਾ ਰੋਗ

ਬ੍ਰਿਟਿਸ਼ ਮੈਡੀਕਲ ਜਰਨਲ ਆਫ਼ ਪਾਪੁਲੇਸ਼ਨ ਗਰੁੱਪ ਦੇ ਅਧਿਐਨ ਵਿੱਚ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਿਤ ਇੱਕ ਖੋਜ ਦੇ ਨਤੀਜੇ ਦੱਸਦੇ ਹਨ ਕਿ ਅਜਿਹਾ ਕੰਮ ਜਾਂ ਨੌਕਰੀ ਜਿਸ 'ਚ ਵਿਅਕਤੀ ਦਾ ਦਿਮਾਗ ਮਹੇਸ਼ਾ ਉਤੇਜਨਾ ਭਰਿਆ ਜਾਂ ਕਾਰਜਸ਼ੀਲ ਰਹਿੰਦਾ ਹੈ, ਅਜਿਹੇ ਲੋਕਾਂ 'ਚ ਡਿਮੋਸ਼ਿਆ ਦੀ ਸ਼ੁਰੂਆਤ ਨੂੰ ਲਗਭਗ 1.5 ਸਾਲ ਤੱਕ ਟਾਲਿਆ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਉਹ ਲੋਕ ਜੋ 60 ਸਾਲ ਜਾਂ ਇਸ ਤੋਂ ਵੱਧ ਉਮਰ 'ਚ ਵੀ ਮਾਨਸਿਕ ਤੇ ਸਰੀਰਕ ਤੌਰ 'ਤੇ ਕਾਰਜਸ਼ੀਲ ਰਹਿੰਦੇ ਹਨ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਦਿਮਾਗੀ ਸ਼ਕਤੀ ਬੇਹਦ ਚੰਗੀ ਹੁੰਦੀ ਹੈ ਤੇ ਲਗਾਤਾਰ ਮਾਨਸਿਕ ਤੌਰ 'ਤੇ ਕਾਰਜਸ਼ੀਲ ਰਹਿਣ ਨਾਲ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਦਿਮਾਗੀ ਕਮਜ਼ੋਰੀ ਦਾ ਖ਼ਤਰਾ ਘੱਟ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।

ਦਿਮਾਗੀ ਕਮਜ਼ੋਰੀ
ਦਿਮਾਗੀ ਕਮਜ਼ੋਰੀ
author img

By

Published : Sep 2, 2021, 7:23 PM IST

Updated : Sep 2, 2021, 7:43 PM IST

ਆਮਤੌਰ 'ਤੇ ਬੁਢਾਪੇ ਦਾ ਰੋਗ ਕਹੇ ਜਾਣ ਵਾਲੇ ਡਿਮੇਸ਼ਿਆ ਨੂੰ ਵਿਸ਼ਵ ਪੱਧਰ 'ਤੇ ਬਜ਼ੁਰਗ ਲੋਕਾਂ ਵਿੱਚ ਅਪਾਹਜਤਾ ਦੇ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡੇ ਕਾਰਨਾਂ ਵਿੱਚ ਗਿਣਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਜਿਵੇਂ ਜਿਵੇਂ ਉਮਰ ਵਧਦੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ, ਖਾਸ ਕਰਕੇ ਮੱਧ ਅਤੇ ਘੱਟ ਆਮਦਨੀ ਵਾਲੇ ਬਜ਼ੁਰਗਾਂ ਵਿੱਚ, ਯਾਦਦਾਸ਼ਤ ਵਿੱਚ ਕਮੀ, ਭਾਵਨਾਤਮਕ ਨਿਯੰਤਰਣ ਦੀਆਂ ਸਮੱਸਿਆਵਾਂ, ਅਤੇ ਬੋਧਾਤਮਕ ਕਾਰਗੁਜ਼ਾਰੀ, ਵਿਵਹਾਰ ਅਤੇ ਰੋਜ਼ਾਨਾ ਦੀਆਂ ਗਤੀਵਿਧੀਆਂ ਕਰਨ ਦੀ ਯੋਗਤਾ ਵਿੱਚ ਗਿਰਾਵਟ ਆਉਣੀ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋ ਜਾਂਦੀ ਹੈ।

ਅੰਕੜਿਆਂ ਦੀ ਜਾਂਚ ਦੇ ਅਧਾਰ ਤੇ ਪੇਸ਼ ਕੀਤੀ ਗਈ ਰਿਪੋਰਟ
ਅੰਕੜਿਆਂ ਦੀ ਜਾਂਚ ਦੇ ਅਧਾਰ ਤੇ ਪੇਸ਼ ਕੀਤੀ ਗਈ ਰਿਪੋਰਟ

ਅਲਜ਼ਾਈਮਰ ਰੋਗ ਜਾਂ ਸਟ੍ਰੋਕ ਵਰਗੀਆਂ ਬਿਮਾਰੀਆਂ ਵਧੇਰੇ ਆਮ ਤੌਰ 'ਤੇ ਬਜ਼ੁਰਗ ਲੋਕਾਂ ਵਿੱਚ ਵੇਖੀਆਂ ਜਾਂਦੀਆਂ ਹਨ, ਪਰ ਮਾਹਰਾਂ ਦਾ ਮੰਨਣਾ ਹੈ ਕਿ ਇਸ ਨੂੰ ਉਮਰ ਵੱਧਣ ਦੀ ਪ੍ਰਕਿਰਿਆ ਦਾ ਇੱਕ ਆਮ ਹਿੱਸਾ ਨਹੀਂ ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ। ਅੰਕੜੇ ਦਰਸਾਉਂਦੇ ਹਨ ਕਿ ਹਰ ਸਾਲ, ਲਗਭਗ 10 ਮਿਲੀਅਨ ਲੋਕ ਦਿਮਾਗੀ ਕਮਜ਼ੋਰੀ ਦਾ ਇਲਾਜ ਚਾਹੁੰਦੇ ਹਨ, ਪਰ ਦੁਨੀਆ ਭਰ ਵਿੱਚ ਲਗਭਗ 50 ਮਿਲੀਅਨ ਲੋਕ ਇਸ ਸਮੱਸਿਆ ਨਾਲ ਹੀ ਜੀ ਰਹੇ ਹਨ।

ਬ੍ਰਿਟੇਨ ਦੇ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਕਾਲਜ ਲੰਡਨ ਦੇ ਮਹਾਂਮਾਰੀ ਵਿਗਿਆਨੀ ਮੀਕਾ ਕਿਵੀਮਾਕੀ ਦੀ ਅਗਵਾਈ ਵਿੱਚ ਹੋਏ ਇੱਕ ਅਧਿਐਨ ਵਿੱਚ ਇਹ ਗੱਲ ਸਾਹਮਣੇ ਆਈ ਹੈ ਕਿ ਜਿਹੜੇ ਲੋਕ ਬੌਧਿਕ ਤੌਰ ਤੇ ਉਤੇਜਕ ਨੌਕਰੀਆਂ ਕਰਦੇ ਹਨ, ਅਰਥਾਤ ਉਹ ਨੌਕਰੀਆਂ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਵਿੱਚ ਬਹੁਤ ਜ਼ਿਆਦਾ ਮਾਨਸਿਕ ਉਤੇਜਨਾ ਹੁੰਦੀ ਹੈ, ਉਨ੍ਹਾਂ ਲੋਕਾਂ ਦੇ ਮੁਕਾਬਲੇ ਦਿਮਾਗੀ ਕਮਜ਼ੋਰੀ ਦਾ ਜੋਖਮ ਘੱਟ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਉਹ ਨੌਕਰੀਆਂ ਜਾਂ ਪੇਸ਼ੇ ਕਰੋ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਵਿੱਚ ਉਹ ਮਾਨਸਿਕ ਉਤੇਜਨਾ ਦੇ ਘੱਟ ਪ੍ਰਭਾਵਿਤ ਹੁੰਦੇ ਹਨ. ਇਹ ਡਾਟਾ ਅਧਿਐਨ ਵਿੱਚ, 107,896 ਭਾਗੀਦਾਰਾਂ ਦੇ ਅੰਕੜਿਆਂ ਦੀ ਜਾਂਚ ਦੇ ਅਧਾਰ ਤੇ ਪੇਸ਼ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈ।

ਹਾਲਾਂਕਿ ਰਿਪੋਰਟ ਵਿੱਚ ਇਹ ਵੀ ਕਿਹਾ ਗਿਆ ਹੈ ਕਿ ਮਾਨਸਿਕ ਗਤੀਵਿਧੀ ਜਾਂ ਉਤੇਜਨਾ ਹਮੇਸ਼ਾ ਦਿਮਾਗੀ ਕਮਜ਼ੋਰੀ ਨੂੰ ਰੋਕਣ ਦੇ ਯੋਗ ਨਹੀਂ ਹੋ ਸਕਦੀ, ਪਰ ਇਹ ਇਸ ਦੇ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋਣ ਵਿੱਚ ਲਗਭਗ ਡੇਢ ਸਾਲ ਦੇਰੀ ਕਰ ਸਕਦੀ ਹੈ। ਬ੍ਰਿਟਿਸ਼ ਮੈਡੀਕਲ ਜਰਨਲ ਆਫ਼ ਪਾਪੁਲੇਸ਼ਨ ਸਮੂਹ ਅਧਿਐਨ ਵਿੱਚ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਤ ਅਧਿਐਨ ਨੇ ਕਾਰਜ ਸਥਾਨ ਵਿੱਚ ਸੰਵੇਦਨਸ਼ੀਲ ਉਤਸ਼ਾਹ, ਪਲਾਜ਼ਮਾ ਪ੍ਰੋਟੀਨ ਅਤੇ ਦਿਮਾਗੀ ਕਮਜ਼ੋਰੀ ਦੇ ਜੋਖ਼ਮ ਦੇ ਅਧਾਰ 'ਤੇ ਤਿੰਨ ਵਿਸ਼ਲੇਸ਼ਣ ਪੇਸ਼ ਕੀਤੇ।

ਇਹ ਵੀ ਪੜ੍ਹੋ : Heart attack: ਜਾਣੋ ਕਿਉਂ ਵੱਧ ਰਹੇ ਨੇ ਹਾਰਟ ਅਟੈਕ ਦੇ ਮਾਮਲੇ

ਆਮਤੌਰ 'ਤੇ ਬੁਢਾਪੇ ਦਾ ਰੋਗ ਕਹੇ ਜਾਣ ਵਾਲੇ ਡਿਮੇਸ਼ਿਆ ਨੂੰ ਵਿਸ਼ਵ ਪੱਧਰ 'ਤੇ ਬਜ਼ੁਰਗ ਲੋਕਾਂ ਵਿੱਚ ਅਪਾਹਜਤਾ ਦੇ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡੇ ਕਾਰਨਾਂ ਵਿੱਚ ਗਿਣਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਜਿਵੇਂ ਜਿਵੇਂ ਉਮਰ ਵਧਦੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ, ਖਾਸ ਕਰਕੇ ਮੱਧ ਅਤੇ ਘੱਟ ਆਮਦਨੀ ਵਾਲੇ ਬਜ਼ੁਰਗਾਂ ਵਿੱਚ, ਯਾਦਦਾਸ਼ਤ ਵਿੱਚ ਕਮੀ, ਭਾਵਨਾਤਮਕ ਨਿਯੰਤਰਣ ਦੀਆਂ ਸਮੱਸਿਆਵਾਂ, ਅਤੇ ਬੋਧਾਤਮਕ ਕਾਰਗੁਜ਼ਾਰੀ, ਵਿਵਹਾਰ ਅਤੇ ਰੋਜ਼ਾਨਾ ਦੀਆਂ ਗਤੀਵਿਧੀਆਂ ਕਰਨ ਦੀ ਯੋਗਤਾ ਵਿੱਚ ਗਿਰਾਵਟ ਆਉਣੀ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋ ਜਾਂਦੀ ਹੈ।

ਅੰਕੜਿਆਂ ਦੀ ਜਾਂਚ ਦੇ ਅਧਾਰ ਤੇ ਪੇਸ਼ ਕੀਤੀ ਗਈ ਰਿਪੋਰਟ
ਅੰਕੜਿਆਂ ਦੀ ਜਾਂਚ ਦੇ ਅਧਾਰ ਤੇ ਪੇਸ਼ ਕੀਤੀ ਗਈ ਰਿਪੋਰਟ

ਅਲਜ਼ਾਈਮਰ ਰੋਗ ਜਾਂ ਸਟ੍ਰੋਕ ਵਰਗੀਆਂ ਬਿਮਾਰੀਆਂ ਵਧੇਰੇ ਆਮ ਤੌਰ 'ਤੇ ਬਜ਼ੁਰਗ ਲੋਕਾਂ ਵਿੱਚ ਵੇਖੀਆਂ ਜਾਂਦੀਆਂ ਹਨ, ਪਰ ਮਾਹਰਾਂ ਦਾ ਮੰਨਣਾ ਹੈ ਕਿ ਇਸ ਨੂੰ ਉਮਰ ਵੱਧਣ ਦੀ ਪ੍ਰਕਿਰਿਆ ਦਾ ਇੱਕ ਆਮ ਹਿੱਸਾ ਨਹੀਂ ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ। ਅੰਕੜੇ ਦਰਸਾਉਂਦੇ ਹਨ ਕਿ ਹਰ ਸਾਲ, ਲਗਭਗ 10 ਮਿਲੀਅਨ ਲੋਕ ਦਿਮਾਗੀ ਕਮਜ਼ੋਰੀ ਦਾ ਇਲਾਜ ਚਾਹੁੰਦੇ ਹਨ, ਪਰ ਦੁਨੀਆ ਭਰ ਵਿੱਚ ਲਗਭਗ 50 ਮਿਲੀਅਨ ਲੋਕ ਇਸ ਸਮੱਸਿਆ ਨਾਲ ਹੀ ਜੀ ਰਹੇ ਹਨ।

ਬ੍ਰਿਟੇਨ ਦੇ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਕਾਲਜ ਲੰਡਨ ਦੇ ਮਹਾਂਮਾਰੀ ਵਿਗਿਆਨੀ ਮੀਕਾ ਕਿਵੀਮਾਕੀ ਦੀ ਅਗਵਾਈ ਵਿੱਚ ਹੋਏ ਇੱਕ ਅਧਿਐਨ ਵਿੱਚ ਇਹ ਗੱਲ ਸਾਹਮਣੇ ਆਈ ਹੈ ਕਿ ਜਿਹੜੇ ਲੋਕ ਬੌਧਿਕ ਤੌਰ ਤੇ ਉਤੇਜਕ ਨੌਕਰੀਆਂ ਕਰਦੇ ਹਨ, ਅਰਥਾਤ ਉਹ ਨੌਕਰੀਆਂ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਵਿੱਚ ਬਹੁਤ ਜ਼ਿਆਦਾ ਮਾਨਸਿਕ ਉਤੇਜਨਾ ਹੁੰਦੀ ਹੈ, ਉਨ੍ਹਾਂ ਲੋਕਾਂ ਦੇ ਮੁਕਾਬਲੇ ਦਿਮਾਗੀ ਕਮਜ਼ੋਰੀ ਦਾ ਜੋਖਮ ਘੱਟ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਉਹ ਨੌਕਰੀਆਂ ਜਾਂ ਪੇਸ਼ੇ ਕਰੋ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਵਿੱਚ ਉਹ ਮਾਨਸਿਕ ਉਤੇਜਨਾ ਦੇ ਘੱਟ ਪ੍ਰਭਾਵਿਤ ਹੁੰਦੇ ਹਨ. ਇਹ ਡਾਟਾ ਅਧਿਐਨ ਵਿੱਚ, 107,896 ਭਾਗੀਦਾਰਾਂ ਦੇ ਅੰਕੜਿਆਂ ਦੀ ਜਾਂਚ ਦੇ ਅਧਾਰ ਤੇ ਪੇਸ਼ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈ।

ਹਾਲਾਂਕਿ ਰਿਪੋਰਟ ਵਿੱਚ ਇਹ ਵੀ ਕਿਹਾ ਗਿਆ ਹੈ ਕਿ ਮਾਨਸਿਕ ਗਤੀਵਿਧੀ ਜਾਂ ਉਤੇਜਨਾ ਹਮੇਸ਼ਾ ਦਿਮਾਗੀ ਕਮਜ਼ੋਰੀ ਨੂੰ ਰੋਕਣ ਦੇ ਯੋਗ ਨਹੀਂ ਹੋ ਸਕਦੀ, ਪਰ ਇਹ ਇਸ ਦੇ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋਣ ਵਿੱਚ ਲਗਭਗ ਡੇਢ ਸਾਲ ਦੇਰੀ ਕਰ ਸਕਦੀ ਹੈ। ਬ੍ਰਿਟਿਸ਼ ਮੈਡੀਕਲ ਜਰਨਲ ਆਫ਼ ਪਾਪੁਲੇਸ਼ਨ ਸਮੂਹ ਅਧਿਐਨ ਵਿੱਚ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਤ ਅਧਿਐਨ ਨੇ ਕਾਰਜ ਸਥਾਨ ਵਿੱਚ ਸੰਵੇਦਨਸ਼ੀਲ ਉਤਸ਼ਾਹ, ਪਲਾਜ਼ਮਾ ਪ੍ਰੋਟੀਨ ਅਤੇ ਦਿਮਾਗੀ ਕਮਜ਼ੋਰੀ ਦੇ ਜੋਖ਼ਮ ਦੇ ਅਧਾਰ 'ਤੇ ਤਿੰਨ ਵਿਸ਼ਲੇਸ਼ਣ ਪੇਸ਼ ਕੀਤੇ।

ਇਹ ਵੀ ਪੜ੍ਹੋ : Heart attack: ਜਾਣੋ ਕਿਉਂ ਵੱਧ ਰਹੇ ਨੇ ਹਾਰਟ ਅਟੈਕ ਦੇ ਮਾਮਲੇ

Last Updated : Sep 2, 2021, 7:43 PM IST
ETV Bharat Logo

Copyright © 2024 Ushodaya Enterprises Pvt. Ltd., All Rights Reserved.