ETV Bharat / science-and-technology

Bacterial Enzyme: ਹਵਾ ਨੂੰ ਬਿਜਲੀ ਵਿੱਚ ਬਦਲਣ ਵਾਲੇ ਪਾਚਕ ਦੀ ਵਿਗਿਆਨੀਆਂ ਨੇ ਕੀਤੀ ਖੋਜ

ਇੱਕ ਨਵੇਂ ਅਧਿਐਨ ਅਨੁਸਾਰ ਵਿਗਿਆਨੀਆਂ ਨੇ ਬੈਕਟੀਰੀਆ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਐਨਜ਼ਾਈਮ ਦੀ ਖੋਜ ਕੀਤੀ ਹੈ ਜੋ ਹਵਾ ਨੂੰ ਊਰਜਾ ਵਿੱਚ ਬਦਲਦਾ ਹੈ ਜੋ ਇੱਕ ਅਗਾਊਂ ਸ਼ਕਤੀ ਦੇ ਨਵੇਂ ਸਰੋਤ ਲਈ ਰਾਹ ਖੋਲ੍ਹਦਾ ਹੈ।

Bacterial Enzyme
Bacterial Enzyme
author img

By

Published : Mar 10, 2023, 9:35 AM IST

ਮੈਲਬੌਰਨ: ਆਸਟ੍ਰੇਲੀਆ ਦੇ ਵਿਗਿਆਨੀਆਂ ਨੇ ਬੈਕਟੀਰੀਆ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਐਨਜ਼ਾਈਮ ਦੀ ਖੋਜ ਕੀਤੀ ਹੈ ਜੋ ਹਵਾ ਨੂੰ ਊਰਜਾ ਵਿੱਚ ਬਦਲਦਾ ਹੈ। ਇਹ ਇੱਕ ਅਗਾਊਂ ਸ਼ਕਤੀ ਦੇ ਨਵੇਂ ਸ਼ੁੱਧ ਸਰੋਤ ਲਈ ਰਾਹ ਖੋਲ੍ਹਦਾ ਹੈ। ਨੇਚਰ ਜਰਨਲ ਵਿੱਚ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਿਤ ਖੋਜ ਤੋਂ ਪਤਾ ਚੱਲਦਾ ਹੈ ਕਿ ਇਹ ਐਨਜ਼ਾਈਮ ਵਾਯੂਮੰਡਲ ਵਿੱਚ ਹਾਈਡ੍ਰੋਜਨ ਦੀ ਘੱਟ ਮਾਤਰਾ ਨੂੰ ਬਿਜਲੀ ਦਾ ਕਰੰਟ ਬਣਾਉਣ ਲਈ ਵਰਤਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਖੋਜ ਟੀਮ ਨੇ ਇੱਕ ਆਮ ਮਿੱਟੀ ਦੇ ਬੈਕਟੀਰੀਆ ਤੋਂ ਇੱਕ ਹਾਈਡ੍ਰੋਜਨ ਖਪਤ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਐਨਜ਼ਾਈਮ ਦਾ ਉਤਪਾਦਨ ਅਤੇ ਵਿਸ਼ਲੇਸ਼ਣ ਕੀਤਾ।

ਟੀਮ ਦੁਆਰਾ ਹਾਲ ਹੀ ਦੇ ਕੀਤੇ ਕੰਮ ਨੇ ਦਿਖਾਇਆ ਹੈ ਕਿ ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਬੈਕਟੀਰੀਆ ਪੌਸ਼ਟਿਕ ਗਰੀਬ ਵਾਤਾਵਰਨ ਵਿੱਚ ਊਰਜਾ ਸਰੋਤ ਵਜੋਂ ਵਾਯੂਮੰਡਲ ਤੋਂ ਹਾਈਡ੍ਰੋਜਨ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕਰਦੇ ਹਨ। ਮੋਨਾਸ਼ ਤੋਂ ਪ੍ਰੋਫੈਸਰ ਕ੍ਰਿਸ ਗ੍ਰੀਨਿੰਗ ਨੇ ਕਿਹਾ, "ਅਸੀਂ ਕੁਝ ਸਮੇਂ ਤੋਂ ਜਾਣਦੇ ਹਾਂ ਕਿ ਬੈਕਟੀਰੀਆ ਅੰਟਾਰਕਟਿਕ ਮਿੱਟੀ, ਜਵਾਲਾਮੁਖੀ ਦੇ ਟੋਇਆਂ ਅਤੇ ਡੂੰਘੇ ਸਮੁੰਦਰਾਂ ਸਮੇਤ ਵਧਣ ਅਤੇ ਬਚਣ ਵਿੱਚ ਮਦਦ ਕਰਨ ਲਈ ਊਰਜਾ ਦੇ ਸਰੋਤ ਵਜੋਂ ਹਵਾ ਵਿੱਚ ਟਰੇਸ ਹਾਈਡ੍ਰੋਜਨ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕਰ ਸਕਦੇ ਹਨ।" ਗ੍ਰੀਨਿੰਗ ਨੇ ਕਿਹਾ, “ਪਰ ਸਾਨੂੰ ਨਹੀਂ ਪਤਾ ਸੀ ਕਿ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਇਹ ਹੁਣ ਤੱਕ ਕਿਵੇਂ ਕੀਤਾ।

ਖੋਜਕਰਤਾਵਾਂ ਨੇ ਮਾਈਕੋਬੈਕਟੀਰੀਅਮ ਸਮੇਗਮੈਟਿਸ ਨਾਮਕ ਬੈਕਟੀਰੀਆ ਤੋਂ ਵਾਯੂਮੰਡਲ ਹਾਈਡ੍ਰੋਜਨ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕਰਨ ਲਈ ਜ਼ਿੰਮੇਵਾਰ ਐਨਜ਼ਾਈਮ ਕੱਢਿਆ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਦਿਖਾਇਆ ਕਿ ਇਹ ਐਨਜ਼ਾਈਮ ਜਿਸ ਨੂੰ Huc ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਹਾਈਡ੍ਰੋਜਨ ਗੈਸ ਨੂੰ ਬਿਜਲੀ ਦੇ ਕਰੰਟ ਵਿੱਚ ਬਦਲਦਾ ਹੈ। Huc ਅਸਧਾਰਨ ਤੌਰ 'ਤੇ ਕੁਸ਼ਲ ਹੈ। ਹੋਰ ਸਾਰੇ ਜਾਣੇ-ਪਛਾਣੇ ਐਨਜ਼ਾਈਮਾਂ ਅਤੇ ਰਸਾਇਣਕ ਉਤਪ੍ਰੇਰਕਾਂ ਦੇ ਉਲਟ ਇਹ ਵਾਯੂਮੰਡਲ ਦੇ ਪੱਧਰਾਂ ਤੋਂ ਹੇਠਾਂ ਹਾਈਡ੍ਰੋਜਨ ਦੀ ਖਪਤ ਵੀ ਕਰਦਾ ਹੈ।

ਖੋਜਕਰਤਾਵਾਂ ਨੇ ਵਾਯੂਮੰਡਲ ਦੇ ਹਾਈਡ੍ਰੋਜਨ ਆਕਸੀਕਰਨ ਦੇ ਅਣੂ ਬਲੂਪ੍ਰਿੰਟ ਨੂੰ ਪ੍ਰਗਟ ਕਰਨ ਲਈ ਕਈ ਅਤਿ-ਆਧੁਨਿਕ ਢੰਗਾਂ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕੀਤੀ। ਉਹਨਾਂ ਨੇ ਇਸਦੀ ਪਰਮਾਣੂ ਬਣਤਰ ਅਤੇ ਬਿਜਲੀ ਮਾਰਗਾਂ ਨੂੰ ਨਿਰਧਾਰਤ ਕਰਨ ਲਈ ਐਡਵਾਂਸਡ ਮਾਈਕ੍ਰੋਸਕੋਪੀ (ਕ੍ਰਾਇਓ-ਈਐਮ) ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕੀਤੀ। ਇਸ ਵਿਧੀ ਦੁਆਰਾ ਅੱਜ ਤੱਕ ਦੀ ਰਿਪੋਰਟ ਕੀਤੀ ਗਈ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਧ ਹੱਲ ਕੀਤੀ ਐਨਜ਼ਾਈਮ ਬਣਤਰ ਪੈਦਾ ਕਰਨ ਲਈ ਸੀਮਾਵਾਂ ਨੂੰ ਅੱਗੇ ਵਧਾਇਆ।

ਟੀਮ ਨੇ ਇਹ ਪ੍ਰਦਰਸ਼ਿਤ ਕਰਨ ਲਈ ਇਲੈਕਟ੍ਰੋਕੈਮਿਸਟਰੀ ਨਾਮਕ ਤਕਨੀਕ ਦੀ ਵੀ ਵਰਤੋਂ ਕੀਤੀ ਕਿ ਸ਼ੁੱਧ ਐਨਜ਼ਾਈਮ ਮਿੰਟ ਹਾਈਡ੍ਰੋਜਨ ਗਾੜ੍ਹਾਪਣ 'ਤੇ ਬਿਜਲੀ ਪੈਦਾ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਮੋਨਾਸ਼ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਦੇ ਇੱਕ ਪੀਐਚਡੀ ਵਿਦਿਆਰਥੀ, ਐਸ਼ਲੇਗ ਕ੍ਰੋਪ ਦੁਆਰਾ ਕੀਤੇ ਗਏ ਪ੍ਰਯੋਗਸ਼ਾਲਾ ਦਾ ਕੰਮ ਦਰਸਾਉਂਦਾ ਹੈ ਕਿ ਲੰਬੇ ਸਮੇਂ ਲਈ ਸ਼ੁੱਧ ਕੀਤੇ ਹੋਏ ਹੁਕ ਨੂੰ ਸਟੋਰ ਕਰਨਾ ਸੰਭਵ ਹੈ।

ਕ੍ਰੋਪ ਨੇ ਕਿਹਾ,"ਇਹ ਹੈਰਾਨੀਜਨਕ ਤੌਰ 'ਤੇ ਸਥਿਰ ਹੈ। ਐਨਜ਼ਾਈਮ ਨੂੰ ਫ੍ਰੀਜ਼ ਕਰਨਾ ਜਾਂ ਇਸਨੂੰ 80 ਡਿਗਰੀ ਸੈਲਸੀਅਸ ਤੱਕ ਗਰਮ ਕਰਨਾ ਸੰਭਵ ਹੈ ਅਤੇ ਇਹ ਊਰਜਾ ਪੈਦਾ ਕਰਨ ਦੀ ਆਪਣੀ ਸ਼ਕਤੀ ਨੂੰ ਬਰਕਰਾਰ ਰੱਖਦਾ ਹੈ। ਇਹ ਦਰਸਾਉਂਦਾ ਹੈ ਕਿ ਇਹ ਐਨਜ਼ਾਈਮ ਬੈਕਟੀਰੀਆ ਨੂੰ ਅਤਿਅੰਤ ਵਾਤਾਵਰਣਾਂ ਵਿੱਚ ਜ਼ਿੰਦਾ ਰਹਿਣ ਵਿੱਚ ਮਦਦ ਕਰਦਾ ਹੈ।" ਖੋਜਕਰਤਾਵਾਂ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਇੱਕ ਕੁਦਰਤੀ ਬੈਟਰੀ ਜੋ ਹਵਾ ਤੋਂ ਨਿਰੰਤਰ ਬਿਜਲੀ ਦਾ ਕਰੰਟ ਪੈਦਾ ਕਰਦੀ ਹੈ ਜਾਂ ਹਾਈਡ੍ਰੋਜਨ ਜੋੜਦੀ ਹੈ। ਹਾਲਾਂਕਿ ਇਹ ਖੋਜ ਸ਼ੁਰੂਆਤੀ ਪੜਾਅ 'ਤੇ ਹੈ। ਹੁਣ ਦੀ ਖੋਜ ਵਿੱਚ ਛੋਟੇ ਹਵਾ ਨਾਲ ਚੱਲਣ ਵਾਲੇ ਯੰਤਰਾਂ ਨੂੰ ਵਿਕਸਤ ਕਰਨ ਦੀ ਕਾਫ਼ੀ ਸੰਭਾਵਨਾ ਹੈ। ਉਦਾਹਰਣ ਵਜੋਂ ਇੱਕ ਵਿਕਲਪ ਵਜੋਂ ਸੂਰਜੀ ਊਰਜਾ ਨਾਲ ਚੱਲਣ ਵਾਲੇ ਯੰਤਰਾਂ ਲਈ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਜੋੜਿਆ।

ਇਹ ਵੀ ਪੜ੍ਹੋ :- OMG!...ਵਿਗਿਆਨੀਆਂ ਨੇ ਕੀਤਾ ਨਵਾਂ ਅਧਿਐਨ, ਇਕੱਲੇ ਨਰ ਕੋਸ਼ਿਕਾਵਾਂ ਤੋਂ ਬਣਾਇਆ ਨਵਾਂ ਅੰਡਾ

ਮੈਲਬੌਰਨ: ਆਸਟ੍ਰੇਲੀਆ ਦੇ ਵਿਗਿਆਨੀਆਂ ਨੇ ਬੈਕਟੀਰੀਆ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਐਨਜ਼ਾਈਮ ਦੀ ਖੋਜ ਕੀਤੀ ਹੈ ਜੋ ਹਵਾ ਨੂੰ ਊਰਜਾ ਵਿੱਚ ਬਦਲਦਾ ਹੈ। ਇਹ ਇੱਕ ਅਗਾਊਂ ਸ਼ਕਤੀ ਦੇ ਨਵੇਂ ਸ਼ੁੱਧ ਸਰੋਤ ਲਈ ਰਾਹ ਖੋਲ੍ਹਦਾ ਹੈ। ਨੇਚਰ ਜਰਨਲ ਵਿੱਚ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਿਤ ਖੋਜ ਤੋਂ ਪਤਾ ਚੱਲਦਾ ਹੈ ਕਿ ਇਹ ਐਨਜ਼ਾਈਮ ਵਾਯੂਮੰਡਲ ਵਿੱਚ ਹਾਈਡ੍ਰੋਜਨ ਦੀ ਘੱਟ ਮਾਤਰਾ ਨੂੰ ਬਿਜਲੀ ਦਾ ਕਰੰਟ ਬਣਾਉਣ ਲਈ ਵਰਤਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਖੋਜ ਟੀਮ ਨੇ ਇੱਕ ਆਮ ਮਿੱਟੀ ਦੇ ਬੈਕਟੀਰੀਆ ਤੋਂ ਇੱਕ ਹਾਈਡ੍ਰੋਜਨ ਖਪਤ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਐਨਜ਼ਾਈਮ ਦਾ ਉਤਪਾਦਨ ਅਤੇ ਵਿਸ਼ਲੇਸ਼ਣ ਕੀਤਾ।

ਟੀਮ ਦੁਆਰਾ ਹਾਲ ਹੀ ਦੇ ਕੀਤੇ ਕੰਮ ਨੇ ਦਿਖਾਇਆ ਹੈ ਕਿ ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਬੈਕਟੀਰੀਆ ਪੌਸ਼ਟਿਕ ਗਰੀਬ ਵਾਤਾਵਰਨ ਵਿੱਚ ਊਰਜਾ ਸਰੋਤ ਵਜੋਂ ਵਾਯੂਮੰਡਲ ਤੋਂ ਹਾਈਡ੍ਰੋਜਨ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕਰਦੇ ਹਨ। ਮੋਨਾਸ਼ ਤੋਂ ਪ੍ਰੋਫੈਸਰ ਕ੍ਰਿਸ ਗ੍ਰੀਨਿੰਗ ਨੇ ਕਿਹਾ, "ਅਸੀਂ ਕੁਝ ਸਮੇਂ ਤੋਂ ਜਾਣਦੇ ਹਾਂ ਕਿ ਬੈਕਟੀਰੀਆ ਅੰਟਾਰਕਟਿਕ ਮਿੱਟੀ, ਜਵਾਲਾਮੁਖੀ ਦੇ ਟੋਇਆਂ ਅਤੇ ਡੂੰਘੇ ਸਮੁੰਦਰਾਂ ਸਮੇਤ ਵਧਣ ਅਤੇ ਬਚਣ ਵਿੱਚ ਮਦਦ ਕਰਨ ਲਈ ਊਰਜਾ ਦੇ ਸਰੋਤ ਵਜੋਂ ਹਵਾ ਵਿੱਚ ਟਰੇਸ ਹਾਈਡ੍ਰੋਜਨ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕਰ ਸਕਦੇ ਹਨ।" ਗ੍ਰੀਨਿੰਗ ਨੇ ਕਿਹਾ, “ਪਰ ਸਾਨੂੰ ਨਹੀਂ ਪਤਾ ਸੀ ਕਿ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਇਹ ਹੁਣ ਤੱਕ ਕਿਵੇਂ ਕੀਤਾ।

ਖੋਜਕਰਤਾਵਾਂ ਨੇ ਮਾਈਕੋਬੈਕਟੀਰੀਅਮ ਸਮੇਗਮੈਟਿਸ ਨਾਮਕ ਬੈਕਟੀਰੀਆ ਤੋਂ ਵਾਯੂਮੰਡਲ ਹਾਈਡ੍ਰੋਜਨ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕਰਨ ਲਈ ਜ਼ਿੰਮੇਵਾਰ ਐਨਜ਼ਾਈਮ ਕੱਢਿਆ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਦਿਖਾਇਆ ਕਿ ਇਹ ਐਨਜ਼ਾਈਮ ਜਿਸ ਨੂੰ Huc ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਹਾਈਡ੍ਰੋਜਨ ਗੈਸ ਨੂੰ ਬਿਜਲੀ ਦੇ ਕਰੰਟ ਵਿੱਚ ਬਦਲਦਾ ਹੈ। Huc ਅਸਧਾਰਨ ਤੌਰ 'ਤੇ ਕੁਸ਼ਲ ਹੈ। ਹੋਰ ਸਾਰੇ ਜਾਣੇ-ਪਛਾਣੇ ਐਨਜ਼ਾਈਮਾਂ ਅਤੇ ਰਸਾਇਣਕ ਉਤਪ੍ਰੇਰਕਾਂ ਦੇ ਉਲਟ ਇਹ ਵਾਯੂਮੰਡਲ ਦੇ ਪੱਧਰਾਂ ਤੋਂ ਹੇਠਾਂ ਹਾਈਡ੍ਰੋਜਨ ਦੀ ਖਪਤ ਵੀ ਕਰਦਾ ਹੈ।

ਖੋਜਕਰਤਾਵਾਂ ਨੇ ਵਾਯੂਮੰਡਲ ਦੇ ਹਾਈਡ੍ਰੋਜਨ ਆਕਸੀਕਰਨ ਦੇ ਅਣੂ ਬਲੂਪ੍ਰਿੰਟ ਨੂੰ ਪ੍ਰਗਟ ਕਰਨ ਲਈ ਕਈ ਅਤਿ-ਆਧੁਨਿਕ ਢੰਗਾਂ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕੀਤੀ। ਉਹਨਾਂ ਨੇ ਇਸਦੀ ਪਰਮਾਣੂ ਬਣਤਰ ਅਤੇ ਬਿਜਲੀ ਮਾਰਗਾਂ ਨੂੰ ਨਿਰਧਾਰਤ ਕਰਨ ਲਈ ਐਡਵਾਂਸਡ ਮਾਈਕ੍ਰੋਸਕੋਪੀ (ਕ੍ਰਾਇਓ-ਈਐਮ) ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕੀਤੀ। ਇਸ ਵਿਧੀ ਦੁਆਰਾ ਅੱਜ ਤੱਕ ਦੀ ਰਿਪੋਰਟ ਕੀਤੀ ਗਈ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਧ ਹੱਲ ਕੀਤੀ ਐਨਜ਼ਾਈਮ ਬਣਤਰ ਪੈਦਾ ਕਰਨ ਲਈ ਸੀਮਾਵਾਂ ਨੂੰ ਅੱਗੇ ਵਧਾਇਆ।

ਟੀਮ ਨੇ ਇਹ ਪ੍ਰਦਰਸ਼ਿਤ ਕਰਨ ਲਈ ਇਲੈਕਟ੍ਰੋਕੈਮਿਸਟਰੀ ਨਾਮਕ ਤਕਨੀਕ ਦੀ ਵੀ ਵਰਤੋਂ ਕੀਤੀ ਕਿ ਸ਼ੁੱਧ ਐਨਜ਼ਾਈਮ ਮਿੰਟ ਹਾਈਡ੍ਰੋਜਨ ਗਾੜ੍ਹਾਪਣ 'ਤੇ ਬਿਜਲੀ ਪੈਦਾ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਮੋਨਾਸ਼ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਦੇ ਇੱਕ ਪੀਐਚਡੀ ਵਿਦਿਆਰਥੀ, ਐਸ਼ਲੇਗ ਕ੍ਰੋਪ ਦੁਆਰਾ ਕੀਤੇ ਗਏ ਪ੍ਰਯੋਗਸ਼ਾਲਾ ਦਾ ਕੰਮ ਦਰਸਾਉਂਦਾ ਹੈ ਕਿ ਲੰਬੇ ਸਮੇਂ ਲਈ ਸ਼ੁੱਧ ਕੀਤੇ ਹੋਏ ਹੁਕ ਨੂੰ ਸਟੋਰ ਕਰਨਾ ਸੰਭਵ ਹੈ।

ਕ੍ਰੋਪ ਨੇ ਕਿਹਾ,"ਇਹ ਹੈਰਾਨੀਜਨਕ ਤੌਰ 'ਤੇ ਸਥਿਰ ਹੈ। ਐਨਜ਼ਾਈਮ ਨੂੰ ਫ੍ਰੀਜ਼ ਕਰਨਾ ਜਾਂ ਇਸਨੂੰ 80 ਡਿਗਰੀ ਸੈਲਸੀਅਸ ਤੱਕ ਗਰਮ ਕਰਨਾ ਸੰਭਵ ਹੈ ਅਤੇ ਇਹ ਊਰਜਾ ਪੈਦਾ ਕਰਨ ਦੀ ਆਪਣੀ ਸ਼ਕਤੀ ਨੂੰ ਬਰਕਰਾਰ ਰੱਖਦਾ ਹੈ। ਇਹ ਦਰਸਾਉਂਦਾ ਹੈ ਕਿ ਇਹ ਐਨਜ਼ਾਈਮ ਬੈਕਟੀਰੀਆ ਨੂੰ ਅਤਿਅੰਤ ਵਾਤਾਵਰਣਾਂ ਵਿੱਚ ਜ਼ਿੰਦਾ ਰਹਿਣ ਵਿੱਚ ਮਦਦ ਕਰਦਾ ਹੈ।" ਖੋਜਕਰਤਾਵਾਂ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਇੱਕ ਕੁਦਰਤੀ ਬੈਟਰੀ ਜੋ ਹਵਾ ਤੋਂ ਨਿਰੰਤਰ ਬਿਜਲੀ ਦਾ ਕਰੰਟ ਪੈਦਾ ਕਰਦੀ ਹੈ ਜਾਂ ਹਾਈਡ੍ਰੋਜਨ ਜੋੜਦੀ ਹੈ। ਹਾਲਾਂਕਿ ਇਹ ਖੋਜ ਸ਼ੁਰੂਆਤੀ ਪੜਾਅ 'ਤੇ ਹੈ। ਹੁਣ ਦੀ ਖੋਜ ਵਿੱਚ ਛੋਟੇ ਹਵਾ ਨਾਲ ਚੱਲਣ ਵਾਲੇ ਯੰਤਰਾਂ ਨੂੰ ਵਿਕਸਤ ਕਰਨ ਦੀ ਕਾਫ਼ੀ ਸੰਭਾਵਨਾ ਹੈ। ਉਦਾਹਰਣ ਵਜੋਂ ਇੱਕ ਵਿਕਲਪ ਵਜੋਂ ਸੂਰਜੀ ਊਰਜਾ ਨਾਲ ਚੱਲਣ ਵਾਲੇ ਯੰਤਰਾਂ ਲਈ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਜੋੜਿਆ।

ਇਹ ਵੀ ਪੜ੍ਹੋ :- OMG!...ਵਿਗਿਆਨੀਆਂ ਨੇ ਕੀਤਾ ਨਵਾਂ ਅਧਿਐਨ, ਇਕੱਲੇ ਨਰ ਕੋਸ਼ਿਕਾਵਾਂ ਤੋਂ ਬਣਾਇਆ ਨਵਾਂ ਅੰਡਾ

ETV Bharat Logo

Copyright © 2024 Ushodaya Enterprises Pvt. Ltd., All Rights Reserved.