ਚੰਡੀਗੜ੍ਹ: ਰਾਜਧਾਨੀ ਚੰਡੀਗੜ੍ਹ ਵਿੱਚ ਇਨ੍ਹੀਂ ਦਿਨੀਂ ਫਾਰਮਾ ਐਂਡ ਲੈਬ ਟੈਕ ਐਕਸਪੋ ਚੱਲ (Pharma And Lab Tech Expo In Chandigarh) ਰਿਹਾ ਹੈ। ਇਸ ਐਕਸਪੋ ਵਿੱਚ ਦੇਸ਼ ਭਰ ਤੋਂ ਕਰੀਬ 200 ਕੰਪਨੀਆਂ ਹਿੱਸਾ ਲੈ ਰਹੀਆਂ ਹਨ। ਇਹ ਕੰਪਨੀਆਂ ਫਾਰਮਾਸਿਊਟੀਕਲ ਮਸ਼ੀਨਾਂ ਅਤੇ ਪ੍ਰਯੋਗਸ਼ਾਲਾਵਾਂ ਵਿੱਚ ਵਰਤੀਆਂ ਜਾਣ ਵਾਲੀਆਂ ਮਸ਼ੀਨਾਂ ਬਣਾਉਂਦੀਆਂ ਹਨ। ਐਕਸਪੋ ਵਿੱਚ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਇਹ ਵੀ ਦਿਖਾਇਆ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹੈ ਕਿ ਜੋ ਦਵਾਈਆਂ ਅਸੀਂ ਖਾਂਦੇ ਹਾਂ ਉਹ ਕਿਵੇਂ ਬਣਦੀਆਂ ਹਨ। ਇਨ੍ਹਾਂ ਮਸ਼ੀਨਾਂ (Process of Manufacturing Oral Drugs) ਵਿੱਚ ਕਿਸ ਪ੍ਰਕਿਰਿਆ ਤਹਿਤ ਇਹ ਦਵਾਈਆਂ ਬਣਾਈਆਂ ਜਾਂਦੀਆਂ ਹਨ। ਈਟੀਵੀ ਇੰਡੀਆ ਦੇ ਪੱਤਰਕਾਰ ਵਿਜੇ ਰਾਣਾ ਨੇ ਅਜਿਹੀ ਹੀ ਇੱਕ ਮਸ਼ੀਨ ਬਾਰੇ ਜਾਣਕਾਰੀ ਹਾਸਲ ਕੀਤੀ।
ਇਹ ਮਸ਼ੀਨ ਕੈਪਸੂਲ ਬਣਾਉਣ ਦਾ ਕੰਮ ਕਰਦੀ ਹੈ ਜੋ ਦਵਾਈ ਦੇ ਤੌਰ 'ਤੇ ਖਾਧੇ ਜਾਂਦੇ ਹਨ। ਅਸੀਂ ਸਾਰਿਆਂ ਨੇ ਆਪਣੀ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਦੇ ਕਿਸੇ ਨਾ ਕਿਸੇ ਮੋੜ 'ਤੇ ਕੈਪਸੂਲ ਜ਼ਰੂਰ ਖਾਧੇ ਹੋਣਗੇ ਅਤੇ ਸਾਡੇ ਮਨ 'ਚ ਇਹ ਸਵਾਲ ਜ਼ਰੂਰ ਉੱਠਿਆ ਹੋਵੇਗਾ ਕਿ ਇਹ (Process of Manufacturing Capsules) ਕਿਵੇਂ ਬਣਦੇ ਹਨ। ਕੈਪਸੂਲ ਇੱਕ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਸਮੱਗਰੀ ਦੇ ਬਣੇ ਦੋ ਸ਼ੈੱਲਾਂ ਨੂੰ ਜੋੜ ਕੇ ਬਣਾਏ ਜਾਂਦੇ ਹਨ। ਦਵਾਈ ਦੋਵਾਂ ਖੋਲ ਦੇ ਵਿਚਕਾਰ ਭਰੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ. ਤਾਂ ਤੁਸੀਂ ਇਹ ਜ਼ਰੂਰ ਸੋਚਿਆ ਹੋਵੇਗਾ ਕਿ ਦਵਾਈ ਦੇ ਇਹ ਦੋ ਖੋਲ ਕਿਵੇਂ ਭਰੇ ਜਾਂਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਫਿਰ ਇਹ ਆਪਸ ਵਿੱਚ ਕਿਵੇਂ ਜੁੜੇ ਹੁੰਦੇ ਹਨ। ਕਿਉਂਕਿ ਇਸ ਪ੍ਰਕਿਰਿਆ ਨੂੰ ਹੱਥਾਂ ਨਾਲ ਕਰਨਾ ਸੰਭਵ ਨਹੀਂ ਹੈ। ਇਸ ਲਈ ਅਸੀਂ ਐਕਸਪੋ ਵਿੱਚ ਆਈ ਮਸ਼ੀਨ ਰਾਹੀਂ ਇਸ ਸਾਰੀ ਪ੍ਰਕਿਰਿਆ ਨੂੰ ਸਮਝਿਆ।
ਇਹ ਸਾਰੀ ਪ੍ਰਕਿਰਿਆ ਦੋ ਮਸ਼ੀਨਾਂ ਰਾਹੀਂ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਇੱਕ ਮਸ਼ੀਨ ਕੈਪਸੂਲ ਵਿੱਚ ਦਵਾਈ ਭਰਦੀ ਹੈ ਅਤੇ ਦੋ ਟੁਕੜਿਆਂ ਨੂੰ ਆਪਸ ਵਿੱਚ ਜੋੜਨ ਦਾ ਕੰਮ ਕਰਦੀ ਹੈ। ਜਦੋਂ ਕਿ ਦੂਜੀ ਮਸ਼ੀਨ ਇਸ ਨੂੰ ਐਲੂਮੀਨੀਅਮ ਦੀਆਂ ਪੱਤੀਆਂ ਵਿੱਚ ਪੈਕ ਕਰਨ ਦਾ ਕੰਮ ਕਰਦੀ ਹੈ। ਮਸ਼ੀਨ ਦੇ ਇੰਜਨੀਅਰ ਨੇ ਦੱਸਿਆ ਕਿ ਇਸ ਮਸ਼ੀਨ ਵਿੱਚ ਸਭ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਇੱਕ ਪਲੇਟ ਵਿੱਚ ਖਾਲੀ ਕੈਪਸੂਲ ਦੇ ਗੋਲੇ ਭਰੇ ਜਾਂਦੇ ਹਨ। ਪਲੇਟ ਨੂੰ ਦੋ ਟੁਕੜਿਆਂ ਵਿੱਚ ਵੰਡਿਆ ਗਿਆ ਹੈ. ਇੱਕ ਕੈਪਸੂਲ ਸ਼ੈੱਲ ਇੱਕ ਟੁਕੜੇ ਵਿੱਚ ਹੈ. ਦੂਸਰਾ ਸ਼ੈੱਲ ਦੂਜੇ ਟੁਕੜੇ ਵਿੱਚ ਹੁੰਦਾ ਹੈ, ਉਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਪਲੇਟ ਦੇ ਦੋਵੇਂ ਟੁਕੜੇ ਵੱਖ ਹੁੰਦੇ ਹਨ।
ਫਿਰ ਦਵਾਈ ਨੂੰ ਪਲੇਟ ਦੇ ਟੁਕੜੇ ਵਿੱਚ ਫਿਕਸ ਕੀਤੇ ਕੈਪਸੂਲ ਦੇ ਸ਼ੈੱਲ ਵਿੱਚ ਭਰਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਦੁਬਾਰਾ ਪਲੇਟ ਦੇ ਦੋਵੇਂ ਟੁਕੜਿਆਂ ਨੂੰ ਜੋੜਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਮਸ਼ੀਨ ਦੇ ਹਿੱਸੇ ਨੂੰ ਪ੍ਰੈਸ਼ਰ ਦਿੰਦੇ ਹੋਏ ਰੱਖਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਜਿਸ ਕਾਰਨ ਮਸ਼ੀਨ ਦੋ ਪਲੇਟਾਂ ਨੂੰ ਪ੍ਰੈਸ਼ਰ ਰਾਹੀਂ ਆਪਸ ਵਿਚ ਜੋੜਦੀ ਹੈ ਅਤੇ ਕੈਪਸੂਲ ਦੇ ਗੋਲੇ ਆਪਸ ਵਿਚ ਜੁੜ ਜਾਂਦੇ ਹਨ। ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਕੈਪਸੂਲ ਤਿਆਰ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਤਿਆਰ ਕੈਪਸੂਲ ਨੂੰ ਕਿਸੇ ਹੋਰ ਮਸ਼ੀਨ ਵਿੱਚ ਪਾ ਦਿੱਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਜਿੱਥੇ ਇਹ ਮਸ਼ੀਨ ਪਹਿਲਾਂ ਐਲੂਮੀਨੀਅਮ ਫੋਇਲ 'ਤੇ ਮੋਲਡ ਬਣਾਉਂਦੀ ਹੈ ਅਤੇ ਫਿਰ 10 ਦੀ ਗਿਣਤੀ 'ਚ ਉਸ ਮੋਲਡ 'ਚ ਕੈਪਸੂਲ ਪਾਉਂਦੀ ਹੈ।
ਇਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਇਸ ਨੂੰ ਪੈਕ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਜਿਸ ਨਾਲ ਉਹ ਮੋਹਰ ਬੰਦ ਹੋ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਇਸ 'ਤੇ ਪ੍ਰਿੰਟਿੰਗ ਦਾ ਕੰਮ ਵੀ ਇਹ ਮਸ਼ੀਨ ਹੀ ਕਰਦੀ ਹੈ। ਜਿਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਇਹ ਕੈਪਸੂਲ ਵੇਚਣ ਲਈ ਤਿਆਰ ਹੈ। ਇਸ ਸਾਰੀ ਪ੍ਰਕਿਰਿਆ ਵਿੱਚ ਕਈ ਸਾਵਧਾਨੀਆਂ ਵਰਤੀਆਂ ਜਾਂਦੀਆਂ ਹਨ। ਉਦਾਹਰਨ ਲਈ ਉਹ ਜਗ੍ਹਾ ਜਿੱਥੇ ਦਵਾਈ ਬਣਾਈ ਜਾ ਰਹੀ ਹੈ, ਬਿਲਕੁਲ ਸਾਫ਼ ਹੋਣੀ ਚਾਹੀਦੀ ਹੈ। ਮਸ਼ੀਨ ਵੀ ਸਾਫ਼ ਹੋਣੀ ਚਾਹੀਦੀ ਹੈ। ਮਸ਼ੀਨ 'ਤੇ ਕੋਈ ਬੈਕਟੀਰੀਆ ਨਹੀਂ ਹੋਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਕਿਉਂਕਿ ਜੇਕਰ ਦਵਾਈ 'ਤੇ ਬੈਕਟੀਰੀਆ ਲੱਗ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਤਾਂ ਇਹ ਮਰੀਜ਼ ਦੀ ਸਿਹਤ ਨੂੰ ਨੁਕਸਾਨ ਪਹੁੰਚਾ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਲਈ ਬਹੁਤ ਸਾਵਧਾਨ ਰਹਿਣ ਦੀ ਲੋੜ ਹੈ। ਇੰਜੀਨੀਅਰ ਨੇ ਦੱਸਿਆ ਕਿ ਕੈਪਸੂਲ ਬਣਾਉਣ ਵਾਲੀ ਮਸ਼ੀਨ ਦੀ ਕੀਮਤ ਕਰੀਬ 10 ਲੱਖ ਰੁਪਏ ਹੈ ਜਦਕਿ ਪੈਕਿੰਗ ਮਸ਼ੀਨ ਦੀ ਕੀਮਤ ਕਰੀਬ 15 ਲੱਖ ਰੁਪਏ ਹੈ।
ਇਹ ਵੀ ਪੜ੍ਹੋ: BHU ਵਿਦਿਆਰਥੀਆਂ ਨੇ ਰੋਜ਼ਾ ਇਫਤਾਰ ਦੇ ਵਿਰੋਧ 'ਚ ਕਰਾਇਆ ਮੁੰਡਨ, ਵਾਈਸ ਚਾਂਸਲਰ ਦੀ ਰਿਹਾਇਸ਼ ਨੂੰ ਗੰਗਾਜਲ ਨਾਲ ਕੀਤਾ ਸ਼ੁੱਧ
