ਚੰਡੀਗੜ੍ਹ: ਸਰਕਾਰ ਦੁਆਰਾ ਨਿਵੇਸ਼ ਨੂੰ ਉਤਸ਼ਾਹਿਤ ਕਰਨ ਲਈ 14 ਅਪ੍ਰੈਲ ਨੂੰ ਮਹਿਲਾ ਬੱਚਤ ਦਿਵਸ ਮਨਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਪਰ ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਵਿਆਹਾਂ ਅਤੇ ਹੋਰ ਸ਼ੁਭ ਮੌਕਿਆਂ 'ਤੇ ਗਹਿਣੇ ਗਿਫਟ ਕਰਨ ਦੀ ਸਦੀਆਂ ਪੁਰਾਣੀ ਪਰੰਪਰਾ ਹੈ। ਇੰਨਾ ਹੀ ਨਹੀਂ ਜਨਮਦਿਨ, ਵਿਆਹ ਦੀ ਵਰ੍ਹੇਗੰਢ ਸਮੇਤ ਹੋਰ ਮੌਕਿਆਂ 'ਤੇ ਗਹਿਣੇ ਗਿਫਟ ਕਰਨ ਦਾ ਰਿਵਾਜ ਵਧਦਾ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਇਸ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ ਔਰਤਾਂ ਫੈਸ਼ਨ ਦੇ ਨਾਲ-ਨਾਲ ਗਹਿਣੇ ਖਰੀਦਣ ਲਈ ਆਪਣੀ ਪਰਿਵਾਰਕ ਬਚਤ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕਰਦੀਆਂ ਹਨ। ਸੋਨੇ, ਚਾਂਦੀ ਅਤੇ ਹੋਰ ਗਹਿਣਿਆਂ ਦੀਆਂ ਕੀਮਤਾਂ ਵਿੱਚ ਲਗਾਤਾਰ ਵਾਧਾ ਹੋ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਅੱਜ ਦੇ ਸਮੇਂ ਵਿੱਚ ਇਹ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਧ ਰਿਟਰਨ ਦੇਣ ਵਾਲਾ ਸੈਕਟਰ ਬਣ ਗਿਆ ਹੈ। 1965 ਵਿੱਚ 24 ਕੈਰੇਟ ਸੋਨੇ ਦੇ 10 ਗ੍ਰਾਮ ਦੀ ਕੀਮਤ 71.75 ਰੁਪਏ ਸੀ। ਸਾਲ 2000 ਵਿੱਚ ਇਹ 4,400.00 ਰੁਪਏ ਤੱਕ ਪਹੁੰਚ ਗਈ। 2020 ਵਿੱਚ 48,651.00 ਰੁਪਏ ਤੱਕ ਪਹੁੰਚ ਗਈ। 2022 ਵਿੱਚ 52,670.00 ਰੁਪਏ, 2023 ਵਿੱਚ 65,330.00 ਰੁਪਏ ਅਤੇ ਇਸ ਸਾਲ ਹੁਣ ਤੱਕ ਇਹ 72,380.00 ਰੁਪਏ ਦੇ ਮੁੱਲ ਨੂੰ ਪਾਰ ਕਰ ਚੁੱਕਾ ਹੈ।
ਸੋਨੇ ਦੀ ਕੀਮਤ ਵਿੱਚ ਉਤਰਾਅ-ਚੜ੍ਹਾਅ
ਸਾਲ ਦੀ ਕੀਮਤ (24 ਕੈਰੇਟ/10 ਗ੍ਰਾਮ)
- 1965- 71.75
- 1970- 184.50
- 1975- 540.00
- 1980- 1330.00
- 1985- 2130.00
- 1990- 3200.00
- 1995- 4680.00
- 2000- 4,400.00
- 2005- 7000.00
- 2010- 18500.00
- 2015- 26,343.50
- 2016- 28,623.50
- 2017- 29,6670.00
- 2018- 31,483.00
- 2019- 35,220.00
- 2020- 48,651.00
- 2021- 48,720.00
- 2022- 52,670.00
- 2023- 65,330.00
- 2024- 72,380.00 (12 ਅਪ੍ਰੈਲ 2024)
ਔਰਤਾਂ ਲਈ ਮੁੱਖ ਬੱਚਤ ਸਕੀਮ
- ਨੈਸ਼ਨਲ ਸੇਵਿੰਗ ਸਰਟੀਫਿਕੇਟ -7.7 ਪ੍ਰਤੀਸ਼ਤ
- ਸੁਕੰਨਿਆ ਸਮ੍ਰਿਧੀ ਯੋਜਨਾ - 8 ਪ੍ਰਤੀਸ਼ਤ
- ਸੀਨੀਅਰ ਸਿਟੀਜ਼ਨ ਸੇਵਿੰਗ ਸਕੀਮ - 8.2 ਪ੍ਰਤੀਸ਼ਤ
- ਕਿਸਾਨ ਵਿਕਾਸ ਪੱਤਰ 7.6 ਪ੍ਰਤੀਸ਼ਤ (115 ਮਹੀਨਿਆਂ ਵਿੱਚ ਪਰਿਪੱਕ)
- ਪਬਲਿਕ ਪ੍ਰੋਵੀਡੈਂਟ ਫੰਡ - 7.1 ਪ੍ਰਤੀਸ਼ਤ
- ਮਹਿਲਾ ਸਨਮਾਨ ਬੱਚਤ ਸਰਟੀਫਿਕੇਟ-7.5% ਪ੍ਰਤੀ ਸਾਲ
ਇੱਕ ਨਜ਼ਰ ਵਿੱਚ ਮਹਿਲਾ ਸਨਮਾਨ ਬੱਚਤ ਸਰਟੀਫਿਕੇਟ 2023
- ਘੋਸ਼ਣਾ: 2023-24 ਤੋਂ ਬਜਟ ਦੇ ਦੌਰਾਨ
- ਯੋਗਤਾ: ਕੋਈ ਵੀ ਭਾਰਤੀ ਔਰਤ/ਕੁੜੀ
- ਸਕੀਮ ਦੀ ਸ਼ੁਰੂਆਤ: 1 ਅਪ੍ਰੈਲ 2023 ਤੋਂ
- ਸਕੀਮ ਦੀ ਮਿਆਦ: 31 ਮਾਰਚ 2025 ਤੱਕ
- ਵਿਆਜ: 7.5% ਫੀਸਦੀ/ ਸਾਲਾਨਾ
- ਲਾਭ: ਖਾਤੇ ਵਿੱਚ ਰਕਮ ਹਰ 3 ਮਹੀਨਿਆਂ ਵਿੱਚ ਮਿਸ਼ਰਿਤ ਵਿਆਜ ਨਾਲ ਅਪਡੇਟ ਕੀਤੀ ਜਾਵੇਗੀ।
- ਘੱਟੋ-ਘੱਟ ਨਿਵੇਸ਼: 1000/- ਰੁਪਏ
- ਵੱਧ ਤੋਂ ਵੱਧ ਨਿਵੇਸ਼: 2 ਲੱਖ ਰੁਪਏ
- ਪਰਿਪੱਕਤਾ ਦੀ ਮਿਆਦ: 2 ਸਾਲ
14 ਅਪ੍ਰੈਲ ਨੂੰ ਮਨਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਮਹਿਲਾ ਬੱਚਤ ਦਿਵਸ: ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਹਰ ਸਾਲ 14 ਅਪ੍ਰੈਲ ਨੂੰ ਮਹਿਲਾ ਬੱਚਤ ਦਿਵਸ ਮਨਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਛੋਟੀਆਂ ਬੱਚਤਾਂ, ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਬੱਚਤ ਸੰਸਥਾਵਾਂ ਅਤੇ ਰਾਜ ਅਤੇ ਕੇਂਦਰ ਸਰਕਾਰ ਦੇ ਹੋਰ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਅਧਿਕਾਰੀਆਂ ਦੇ ਡਾਇਰੈਕਟਰਾਂ ਅਤੇ ਖੇਤਰੀ ਨਿਰਦੇਸ਼ਕਾਂ ਦੀ ਭਾਗੀਦਾਰੀ ਨਾਲ ਮਹਿਲਾ ਬੱਚਤ ਦਿਵਸ ਮਨਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਇਹ ਦਿਨ ਮਹਿਲਾ ਪ੍ਰਧਾਨ ਖੇਤਰੀ ਯੋਜਨਾ ਅਤੇ ਹੋਰ ਮਹਿਲਾ ਕੇਂਦਰਿਤ ਯੋਜਨਾਵਾਂ ਬਾਰੇ ਜਾਗਰੂਕਤਾ ਪੈਦਾ ਕਰਕੇ ਔਰਤਾਂ ਵਿੱਚ ਛੋਟੀਆਂ ਬੱਚਤਾਂ ਦੀ ਆਦਤ ਵਿਕਸਿਤ ਕਰਨ 'ਤੇ ਕੇਂਦਰਿਤ ਹੈ। ਪੈਸੇ ਦੀ ਬਚਤ ਕੀਤੇ ਬਿਨਾਂ ਤੁਸੀਂ ਆਪਣੇ ਕਿਸੇ ਵੀ ਵਿੱਤੀ ਟੀਚੇ ਤੱਕ ਨਹੀਂ ਪਹੁੰਚ ਸਕਦੇ। ਘਰ ਖਰੀਦਣ ਤੋਂ ਲੈ ਕੇ ਆਰਾਮਦਾਇਕ ਰਿਟਾਇਰਮੈਂਟ ਦਾ ਆਨੰਦ ਲੈਣ ਤੱਕ ਹਰ ਚੀਜ਼ ਵਿੱਚ ਬੱਚਤ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਭੂਮਿਕਾ ਨਿਭਾਉਂਦੀ ਹੈ।
ਔਰਤਾਂ ਨੂੰ ਆਰਥਿਕ ਤੌਰ 'ਤੇ ਸਸ਼ਕਤ ਬਣਾਉਣਾ ਨਾ ਸਿਰਫ਼ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਆਜ਼ਾਦੀ ਨੂੰ ਯਕੀਨੀ ਬਣਾਉਂਦਾ ਹੈ ਸਗੋਂ ਸਮੁੱਚੀ ਸਮਾਜਿਕ ਤਰੱਕੀ ਵਿੱਚ ਵੀ ਯੋਗਦਾਨ ਪਾਉਂਦਾ ਹੈ। ਹਾਲਾਂਕਿ, ਸਾਡੇ ਦੇਸ਼ ਵਿੱਚ ਬਹੁਤ ਸਾਰੀਆਂ ਔਰਤਾਂ ਆਰਥਿਕ ਸੁਤੰਤਰਤਾ ਦੇ ਰਾਹ ਵਿੱਚ ਬਹੁਤ ਪਿੱਛੇ ਹਨ। ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਕਿ ਔਰਤਾਂ ਮਰਦਾਂ ਨਾਲੋਂ ਘੱਟ ਬਚਾਉਂਦੀਆਂ ਹਨ। ਇਸ ਦਾ ਮੁੱਖ ਕਾਰਨ ਇਹ ਹੈ ਕਿ ਜ਼ਿਆਦਾਤਰ ਘਰੇਲੂ ਔਰਤਾਂ ਕੋਲ ਬੱਚਤ ਦੇ ਸਾਧਨ ਬਹੁਤ ਘੱਟ ਹਨ।
ਭਾਰਤ ਸਰਕਾਰ ਵੱਲੋਂ ਔਰਤਾਂ ਦੀ ਵਿੱਤੀ ਸੁਤੰਤਰਤਾ ਲਈ ਕਈ ਵਿੱਤੀ ਅਤੇ ਕਲਿਆਣਕਾਰੀ ਯੋਜਨਾਵਾਂ ਚਲਾਈਆਂ ਜਾ ਰਹੀਆਂ ਹਨ। ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਸੁਕੰਨਿਆ ਸਮ੍ਰਿਧੀ ਯੋਜਨਾ, ਪੋਸਟ ਆਫਿਸ ਮਹਿਲਾ ਸਨਮਾਨ ਬੱਚਤ ਯੋਜਨਾ, ਐਸਬੀਆਈ ਲਾਈਫ ਸਮਾਰਟ ਮਹਿਲਾ ਲਾਭ ਯੋਜਨਾ।
ਲਿੰਗ ਤਨਖਾਹ ਅੰਤਰ:
- ਗਲੋਬਲ ਜੈਂਡਰ ਗੈਪ ਇੰਡੈਕਸ 2023 ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ, ਭਾਰਤ ਨੇ ਕੁੱਲ ਲਿੰਗ ਅੰਤਰ ਨੂੰ 64.3 ਪ੍ਰਤੀਸ਼ਤ ਤੱਕ ਘਟਾ ਦਿੱਤਾ ਹੈ, ਜੋ ਗਲੋਬਲ ਇੰਡੈਕਸ ਵਿੱਚ 127ਵੇਂ ਸਥਾਨ 'ਤੇ ਹੈ। ਪਿਛਲੇ ਐਡੀਸ਼ਨ ਤੋਂ ਸੀਨੀਅਰ ਅਹੁਦਿਆਂ ਅਤੇ ਤਕਨੀਕੀ ਭੂਮਿਕਾਵਾਂ ਵਿੱਚ ਔਰਤਾਂ ਦੀ ਹਿੱਸੇਦਾਰੀ ਵਿੱਚ ਮਾਮੂਲੀ ਗਿਰਾਵਟ ਆਈ ਹੈ।
- ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਕਿਰਤ ਸ਼ਕਤੀ ਦੀ ਭਾਗੀਦਾਰੀ ਦਰ ਔਰਤਾਂ ਲਈ 28.26% ਅਤੇ ਪੁਰਸ਼ਾਂ ਲਈ 76.14% ਹੈ।
- ਰਿਪੋਰਟ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ, ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਵਿਧਵਾਵਾਂ ਅਤੇ ਧੀਆਂ ਲਈ ਵਿਰਾਸਤੀ ਅਧਿਕਾਰ ਅਸਮਾਨ ਹਨ।
- ਅਨੁਮਾਨਿਤ ਕਮਾਈ ਆਮਦਨ (ਅੰਤਰਰਾਸ਼ਟਰੀ ਪੱਧਰ) ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਵੱਡਾ ਲਿੰਗ ਪਾੜਾ ਧਿਆਨ ਦੇਣ ਯੋਗ ਹੈ, ਜੋ ਕਿ ਔਰਤਾਂ ਲਈ 2.40 ਅਤੇ ਪੁਰਸ਼ਾਂ ਲਈ 10.52 ਹੈ।
- ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਲਿੰਗਕ ਤਨਖਾਹ ਦਾ ਅੰਤਰ ਬਹੁਤ ਵੱਡਾ ਹੈ। ਮੌਨਸਟਰ ਸੈਲਰੀ ਇੰਡੈਕਸ (MSI) ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ, ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਔਰਤਾਂ ਮਰਦਾਂ ਦੇ ਮੁਕਾਬਲੇ 20 ਪ੍ਰਤੀਸ਼ਤ ਘੱਟ ਕਮਾਉਂਦੀਆਂ ਹਨ। ਜਿੱਥੇ ਮਰਦ ਔਸਤਨ 231 ਰੁਪਏ ਪ੍ਰਤੀ ਘੰਟਾ ਮਜ਼ਦੂਰੀ ਕਮਾਉਂਦੇ ਹਨ, ਉੱਥੇ ਔਰਤਾਂ ਸਿਰਫ਼ 184.8 ਰੁਪਏ ਕਮਾਉਂਦੀਆਂ ਹਨ।
- ਤਜਰਬੇ ਦੇ ਨਾਲ ਤਨਖਾਹ ਦਾ ਅੰਤਰ ਵੀ ਵਧਦਾ ਹੈ, ਜਦੋਂ ਕਿ ਦੋ ਸਾਲਾਂ ਦੇ ਤਜ਼ਰਬੇ ਵਾਲੇ ਪੁਰਸ਼ ਔਸਤ ਤਨਖਾਹ ਵਿੱਚ 7.8 ਪ੍ਰਤੀਸ਼ਤ ਵੱਧ ਕਮਾਉਂਦੇ ਹਨ, 11 ਜਾਂ ਇਸ ਤੋਂ ਵੱਧ ਸਾਲਾਂ ਦੇ ਤਜ਼ਰਬੇ ਵਾਲੇ ਪੁਰਸ਼ 25 ਪ੍ਰਤੀਸ਼ਤ ਵੱਧ ਕਮਾਉਂਦੇ ਹਨ।
- ਮਰਦਾਂ ਲਈ 66.9 ਸਾਲ ਦੇ ਮੁਕਾਬਲੇ, ਔਰਤਾਂ ਲੰਬੇ ਸਮੇਂ ਤੱਕ ਜਿਉਂਦੀਆਂ ਹਨ, ਜਨਮ ਸਮੇਂ ਜੀਵਨ ਦੀ ਸੰਭਾਵਨਾ 69.9 ਸਾਲ ਹੈ।
