ଅନୁଗୁଳ: ଖରା ହେଉ କି ବର୍ଷା ଅବା ହେଉ ଶୀତ ଦିନ, ପ୍ରତି ଋତୁରେ ଲେମ୍ବୁର ରହିଥାଏ ସ୍ବତନ୍ତ୍ର ଚାହିଦା । କେବେ ଲେମ୍ବୁ ପାଣି ଟିକେ ଖରାରୁ ହୋଇଥିବା ଥକାପଣ ହଟାଇ ଶୋଷ ମେଣ୍ଟାଏ ତ ପୁଣି କେତେବେଳେ ସାଧାରଣ ଖାଦ୍ୟର ସ୍ବାଦ ବଢାଏ ଲେମ୍ବୁ । ଏହି ଲେମ୍ବୁ ଉତ୍ପାଦନ ପାଇଁ ସାରା ରାଜ୍ୟରେ ଅନୁଗୁଳ ଜିଲ୍ଲା ଅଗ୍ରଣୀ ରହିଥିବା ବେଳେ ଏବେ ଲକଡାଉନ ମାଡରେ ଅଭାବୀ ବିକ୍ରିର ସମ୍ମୁଖୀନ ହୋଇଛନ୍ତି ଲେମ୍ବୁ ଚାଷୀ । କେଉଁଠି ଲେମ୍ବୁ ବିକ୍ରି ପାଇଁ ବ୍ୟବସ୍ଥା ନାହିଁ ତ ପୁଣି କେଉଁଠି ବଜାର ଚାହିଦାଠାରୁ ଅଧିକ ଲେମ୍ବୁ ଆସୁଥିବାରୁ ବିକ୍ରି ହୋଇ ନପାରି ନଷ୍ଟ ହେଉଛି ଚାଷୀଙ୍କ ପରିଶ୍ରମ ।
ଅନୁଗୁଳ ଜିଲ୍ଲାରେ ଗତ 40 ବର୍ଷ ହେବ ଲେମ୍ବୁ ଚାଷ କରି ଜିଲ୍ଲାର ଜଣେ ବଡ ଲେମ୍ବୁ ଚାଷୀର ପରିଚୟ ପାଇଛନ୍ତି କୁମୁଦ ପ୍ରଧାନ । ପ୍ରାୟ 10 ଏକରରୁ ଅଧିକ ଜମିରେ କେବଳ ଲେମ୍ବୁ ଚାଷ କରିନ୍ତି । 1980 ମସିହାରୁ ଏହି ଚାଷ କରିଆସୁଥିବା କୁମୁଦ ପ୍ରତି ବର୍ଷ ପ୍ରାୟ 7ରୁ 8 ଲକ୍ଷ ଟଙ୍କାର ଲେମ୍ବୁ ବିକ୍ରି କରନ୍ତି । ହେଲେ ଚଳିତ ବର୍ଷର ଲକଡାଉନ କେବଳ ତାଙ୍କର ନୁହେଁ ବରଂ ଜିଲ୍ଲାର 70ରୁ ଊର୍ଦ୍ଧ୍ବ ଚାଷୀଙ୍କ ରୋଜଗାରରେ ଲଗାମ ଲଗାଇଦେଇଛି ।
କୁମୁଦଙ୍କ ବଗିଚାରୁ ଉତ୍ପାଦିତ ଲେମ୍ବୁ କଟକ, ଭୁବନେଶ୍ବର, ପାରାଦ୍ବୀପ, ରାଉରକେଲା, ଯାଜପୁର ଓ ଭଦ୍ରକ ଆଦି ଜିଲ୍ଲାକୁ ବିକ୍ରି ପାଇଁ ଯାଇଥାଏ । ହେଲେ ଲକଡାଉନ ପାଇଁ ଏବର୍ଷ ଏହି ରୋଜଗାର ବି ବନ୍ଦ । ଯେଉଁଠି ସମୟ ଥିଲା ଲେମ୍ବୁ ବସ୍ତା ପିଛା 2ରୁ 3 ହଜାର ଟଙ୍କାରେ ବିକ୍ରି ହେଉଥିଲା ଏବେ ସେଠି ଚାଷୀଙ୍କ ପକେଟକୁ ଆସୁଛି ମାତ୍ର 400ରୁ 500 ଟଙ୍କା । ତେଣେ ଲେମ୍ବୁ ତୋଳାରେ ନିୟୋଜିତ ଲୋକଙ୍କ ମଧ୍ୟ ଏବେ ଦୁର୍ଦ୍ଦିନରେ ।
ବର୍ଷକୁ ମୁଖ୍ୟତଃ ବର୍ଷା ଓ ଶୀତ ଋତୁରେ ଲେମ୍ବୁ ଅମଳ ହେଉଥିବା ବେଳେ ଏହି ଦୁଇ ଋତୁରେ ହିଁ ଚାଷୀ ବେଶ ଦୁଇ ପଇସା ରୋଜଗାର କରେ । ସେଥିରେ ପୁଣି ଶୀତ ଅପେକ୍ଷା ବର୍ଷା ଦିନେ ଅଧିକ ଲେମ୍ବୁ ଅମଳ ହେଉଥିବାରୁ ଏହି ସମୟରେ ଭଲ ରୋଜଗାର ଆଶାରେ ରହିଥାଆନ୍ତି ସମସ୍ତ ଚାଷୀ । କିନ୍ତୁ ଏଥରର କୋରୋନା ଲକଡାଉନରେ ଚାଷୀରେ ପେଟପାଟଣାରେ ସତେ ଯେମିତି ତାଲା ପଡିଯାଇଛି । ନା ବାହାରୁ ବେପାରୀ ଆସୁଛନ୍ତି ନା ସ୍ଥାନୀୟ ବେପାରୀ ଲେମ୍ବୁର ଉଚିତ୍ ମୂଲ୍ୟ ଦେଉଛନ୍ତି ।
ଏନେଇ ଜିଲ୍ଲା ଉଦ୍ୟାନ ବିଭାଗ ଉପନିର୍ଦ୍ଦେଶକଙ୍କ ସହ ଯୋଗାଯୋଗ କରିବାରୁ ସେ କହିଥିଲେ କି ଫାର୍ମର ପ୍ରଡ୍ୟୁସର ଅର୍ଗାନାଇଜେସନ ମାଧ୍ୟମରେ ବିକ୍ରି ପାଇଁ ବ୍ୟବସ୍ଥା କରାଯିବ । ଆବଶ୍ୟକ ପଡ଼ିଲେ ଛୋଟ କୋଲ୍ଡ଼ ଚେନରେ ଉତ୍ପାଦିତ ଲେମ୍ବୁକୁ ରଖି ବାହାର ରାଜ୍ୟକୁ ରପ୍ତାନୀ କରାଯିବ । ତେବେ ସରକାର ସିନା ତଲାବନ୍ଦ କଟକଣା କୋହଳ କରି ଚାଷୀକୁ କଟକଣାରୁ ମୁକ୍ତ କରିଛନ୍ତି ହେଲେ ବଜାର ସୁବିଧା ନଥିବାରୁ ଚାଷୀ ପାଇଁ ଏହା କାଳ ହୋଇଛି । ଦେଖିବାକୁ ବାକି ରହିଲା କେବେ ସୁଧୁରୁଛି ପରିସ୍ଥିତି ଓ କେବେ ପୁଣି ସ୍ବାଭାବିକ ହେଉଛି ଲେମ୍ବୁ ଚାଷୀଙ୍କ ସ୍ଥିତି ।
ଅନୁଗୁଳରୁ ସଂଗ୍ରାମ ରଞ୍ଜନ ନାଥ, ଇଟିଭି ଭାରତ
