ଅନୁଗୋଳ: ଏହା ହେଉଛି ୧୧୨୭ ମସିହାର ପ୍ରାଚୀନ ମନ୍ଦିର । ଅନୁଗୋଳର ରାଜା କନକ ସିଂ ନିଜ ରାଣୀଙ୍କ ସ୍ମୃତି ପାଇଁ ଏହି ମନ୍ଦିର ନିର୍ମାଣ କରିଥିଲେ । ସେତେବେଳେ ମନ୍ଦିରଟି ଅମୁହାଁ ଥିବା ବେଳେ ପରେ ଗୋଟିଏ ପଟେ ମୁହଁ ଖୋଲା ଯାଇଥିଲା । ମନ୍ଦିର ପାଖକୁ ଲାଗି ଅବିକଳ ମନ୍ଦିର ସଦୃଶ ରୋଷଶାଳା , ପାଣି ପାଇଁ କୂଅ ଏବଂ ପୋଖରୀ ମଧ୍ୟ ନିର୍ମାଣ ହୋଇଥିଲା ।
ତେବେ ମନ୍ଦିରର ରକ୍ଷଣାବେକ୍ଷଣା ଅଭାବରୁ ଏବେ ମନ୍ଦିର ଓ ରୋଷଶାଳା ଭଗ୍ନ ଅବସ୍ଥାରେ । ସେହିପରି କୂଅଟି ମଧ୍ୟ ପୋତି ହୋଇ ଗଲାଣି । ଏବେ ମନ୍ଦିର ପାର୍ଶ୍ବରେ ବହି ଯାଇଛି ଏକ ନାଳ । ପ୍ରତିବର୍ଷ ନାଳର କୂଳ ଖାଉଥିବାରୁ କିଛି ଦିନ ମଧ୍ୟରେ ମନ୍ଦିରଟି ନାଳରେ ଲୀନ ହେବାର ଆଶଙ୍କା ରହିଛି ।
ଦିନେ ଅନୁଗୋଳ ରାଜ୍ୟର ରାଜଧାନୀ ଥିଲା ପୁରୁଣାଗଡ଼ । ଏବେ ସେ ରାଜଧାନୀ ନାହିଁ କି ରାଜପ୍ରସାଦର ଭଗ୍ନାବଶାସ ମଧ୍ୟ ଦେଖିବାକୁ ମିଳୁନି । କିନ୍ତୁ ରାଜା ମହାରାଜା ଦ୍ବାରା ନିର୍ମିତ କିଛି କିମ୍ବଦନ୍ତୀ ରହି ଯାଇଛି । ସ୍ବପ୍ନେଶ୍ବର ମନ୍ଦିର ଯାହାର ଜ୍ଵଳନ୍ତ ଉଦାହରଣ । ତେଣୁ ଏଭଳି ଏକ ପ୍ରାଚୀନ ତଥା ଐତିହ୍ୟ ସମ୍ପନ୍ନ ମନ୍ଦିର ଏବେ ଅବହେଳିତ ହୋଇ ନାଳରେ ଲୀନ ହେବାକୁ ବସିଲାଣି । ମନ୍ଦିରଟି ଦେବତ୍ତୋର ବିଭାଗ ଅଧୀନରେ ଥିବା ସତ୍ତ୍ବେ ଏଥିପ୍ରତି କାହାରି ନଜର ନାହିଁ ।
ଏନେଇ ଅତିରିକ୍ତ ଜିଲ୍ଲାପାଳ କହିଛନ୍ତି ମନ୍ଦିର ଦେବୋତ୍ତର ର ସ୍ଥିତି ଅନୁଧ୍ୟାନ ପରେ କିଭଳି ତାର ରକ୍ଷଣାବେକ୍ଷଣ କରାଯାଇ ପାରିବ ସେନେଇ ନିଷ୍ପତ୍ତି ନିଆଯିବ। ପ୍ରାୟ ଛଅ ଶହ ବର୍ଷ ପୁରୁଣା ମନ୍ଦିରଟି ଅନେକ କଥା, ଅନେକ ଗାଥା ବହନ କରୁଛି । ଏଭଳି କୀର୍ତ୍ତିରାଜି ବଞ୍ଚିରହିବାର ଆବଶ୍ୟକତା ରହିଛି।
ଅନୁଗୋଳରୁ ସଂଗ୍ରାମ ରଞ୍ଜନ ନାଥ, ଇଟିଭି ଭାରତ
