ସମ୍ବଲପୁର: ଆସିଛି ଆଲୋକର ପର୍ବ ଦୀପାବଳି । ଏଥିପାଇଁ ବଜାରରେ ଗହଳ ଚହଳ । ବାଣ ସହ ଦୀପ କିଣିବାକୁ ଲୋକଙ୍କ ଭିଡ଼ । ତେବେ ଦୀପାବଳିରେ ଦୀପ ଜାଳିବା ପାଇଁ ପାରମ୍ପରିକ ମାଟି ନିର୍ମିତ ଦୀପ ବ୍ୟବହାରର ପ୍ରାଚୀନ ପରମ୍ପରା ରହିଛି । ପୂର୍ବରୁ କେଵଳ କୁମ୍ଭାର ସମ୍ପ୍ରଦାୟର ବ୍ୟକ୍ତିବିଶେଷଙ୍କ ଦ୍ୱାରା ପ୍ରସ୍ତୁତ ହେଉଥିବା ମାଟି ଦୀପ ହିଁ ବହୁମାତ୍ରାରେ ଦୀପାବଳିରେ ବ୍ୟବହାର ହେଉଥିବା ବେଳେ ବର୍ତ୍ତମାନ ବଜାରକୁ ଆସିଛି ଏକାଧିକ ବିକଳ୍ପ । ମାଟି ଦୀପର ସ୍ଥାନ ନେଲେଣି ଫେନସି ଓ ଇଲେକ୍ଟ୍ରିକ ଦୀପ । ଫଳରେ କୁମ୍ଭାରମାନଙ୍କ ପ୍ରସ୍ତୁତ ମାଟି ଦୀପର ଚାହିଦା ହ୍ରାସ ପାଇଛି ।
- ଚାହିଦା ନାହିଁ, କି ବେପାର ନାହିଁ
ଏହାର ସିଧା ପ୍ରଭାବ ଏହି କୁମ୍ଭାର ସମ୍ପ୍ରଦାୟର ଜୀବନ ଓ ଜୀବିକା ଉପରେ ପଡିଛି । ପୂର୍ବରୁ ଦୀପାବଳି ସମୟ ଆସିଲେ କୁମ୍ଭାର ସମ୍ପ୍ରଦାୟର ଲୋକେ ଭଲ ଦୁଇ ପଇସା ରୋଜଗାର କରୁଥିଲେ । ତେବେ ବର୍ତ୍ତମାନ ମାଟି ଦୀପର ପୂର୍ବପରି ଚାହିଦା ନଥିବା କାରଣରୁ, ସେହିଭଳି ବେପାର ମଧ୍ୟ ଆଉ ନାହିଁ । ଏହାର ଆଉ ଏକ କାରଣ ହେଉଛି କୁମ୍ଭାରମାନଙ୍କ ପାଇଁ ମାଟିର ଉପଲବ୍ଧତା ନାହିଁ । ଏହା ସହ ପୂର୍ବ ପରି ପର୍ଯ୍ୟାପ୍ତ କାଠ ମଧ୍ୟ ମିଳୁ ନାହିଁ । ତେଣୁ ମାଟି ତିଆରି ଦୀପ ପୋଡିବା ପାଇଁ ବହୁତ ଅସୁବିଧାର ସମ୍ମୁଖୀନ ହେଉଛନ୍ତି ଏହି କୁମ୍ଭାରମାନେ ।
- ପରମ୍ପରା ବଞ୍ଚିଛି, କିନ୍ତୁ ମିଳୁନି ଉଚିତ ପାରିଶ୍ରମିକ:-
ଏବେ ବଜାରରେ ମାଟି ଦୀପ ପୂର୍ବ ପରି ଦେଖିବାକୁ ମିଳୁନାହିଁ । ବଜାରରେ ମିଳୁଥିବା ଫେନସି ଦୀପ ଓ ଇଲେକ୍ଟ୍ରିକ ଦୀପର ଉପଲବ୍ଧତା ମାଟି ଦୀପର ଚାହିଦାକୁ ହ୍ରାସ କରିଛି । ତେବେ କିଛି କୁମ୍ଭାର ସମାଜର ଲୋକେ ଏବେ ମଧ୍ୟ ଦୀପାବଳିରେ ମାଟି ଦୀପ ତିଆରି କରୁଛନ୍ତି । କ୍ଷତି ହେଲେ ମଧ୍ୟ ନିଜର ପରମ୍ପରାକୁ ବଞ୍ଚେଇ ରଖିବାକୁ କିଛି କୁମ୍ଭାର ସମାଜର ଲୋକେ ବହୁ କଷ୍ଟରେ ଦୀପ ତିଆରି କରିବା ଜାରି ରଖିଛନ୍ତି । ଦୀପ ପାଇଁ ବ୍ୟବହାର ହେଉଥିବା ସ୍ୱତନ୍ତ୍ର ମାଟି, ଝାଟି, କାଠ, ପାଳ (ନଡା)କୁ ବହୁ ଦୂରକୁ ଯାଇ ସଂଗ୍ରହ କରି ଆଣି ଏହି ମାଟି ଦୀପ ତିଆରି ହେଉଛି । ତେବେ ପରିଶ୍ରମକୁ ଦେଖିଲେ ଦୀପରେ ଲାଭ ମିଳୁନଥିବା ଦୀପ କାରିଗର କୁହନ୍ତି ।
- ମିଳୁନି କଞ୍ଚାମାଲ, ମିଳୁନି ଉଚିତ ମୂଲ୍ୟ !
ସମ୍ବଲପୁରର ଜଣେ ଦୀପ କାରିଗର ଅଶୋକ ରଣା କୁହନ୍ତି,"ଏବେ ସବୁ କିଛି ମହଙ୍ଗା ହୋଇଗଲାଣି, ମାଟି ମିଳୁ ନାହିଁ କି କାଠ, ଝାଟି ବି ମିଳୁନାହିଁ । ଆଉ ବର୍ତ୍ତମାନ ଗୋଟିଏ ଦୀପକୁ 2 ଟଙ୍କା କହିଲେ ଲୋକେ ନା କହୁଛନ୍ତି । ପରିଶ୍ରମକୁ ଦେଖିଲେ ଦୀପରେ କିଛି ଲାଭ ମିଳୁନାହିଁ । ମାଟି ଝାରମୁଣ୍ଡାରୁ ଆସୁଛି, ଝାଟି ମିଳିଲେ ମିଳୁଛି ନହେଲେ ନାହିଁ । ପାଳ (ନଡା)ବିଡା 10 ଟଙ୍କା । ଆମକୁ ଏହା ଯଥେଷ୍ଟ ନହେଲେ ମଧ୍ୟ କରିବାକୁ ବାଧ୍ୟ ହେଉଛୁ । ’’
- ତଥାପି ବଞ୍ଚିଛି ମାଟି ଦୀପର ପରମ୍ପରା
ଅନ୍ୟପଟେ, ଏବେ ବି ଦୀପାବଳି ଆସିଲେ ବହୁ ପରମ୍ପରାପ୍ରେମୀଙ୍କ ପ୍ରଥମ ପସନ୍ଦ ହେଉଛି ପାରମ୍ପରିକ ମାଟି ଦୀପ । ପରମ୍ପରାରେ ବିଶ୍ବାସ କୁରଥିବା ଲୋକେ ବର୍ତ୍ତମାନ ବଜାରରେ ମୁଳୁଥିବା ଫେନସି କି ଇଲେକ୍ଟ୍ରିକ ଦୀପ ବ୍ୟବହାର କରିବାକୁ ପସନ୍ଦ କରୁନାହାଁନ୍ତି । ସେମାନଙ୍କ କହିବା କଥା ହେଲା ଏହି ପାରମ୍ପରିକ ମାଟି ଦୀପରେ ଯେଉଁ ଦୀପ ଶିଖା ବାହାରି ଥାଏ ଅନ୍ୟ କୌଣସି ଫେନସି ଦୀପରେ ସେମିତି ଶିଖା ବାହାରି ନଥାଏ ।
ସମ୍ବଲପୁର ସହରର ପଟ୍ଟନାୟକ ପଡାର ବାସିନ୍ଦା ଅଞ୍ଜଳି ସାହୁ ଏହି ପାରମ୍ପରିକ ମାଟି ଦୀପ ନେଇ କୁହନ୍ତି,"ମାଟି ଦୀପର ଚାହିଦା ପୂର୍ବ ପରି ଏବେ ମଧ୍ୟ ରହିଛି । ବଜାରରେ ମିଳୁଥିବା ଅନ୍ୟ ଦୀପରେ ଯେତେ ଟେକନୋଲୋଜି ଥିଲେ ମଧ୍ୟ ତାହା ମାଟିଦୀପ ପରି ହୋଇପାରିବନାହିଁ । ଯଦିବି ଅନ୍ୟ ସାମଗ୍ରୀ ବଜାରରେ ମିଳୁଛି, ତଥାପି ଆଜି ମଧ୍ୟ ଲୋକେ ମାଟି ଦୀପ ବ୍ୟବହାର କରୁଛନ୍ତି ।
ଇଟିଭି ଭାରତ, ସମ୍ବଲପୁର
