अमरावती: वाय.एस.जगनमोहन रेड्डी यांच्या नेतृत्वाखालील पूर्वीच्या राज्य मंत्रिमंडळात दुसऱ्या क्रमांकाचे पद भूषवणारे माजी मंत्री पेड्डीरेड्डी रामचंद्र रेड्डींवर दक्षता आयोगानं आंध्र प्रदेशमध्ये वनजमिनी बळकावल्याच्या आरोप केलाय. विशेष म्हणजे माजी मंत्री पेद्दीरेड्डी रामचंद्र रेड्डी हे आंध्र प्रदेशचे माजी मुख्यमंत्री वाय. एस. जगनमोहन रेड्डी यांचे जवळचे सहकारी होते. पेड्डीरेड्डी रामचंद्र रेड्डी यांच्यावर अनियमिततेचा गंभीर आरोप आहे. जगनमोहन मंत्रिमंडळातील ते सर्वात शक्तिशाली मंत्री मानले जात होते. आंध्र प्रदेश सरकारच्या दक्षता शाखेने पेड्डीरेड्डीशी संबंधित अनेक आरोपांची चौकशी केली असता, त्यांच्या अहवालात त्यांच्यावर गंभीर प्रश्नही उपस्थित करण्यात आलेत. त्यांच्यावर वनजमीन हडपल्याचा गंभीर आरोप आहे.
दक्षता विभागाच्या अहवालानुसार, पेड्डीरेड्डीने आंध्र प्रदेशातील चित्तूर जिल्ह्यातील पुलिचेरला मंडळातील मंगलमपेट राखीव वन क्षेत्रात 104 एकर जमीन बळकावली आणि तिथे एक मोठे शेत बांधले. आश्चर्याची बाब म्हणजे नोंदींमध्ये फक्त 23.69 एकर जमीन दाखवण्यात आलीय. त्याचा सर्व्हे क्रमांक 295 आणि 296 आहे. चौकशीदरम्यान माजी मंत्री पेड्डीरेड्डी यांनी त्यांचे शेत 104 एकरपर्यंत वाढवल्याची खातरजमा दक्षता विभागाने केलीय. याचा अर्थ असा की, त्यांनी 77.54 एकर अतिरिक्त जमीन बेकायदा बळकावलीय.
पेड्डीरेड्डी इथेच थांबले नाहीत, तर त्यांनी आपल्या पदाचा गैरवापर करून 104 एकर जमिनीवर कुंपण घातले. खरं तर हेसुद्धा नियमांच्या विरुद्ध आहे. राज्य सरकारच्या पैशांचा वापर करून त्यांनी त्यांच्या शेतापर्यंत रस्ता बांधला. ईनाडू वृत्तपत्राने 26 जानेवारी 2025 रोजी माजी मंत्र्यांच्या कृत्यांचा सर्व पुराव्यांसह खुलासा केला होता. दक्षता विभागाच्या अहवालानंतर माजी मंत्र्यांनी दावा केला की, त्यांनी ही जमीन त्यांच्या कष्टाच्या पैशातून खरेदी केलेली आहे. त्यांनी असेही सांगितले की, सर्व्हे क्रमांक 295 आणि 296 नुसार जमीन 75.74 एकर आहे आणि ती जमीन वसाहत संचालकांनी स्वतः जाहीर केली होती. 1968 च्या फॉरेस्ट गॅझेटमध्येही याचा उल्लेख आहे, असेही त्यांनी अधोरेखित केले.
आंध्र प्रदेश सरकारच्या दक्षता विभागाने या संदर्भात सात पुरावे सादर केलेत. दक्षता विभागाच्या अधिकाऱ्यांनी महसूल विभागाच्या वेबसाइटचा डिजिटल इतिहास, आरओआर, भार प्रमाणपत्रे, नोंदणीकृत विक्री करार, उत्परिवर्तन इतिहास, ड्रोन प्रतिमा आणि गुगल अर्थ टाइमलाइनच्या फोटोंचा अभ्यास केला. त्यांनी क्षेत्रीय संशोधनही केले. राज्य सरकारच्या वेबलँड वेबसाइटवर या जमिनीची व्याप्ती 77.54 एकर इतकी नमूद करण्यात आलीय. 10-1 अदंगल जमिनीचे क्षेत्रफळ 68.65 एकर असल्याचे सांगण्यात आले. परंतु एकूण 104 एकर जमिनीला कुंपण घालण्यात आलंय.
दक्षता विभागाने सादर केलेले सात पुरावे
पुरावा क्रमांक 1 - निवडणूक शपथपत्रात खोटी माहिती दिली
त्यांच्या निवडणूक प्रतिज्ञापत्रात पेड्डीरेड्डी आणि त्यांचा मुलगा मिथुन रेड्डी यांनी म्हटले आहे की, त्यांच्याकडे सदर गावाच्या हद्दीतील सर्व्हे क्रमांक 295 आणि 296 मध्ये 75.74 एकर जमीन आहे. 1905 ते 1920 दरम्यान केलेल्या जमीन सर्वेक्षणानुसार, सर्वेक्षण क्रमांक 295 मधील जमीन क्षेत्र 17.69 एकर होते आणि सर्वेक्षण क्रमांक 296 मधील जमीन क्षेत्र सहा एकर होते. दोन्ही एकत्र केल्यास ते 23.69 एकर होते. मूळ सरकारी नोंदींमध्ये जमिनीचे वर्णन कोरडवाहू म्हणून करण्यात आलंय.
पुरावा क्रमांक 2 - विक्री करार
पाकाळा सब-रजिस्ट्रार कार्यालयात नोंदणीकृत विक्रीपत्रात 45.80 एकर जमिनीचा उल्लेख आहे. तर सर्वेक्षण क्रमांक 295 आणि 296 मध्ये असलेल्या जमिनीची प्रत्यक्ष व्याप्ती 23.69 एकर होती. पेड्डीरेड्डी आणि त्यांच्या कुटुंबाने सदर सर्व्हे क्रमांकात जमिनीची व्याप्ती 45.80 एकर असल्याचे नमूद करून विक्रीपत्र नोंदवले. त्यात असे दाखवण्यात आले की, दोन सर्वेक्षण क्रमांक उपविभाजनाच्या अधीन होते, परिणामी सर्वेक्षण क्रमांकांमध्ये जमीन समाविष्ट झालीय.
नोंदणीकृत कागदपत्र क्रमांक 2346/2000 नुसार, पेड्डीरेड्डी लक्ष्मी देवी यांनी 29 डिसेंबर 2000 रोजी डिझायरेड्डी मंगाम्मा यांच्याकडून सर्व्हे क्रमांक 295/1 ए येथे 15 एकर जमीन खरेदी केली. नोंदणीकृत कागदपत्र क्रमांक 2347/2000 नुसार, पेद्दीरेड्डी इंदिराम्मा यांनी 29 डिसेंबर 2000 रोजी डिझायरेड्डी श्रीरामुलु रेड्डी यांच्याकडून 10.80 एकर जमीन खरेदी केलीय. पेड्डीरेड्डी मिथुन रेड्डी यांनी 1 जानेवारी 2001 रोजी डिझायरेड्डी चेंगा रेड्डी यांच्याकडून सर्व्हे क्रमांक 295/1 सी येथे 10 एकर जमीन खरेदी केलीय. त्याची नोंदणी विक्री करार क्रमांक 2/2001 द्वारे करण्यात आलीय. मूळ सर्वेक्षण क्रमांक 295 मध्ये फक्त 17.69 एकर जमीन होती, तर पेड्डीरेड्डी आणि त्यांच्या कुटुंबाने तोच सर्व्हे क्रमांक देऊन 36.69 एकर जमीन घेतली. म्हणजेच त्याच सर्व्हे नंबरमध्ये 19 एकर अतिरिक्त जमीन दाखवण्यात आली. सर्व्हे क्रमांक 296 मध्ये फक्त सहा एकर जमीन होती. 1 जानेवारी 2001 रोजी नोंदणीकृत विक्री करार क्रमांक 2/2001 नुसार, पेद्दीरेड्डी इंदिराम्मा यांनी डिझायरेड्डी सर्वेश्वर रेड्डी यांच्याकडून 9.11 एकर जमीन खरेदी केली. म्हणजेच मूळ सीमेपलीकडे अतिरिक्त 3.11 एकर जमीन सर्व्हे क्रमांक 296 मध्ये नोंदवण्यात आलीय.
पुरावा क्रमांक 3 - महसूल विभागाद्वारे चालवले जाणारे वेबलँड पोर्टल
पेड्डीरेड्डी यांनी 295 आणि 296 क्रमांकाच्या सर्वेक्षण क्रमांकांमधून 45.80 एकर जमीन नोंदणीकृत केली होती, ज्यापैकी फक्त 23.69 एकर जमीन मूळतः अस्तित्वात होती, त्यांनी महसूल विभागाच्या अधिकृत वेबसाइटवर त्यांच्या कुटुंबातील सदस्यांच्या नावावर एकूण 77.54 एकर जमीन नोंदणीकृत आहे. पेड्डीरेड्डी आणि त्यांच्या कुटुंबाने महसूल विभागाच्या अधिकृत वेबसाइटवर त्यांच्या मालकीच्या जमिनीची व्याप्ती वाढवली. याचा अर्थ असा की, त्यांनी वेबसाइटवर त्यांच्या नावावर अतिरिक्त 53.65 एकर जमीन चिन्हांकित केली. याचा तपशील वेबसाइटवर नमूद आहे.
पुरावा क्रमांक 4 - वडिलोपार्जित जमीन म्हणून घोषित केलेली वनजमीन
10-1 अदंगलनुसार, 77.54 एकर जमीन पेड्डीरेड्डी आणि त्यांच्या कुटुंबाच्या मालकीची होती. यापैकी 40.91 एकर जमीन खरेदी केलेली दाखवण्यात आली. उर्वरित जमीन वडिलोपार्जित जमीन, वारसाहक्काने मिळालेली जमीन किंवा मालकीची जमीन या श्रेणींमध्ये दाखवण्यात आली. या कागदपत्रात असे म्हटले आहे की, खरेदी केलेली एकूण जमीन 45.80 एकर होती. 10-1 अदंगल (महसूल कागदपत्र) दर्शविते की, कुटुंबाने 40.9 एकर जमीन खरेदी केली होती. उर्वरित जमीन वडिलोपार्जित म्हणून दाखवण्यात आलीय.
पुरावा क्रमांक 5- गावापासून 3 किमी अंतरावर असलेल्या मंगलमपेट गावचा नकाशा
मंगलमपेट गावाच्या नकाशानुसार, सर्वेक्षण क्रमांक 295 आणि 296 हे गावापासून आग्नेय बाजूला 3 किमी अंतरावर आहेत. दोन्ही सर्वे नंबरची जमीन दोन वेगवेगळ्या ठिकाणी आहे. ते संरक्षित वनक्षेत्राने वेढलेले आहेत.
पुरावा क्रमांक 6- गुगल अर्थ मॅप
गुगल अर्थ मॅप आणि अधिकाऱ्यांनी संबंधित जागेला भेट दिल्यानंतर तयार केलेल्या नकाशांनुसार, पेड्डीरेड्डी कुटुंबाने सुमारे 104 एकर जमिनीवर अतिक्रमण केलंय. तर सर्वेक्षण क्रमांक 295 आणि 296 मधील जमिनीची प्रत्यक्ष व्याप्ती फक्त 23.69 एकर आहे.
वन अधिकारी आणि पंचायत सर्वेक्षकांच्या मदतीने दक्षता अधिकाऱ्यांच्या पथकाने जमिनीची पाहणी केली. गुगल अर्थ कोऑर्डिनेट्सच्या मदतीने पाहिल्यावर कुंपणाने सुमारे 104 एकर जमीन व्यापली होती. 10-1 अदंगल दाखवते की, जमिनीची व्याप्ती 86.65 एकर होती. म्हणजेच, सर्व्हे क्रमांकात असलेल्या 23.69 एकर जमिनीव्यतिरिक्त कुटुंब 62.96 एकर जमिनीवर दावा करीत होते. पेद्दीरेड्डी रामचंद्र रेड्डी आणि त्यांच्या कुटुंबातील सदस्यांनी सत्तेचा गैरवापर केल्याचे स्पष्ट आहे. दोन्ही सर्वेक्षण क्रमांकांमधील जमिनीचे क्षेत्रफळ फक्त 23.69 एकर होते. परंतु नोंदणीकृत विक्रीपत्रात ही मर्यादा 45.80 एकर दाखवण्यात आली होती. 10-1 अदंगलमधील व्याप्ती 86.65 एकर दाखवली. सुमारे 104 एकर जमिनीवर कुंपण घालण्यात आले. म्हणजेच त्यांनी 86.65 एकर वनजमीन व्यापली आहे. जमिनीवरील तथ्यात्मक पडताळणीवरून स्पष्टपणे दिसून येते की, जमीन बळकावण्यात आलीय. सरकारी जमिनीचे संरक्षण करणे अपेक्षित असताना तत्कालीन वन आणि महसूल अधिकारी माजी मंत्र्यांच्या जमीन हडपण्याच्या प्रक्रियेत मूक गिळून गप्प राहिलेत.
पुरावा क्रमांक 7- वनजमिनीत रस्ता बांधण्यासाठी ग्रामपंचायतीवर दबाव आणला
18 ऑगस्ट 2022 च्या राजपत्र क्रमांक 1195 नुसार, मंगलमपेट-कोठापेट गावाजवळील गंगामगुडी ते येउकादुनिपेंटा एसटी कॉलनीपर्यंत 5 किमी लांबीचा कायमस्वरूपी रस्ता बांधण्यात आलाय. या संदर्भात ठराव मंजूर करण्यासाठी नन्नूवारीपल्ले ग्रामपंचायतीने राजकीय ताकदीचा वापर केलाय, ज्याच्या अधिकारक्षेत्रात हा परिसर येतो. या ठरावाचा फायदा घेत एका खासगी मालमत्तेपर्यंत पोहोचण्यासाठी सार्वजनिक निधीतून वनजमितीतून एक रस्ता तयार करण्यात आलाय.
हेही वाचाः
महाकुंभमेळा परिसर 'नो व्हेईकल झोन' घोषित, प्रयागराजमध्ये माघ पौर्णिमेच्या स्नानाची 'अशी' आहे तयारी
