ആലാപനം കൊണ്ടും ശബ്ദ മാധുര്യം കൊണ്ടും സംഗീത പ്രേമികളെ വിസ്മയിപ്പിച്ച അതുല്യ പ്രതിഭയാണ് മുഹമ്മദ് റഫി. സംഗീതത്തോട് ഇത്തിരി മുഹബത്ത് മതി റഫി പെട്ടെന്ന് ഖല്ബില് കയറാന്. അത്രയേറെ മനോഹരമാണ് റഫിയുടെ പാട്ടുകള്. ഇന്ത്യയിലുട നീളം റഫിയുടെ ആരാധകരാണ്.
എന്നാല് ഇങ്ങ് കേരളത്തില് മുഹമ്മദ് റഫിയുടെ പാട്ടുകള് മാത്രം പാടുന്ന ഗായകരുള്ള ഒരു നഗരമുണ്ട്. അവരുടെ ചുണ്ടുകളില് എന്നും റഫിയുടെ പാട്ടുകളാണ്. ഖല്ബില് തേനൊഴുകുന്ന ആ നഗരമാണ് കോഴിക്കോട്.വര്ഷങ്ങള്ക്ക് മുന്പ് മുഹമ്മദ് റഫി നേരിട്ടെത്തി പാട്ടുപാടിയതിന്റെ ഓര്മ്മകളാണ് ഇന്നും കോഴിക്കോട്ടുകാര്ക്കുള്ളത്. അത്രത്തോളം ആ ശബ്ദത്തെ ആഘോഷിക്കുന്നുണ്ട്.
കോഴിക്കോട് മാനാഞ്ചിറയില് മൂന്ന് മൈക്കിലാണ് റഫി പാടിയിരുന്നത്. 36 സൗണ്ട് ബോകസുകളിലായി റഫിയുടെ മനോഹരമായ ഈണങ്ങള് സദസിനെ കേള്ക്കാന് തുടങ്ങി. അന്ന് കേരളത്തിന്റെ വടക്കേയറ്റത്ത് നിന്നു പോലും റഫിയുടെ പാട്ടുകേള്ക്കാനായി അളുകള് വന്നു.
ഇന്ത്യന് ചലച്ചിത്രരംഗത്തെ ഒരു പിന്നണി ഗായകനായിരുന്നു മുഹമ്മദ് റഫി. 1924 ഡിസംബര് 24 നാണ് ആ അതുല്യ കലാകാരന് ജനിക്കുന്നത്. ഇന്ത്യയിലെ പഞ്ചാബിലെ അമൃത്സര് ജില്ലയിലെ മജിതയ്ക്കടുത്തുള്ള കോട്ല സുല്ത്താന് സിങ് എന്ന ഗ്രാമത്തിലാണ് റഫിയുടെ ജനനം. ജന്മിയായിരുന്ന ഹാജിഅലി മുഹമ്മദിന്റെയും അല്ലാരാഹ മുഹമ്മദ് ശാഫിയുടെയും മകനായിരുന്നു റഫി.
റഫി എന്ന പേരിനര്ത്ഥം തന്നെ പദവികള് ഉയര്ത്തുന്നവന് എന്നാണ്. കുട്ടിക്കാലത്ത് റഫിയെ സംഗീതത്തിലേക്ക് ആകര്ഷിക്കാന് ഒരു കാരണമുണ്ടായിരുന്നു. നാട്ടില് വന്ന ഒരു ഫക്കീറായിരുന്നു അത്. ഫക്കീര്മാര് പാടുന്ന പാട്ടുകള് റഫി അനുകരിച്ചു പാടുമായിരുന്നു. ഫീക്കോ എന്നായിരുന്നു റഫിയുടെ പേര്.
ഉര്ദു, ഹിന്ദി, മറാഠി, തെലുഗ് തുടങ്ങി അനേകം ഭാഷകളില് അദ്ദേഹം പാടിയിട്ടുണ്ട്. എന്നാല് ഉര്ദു, ഹിന്ദി സിനിമകളില് പാടിയ ഗാനത്തിലൂടെയാണ് മുഹമ്മദ് റഫിയെ സംഗീത പ്രേമികള് ഓര്മിക്കുന്നത്. ദേശീയ അവാര്ഡും ആറ് തവണ ഫിലിംഫെയര് അവാര്ഡ് നേടിയിട്ടുണ്ട്. 1967 ല് പത്മശ്രീ ബഹുമതി നല്കി രാജ്യം അദ്ദേഹത്തെ ആദരിച്ചു.
സംഗീതത്തിലേക്കുള്ള ചുവട് വയ്പ്പ്
റഫിയുടെ സഹോദരി ഭര്ത്താവ് അദ്ദേഹത്തിന്റെ സംഗീത വാസന കണ്ടെത്തുന്നത്. 1935-36 കാലത്ത് റഫിയുടെ അച്ഛൻ ലാഹോറിലേക്ക് സ്ഥലം മാറിയപ്പോൾ റഫിയും കുടുംബവും അങ്ങോട്ടു കുടിയേറിപ്പാർത്ത സമയത്തായിരുന്നു അത്. സംഗീതത്തില് ആ കൊച്ചു പയ്യനെ പ്രോത്സാഹിപ്പിക്കാന് തുടങ്ങിയതോടെ ഉസ്താദ് ബഡേ ഗുലാം അലി ഖാൻ, ഉസ്താദ് അബ്ദുൾ വാഹിദ് ഖാൻ, പണ്ഡിത് ജീവൻലാൽ മട്ടോ, ഫിറോസ് നിസാമി എന്നിവരിൽ നിന്നുമായി റഫി ഹിന്ദുസ്ഥാനി സംഗീതം അഭ്യസിച്ചു.
ഒരിക്കൽ റഫിയും റഫിയുടെ സഹോദരീ ഭർത്താവ് ഹമീദും കെ.എൽ. സൈഗാളിന്റെ സംഗീതക്കച്ചേരി കേൾക്കാൻ പോയതായിരുന്നു. വൈദ്യുതിതകരാറു കാരണം പരിപാടി അവതരിപ്പിക്കാൻ സൈഗാൾ തയ്യാറായില്ല. എന്നാല് ആസ്വാദകരെ ആശ്വസിപ്പിക്കാൻ റഫി ഒരു പാട്ടു പാടട്ടെ എന്നു സഹോദരി ഭര്ത്താവ് ഹമീദ് സംഘാടകരോടു ചോദിച്ചു. അവരുടെ സമ്മത പ്രകാരം റഫി പാടി. അദ്ദേഹത്തിന്റെ പതിമൂന്നാം വയസിലായിരുന്നു അത്.
വിവാഹം
മുറപ്പെണ്ണായ ബാഷിറയെയാണ് റഫി ആദ്യം വിവാഹം ചെയ്തിരുന്നത്. എന്നാല് അവര് ഇന്ത്യയിലേക്ക് വരാന് കൂട്ടാക്കിയില്ല. പിന്നീട് അവരെ ഉപേക്ഷിച്ച് റഫി ഇന്ത്യയില് നിന്ന് ബിൽ ഖിസിനെ വിവാഹം ചെയ്തു. ഷഹീദ്, ഖാലിദ്, ഹമീദ്, സാഹദ് എന്നീ ആൺമക്കളും പർവീൺ, യാശ്മിൻ, നസ്റിൻ എന്നീ പെൺമക്കളും റഫിക്കുണ്ട്. 1945 ല് വര്ഷം തന്നെ റഫി തന്റെ ബന്ധുവായ, ബാഷിറയെ ജീവിത പങ്കാളിയായി തിരഞ്ഞെടുത്തു.
ഇടിവി ഭാരത് കേരള വാട്സ്ആപ്പ് ചാനലില് ജോയിന് ചെയ്യാം
സിനിമയിലേക്ക്
റഫിയുടെ സംഗീതാഭിരുചി മനസ്സിലാക്കിയ സംവിധായകൻ ശ്യാം സുന്ദർ റഫിയെ ഗായിക സീനത്ത് ബീഗത്തിനൊപ്പം സോണിയേ നീ, ഹീരിയേ നീ എന്ന ഗാനം ഗുൽ ബാലോച്ച് (1942) എന്ന പഞ്ചാബി ചിത്രത്തിൽ പാടിച്ചു . ആ വർഷംതന്നെയാണ് റഫിയെ ഓൾ ഇന്ത്യ റേഡിയോ ലാഹോർ നിലയം അവിടത്തെ സ്ഥിരം ഗായകനായി ക്ഷണിച്ചത്.
1944-ല് റഫി മുംബൈയിലേക്ക് താമസം മാറി. ഇവിടുന്ന് പ്രശസ്തനിർമ്മാതാക്കളായ അബ്ദുൾ റഷീദ് കർദാൾ, മെഹബൂബ് ഖാൻ, നടനും സംവിധായകനുമായ നസീർ എന്നിവരുമായി പരിചയപ്പെടാനിടയായി. പിന്നീട് റഫി പ്രശസ്രത സംഗീതസംവിധായകൻ നൗഷാദ് അലിയെ ചെന്നു കണ്ടു. തുടക്കകാലത്തൊക്കെ നൗഷാദ് കോറസ് ആയിരുന്നു റഫിയെക്കൊണ്ടു പാടിച്ചിരുന്നത്.
നൗഷാദുമായുള്ള റഫിയുടെ ആദ്യഗാനം 1944-ൽ പുറത്തിറങ്ങിയ എ.ആർ.കർദാറുടെ പെഹ്ലേ ആപ് എന്ന ചിത്രത്തിലെ ശ്യാം സുന്ദർ, അലാവുദ്ദീൻ എന്നിവരോടൊപ്പം പാടിയ ഹിന്ദുസ്ഥാൻ കേ ഹം ഹേൻ എന്ന ഗാനമാണ്. ആ സമയത്ത് തന്നെ ശ്യാം സുന്ദറിനു വേണ്ടി ഗോൻ കി ഗോരി (1944) എന്ന ചലച്ചിത്രത്തിലും, ജി.എം ദുരാണിയോടൊത്ത് അജീ ദിൽ ഹോ കാബൂ മേൻ എന്ന ചിത്രത്തിലും പാടി.
1945-ൽ ലൈലാ മജ്നു എന്ന ചിത്രത്തിലെ തേര ജൽവ ജിസ് നേ ദേഖാ എന്ന ഗാനത്തിനു വേണ്ടി ക്യാമറക്കു മുന്നിലും റാഫി എത്തി. നൗഷാദുമൊത്ത് അനേകം ചിത്രങ്ങൾക്ക് കോറസ് പാടിയിട്ടുണ്ട്. മേരേ സപ്നോം കീ റാണി, സൈഗാളിന്റെ കീഴിൽ പാടിയ ഷാജഹാൻ(1946) എന്ന ചിത്രത്തിലെ രൂഹി, രൂഹി തുടങ്ങിയ ഒട്ടേറെ ഗാനങ്ങളുണ്ട്.
മെഹബൂബ് ഖാന്റെ അന്മോൾ ഖാഡി(1946) എന്ന ചിത്രത്തിലെ തേരാ ഖിലോന തൂതാ ബലക് എന്ന ഗാനത്തോടെയാണ് റഫി ഏറെ ശ്രദ്ധിക്കപ്പെട്ടത്. നൂർ ജഹാനുമൊത്തുള്ള 1947-ൽ പുറത്തിറങ്ങിയ ജുഗ്നു എന്ന ചിത്രത്തിലെ യഹാൻ ബാദ്ലാ വഫാ കാ എന്ന ഗാനം സൂപ്പർ ഹിറ്റായി. ഹം കിസീ സെകം നഹി എന്ന സിനിമയിൽ ക്യാ ഹുവാ തേരെ വാദാ എന്ന ഗാനത്തിന് ദേശീയ സ്വന്തമാക്കി.
ജവഹര്ലാല് നെഹ്റുവിന്റെ ക്ഷണം
1948-ൽ മഹാത്മാ ഗാന്ധിയുടെ രക്തസാക്ഷിത്വത്തെത്തുടർന്ന് രാജേന്ദ്ര കൃഷൻ എഴുതിയ സുനോ സുനോ ആയേ ദുനിയാ വലാൺ ബാപ്പുജി കീ അമർ കഹാനി എന്ന ഗാനം സംഗീതാസ്വാദകര് ഏറ്റെടുത്തു. ആ വർഷം തന്നെ ജവഹർലാൽ നെഹ്റു അദ്ദേഹത്തിന്റെ വസതിയിലേക്കു റഫിയെ പാടാനായി ക്ഷണിച്ചു. 1948-ൽ സ്വാതന്ത്യദിനത്തിൽ റഫിക്കു ജവഹർലാൽ നെഹ്റുവിൽ നിന്നും വെള്ളിമെഡൽ ലഭിച്ചു.
1949-ൽ റഫിക്കു നൗഷാദ് (ചാന്ദിനി രാത്,ദില്ലഗി ആന്റ് ദുലാരി), ശ്യാം സുന്ദർ(ബസാർ), ഹുസ്നാലാൽ ഭഗത്റാം(മീനാ ബസാർ) തുടങ്ങിയ സംഗീത സംവിധായകർ സ്വതന്ത്രമായി പാടാന് അനുവദിച്ചു. പ്രശസ്തിയുടെ കൊടുമുടിയില് നില്ക്കുമ്പോഴാണ് റഫി ഹൃദയാഘാതത്തെതുടര്ന്ന് മരിക്കുന്നത്. 1980-ലായിരുന്നു ഇത്.
അദ്ദേഹം ഈ ഭൂമിയില് നിന്ന് മാഞ്ഞിട്ട് എത്ര വര്ഷം കഴിഞ്ഞാലും റഫിയെ സംഗീതാസ്വാദകര് മറക്കില്ല. സംഗീതമുള്ള കാലത്തോളം, ആസ്വാദകരുടെ മനസില് റഫിയുടെ പാട്ടുകളുമുണ്ടാകും.