वॉशिंग्टन : एका संशोधनात (Research) सांगितले की, मुलांना इतर लोकांचे दृष्टीकोन समजून घेण्यास शिकवल्याने त्यांना इतर लोकांना क्षमा (forgiveness) कशी करावी हे शिकणे सोपे होऊ शकते. या अभ्यासात असेही दिसून आले आहे की मुलांना प्रामाणिकपणे माफी मागायला (help children learn forgiveness) शिकवल्याने त्यांना इतरांकडून क्षमा मिळण्यास मदत होते. संबंध पुनर्संचयित करण्यासाठी आणि भविष्यातील संघर्ष मर्यादित करण्यासाठी मुलांमध्ये आणि प्रौढांमध्ये क्षमाशीलता महत्वाची आहे.
मनाचा सिद्धांत: संशोधकांनी प्रत्येक मुलाची सखोल मुलाखत घेतली ज्याने पार्श्वभूमी माहिती गोळा केली आणि मुलाच्या 'मनाचा सिद्धांत' (theory of mind) कौशल्यांचे मूल्यांकन केले. मनाचा सिद्धांत म्हणजे दुसऱ्याच्या श्रद्धा, हेतू आणि इच्छा तुमच्या स्वतःहून वेगळ्या आहेत हे समजून घेण्याची तुमची क्षमता. त्यानंतर संशोधकांनी प्रत्येक मुलाला गटात आणि गटाबाहेर असलेल्या इतर मुलांचा समावेश असलेल्यांना मार्गदर्शन केले.
तीन मुख्य निष्कर्ष: प्रथम, मुलांनी माफी मागितली असेल तर त्यांना क्षमा करण्याची अधिक शक्यता असते. दुसरे, मुले समूहात असलेल्या लोकांना क्षमा करण्याची अधिक शक्यता असते. तिसरे, लहान मुलाचे मन कौशल्याचे सिद्धांत जितके प्रगत असतील तितकेच ते इतरांना क्षमा करण्याची शक्यता जास्त असते. आम्हाला आढळले की, मुलांमध्ये इतरांना क्षमा करण्याची अत्याधुनिक क्षमता असते.
अर्थपूर्ण मार्गाने माफी मागणे: संशोधकांनी माफीशी संबंधित दोन गोष्टी ओळखल्या, ज्या पालक आणि शिक्षकांवर लक्ष केंद्रित करू शकतात. एक म्हणजे मुलांना अर्थपूर्ण मार्गाने माफी मागणे किती महत्त्वाचे आहे हे समजण्यास मदत करणे. माफीने हे स्पष्ट करणे आवश्यक आहे की, त्यांनी जे केले ते का चुकीचे आहे हे एखाद्याला समजते. यामुळे, इतर मुलांना त्यांना दुसरी संधी देण्याची अधिक शक्यता असते.
प्रारंभ बिंदू: आमच्या अभ्यासाचा सर्वात मोठा परिणाम म्हणजे शिक्षक आणि पालकांनी मुलांना मानसिक कौशल्यांचा सिद्धांत विकसित करण्यासाठी सक्रियपणे मदत करणे आवश्यक आहे. मुलांना त्यांच्या कृतींमागील तर्क आणि हे इतर लोकांना कसे वाटू शकते हे समजावून सांगणे हा एक चांगला प्रारंभ बिंदू आहे. तरुणांना बालपणात ही कौशल्ये विकसित करण्यात मदत होईल.
