ETV Bharat / sukhibhava

Stress of Pregnant Mothers : गरोदर मातांना होणाऱ्या ताणतणावामुळे बाळांच्या पेशीवाढीवर विपरित परिणाम : संशोधनातून निष्पन्न - गरोदर मातांना होणाऱ्या ताणतणावामुळे

गरोदर मातांच्या ( Pregnant Mothers ) मानसिक ( Depression ) आरोग्यावरील ( Mental Health ) विपरित परिणामामुळे ( Psychological Stress ) बाळाच्या आरोग्याला, त्याच्या वाढीला धोका पोहचतो. एका UCSF संशोधकांच्या नवीन अभ्यासात ( University of California San Francisco ) असे आढळून आले आहे की, गर्भधारणेदरम्यान तणाव मुलांच्या वाढीवर तसेच पेशींच्या वृद्धत्वावर ( Psychological Medicine ) परिणाम करू शकतो. 'सायकोलॉजिकल मेडिसिन' या जर्नलमध्ये हा अभ्यास प्रकाशित झाला आहे.

Stress of Pregnant Mothers
गरोदर मातांना होणाऱ्या ताणतणावामुळे बाळांच्या पेशीवाढीवर विपरित परिणाम
author img

By

Published : Dec 6, 2022, 1:38 PM IST

वॉशिंग्टन [यूएस] : एका नवीन अभ्यासात असे आढळून आले आहे की, गरोदरपणात ( Pregnant Mothers ) स्त्रियांना, मातांना झालेल्या ( Depression ) तणावामुळे ( Psychological Stress ) त्यांच्या ( Mental Health ) होणाऱ्या मुलांच्या पेशींवर विपरित परिणाम होतो, तसेच पेशींच्या वृद्धत्वावर परिणाम होतो. 'सायकोलॉजिकल मेडिसिन' या जर्नलमध्ये हा अभ्यास प्रकाशित ( UCSF Researchers Followed 110 White and 112 Black Women ) झाला आहे. UCSF संशोधकांनी ( University of California San Francisco ) 10 ते 40 वयोगटातील 110 गोर्‍या आणि 112 कृष्णवर्णीय महिलांचे ( Psychological Medicine ) तसेच त्यांच्या पहिल्या मुलाचे (सरासरी वय 8) महिलांच्या आरोग्यावर होणारे ताणतणाव आणि त्यांच्या मुलांवर होणारे परिणाम समजून घेतले.

संशोधनातून आश्चर्यचकित करणारे निकष : संशोधनातून त्यांना जे सापडले ते पाहून ते आश्चर्यचकित झाले. गरोदरपणात आर्थिक ताण, जसे की नोकरी गमावणे आणि बिले भरण्यास असमर्थता, गोर्‍या मुलांच्या प्रवेगक सेल्युलर वृद्धत्वाशी जोडलेली होती. परंतु, कृष्णवर्णीय मुलांमध्ये हा परिणाम दिसून आला नाही. "गोर्‍या आणि कृष्णवर्णीय माता आणि त्यांच्या मुलांसाठी आरोग्याच्या या पैलूवर तणावाचे प्रकार आणि वेळेचे परीक्षण केलेले परिणाम हे आम्हाला माहिती असलेला पहिला अभ्यास आहे." असे प्रमुख अभ्यास लेखक स्टेफनी मेयर, पीएचडी, वेल इन्स्टिट्यूटमधील मानसोपचार विभागाच्या UCSF सहायक प्राध्यापक यांनी सांगितले.

न्यूरोलाॅजिक परिणाम शोधण्यासाठी आणखी संशोधनाची गरज : न्यूरोसायन्ससाठी "आम्ही निकालांच्या कारणांवर अंदाज लावू शकतो. परंतु, सत्य हे आहे की, ते समजून घेण्यासाठी आम्हाला अधिक संशोधन करण्याची आवश्यकता आहे." सेल्युलर वय एखाद्याच्या टेलोमेरच्या लांबीने मोजले जाऊ शकते. गुणसूत्रांच्या शेवटी संरक्षणात्मक डीएनए कॅप्स. टेलोमेरची लांबी नैसर्गिकरित्या वयानुसार कमी होते आणि लहान टेलोमेरे हृदयविकार आणि मधुमेह यांसारख्या आजारांची तसेच पूर्वीच्या मृत्यूची भविष्यवाणी करतात.

गोऱ्या माता आणि कृष्णवर्णीय माता दोन्हीवरती केले संशोधन : मागील अभ्यासातून असे दिसून आले आहे की, प्रसवपूर्व ताणतणाव लहान संतती टेलोमेरशी जोडलेले आहेत. परंतु, त्या अभ्यासांमध्ये मुख्यतः पांढऱ्या मातांचा समावेश होता. UCSF अभ्यासाने समान संख्येने गोर्‍या आणि कृष्णवर्णीय मातांची नियुक्ती केली आणि त्यांच्या पौगंडावस्थेमध्ये (पूर्व-गर्भधारणा), गर्भधारणा आणि त्यांच्या आयुष्यभर त्यांच्या मुलांच्या टेलोमेरवर कसा परिणाम झाला हे तपासले.

प्रसवपूर्व कालावधीच्या बाहेर कोणताही प्रभाव दिसला नाही : गोर्‍या मुलांमध्ये टेलोमेर प्रभाव केवळ गर्भधारणेदरम्यान तणावग्रस्तांसाठीच दिसून आला. पौगंडावस्थेतील किंवा संपूर्ण आयुष्यभर नाही. घटस्फोट किंवा प्रिय व्यक्तीचा मृत्यू यांसारख्या गैरआर्थिक ताणतणावांचा कोणत्याही वंशाच्या मुलांवर कोणताही टेलोमेर प्रभाव दिसून आला नाही. वंशानुसार जन्मपूर्व परिणामांमधील फरकाचे कारण अज्ञात असताना, संशोधकांनी अनेक शक्यता दिल्या. एक म्हणजे कृष्णवर्णीय महिलांनी विकसित केलेल्या रणनीतींचा सामना केल्याने मातृत्वावरील ताणाचा प्रभाव कमी होऊ शकतो.

आरोग्यातील वांशिक असमानता पिढ्यान् पिढ्या उगम पावतात : "आम्ही अभ्यास करणे आणि समजून घेणे सुरू ठेवले पाहिजे की तणाव आणि तणावासाठी लवचिकता. कृष्णवर्णीय मातांमध्ये तसेच इतर अशिक्षित वांशिक-वांशिक समुदायांमध्ये प्रसारित होतो." मेयर म्हणाले. "आरोग्यातील वांशिक असमानता पिढ्यान् पिढ्या कशा उगम पावतात आणि प्रसारित होतात हे समजून घेणे ही सार्वजनिक आरोग्याची गंभीर समस्या आहे."

प्रसवपूर्व आधार महत्त्वाचा आहे : गर्भधारणेचा ताण कृष्णवर्णीय मुलांच्या टेलोमेरेसवर कसा आणि कसा परिणाम करतो हे निश्चितपणे समजून घेण्यासाठी अधिक संशोधनदेखील आवश्यक आहे. कारण या अभ्यासात वापरल्या जाणार्‍या तणावाच्या उपायांनी भेदभाव आणि संस्थात्मक वर्णद्वेष यांसारख्या कृष्णवर्णीय स्त्रियांच्या अद्वितीय ताणतणावांना पकडले नसावे, असे नमूद केले आहे. एलिसा एपेल, पीएचडी, अभ्यासाच्या वरिष्ठ लेखिका आणि वेइल इन्स्टिट्यूट फॉर न्यूरोसायन्सेस येथे मानसोपचार विषयाच्या UCSF प्राध्यापक.

बाळ निरोगी जन्मासाठी गर्भधारणेपूर्व मातांमधील ताणतणाव, नैराश्य, आरोग्य समस्येवर असावे लक्ष : "वांशिक आरोग्य विषमता आणि गर्भधारणेच्या इतर महत्त्वाच्या आरोग्य परिणामांमध्ये तणावाची भूमिका, जसे की जन्माचे वजन आणि मुदतपूर्व जन्म, या महत्त्वाच्या काळात सर्व महिलांना आधार देणे महत्वाचे आहे." एपेल म्हणाले. "केवळ तणाव आणि नैराश्याच्या भावनाच नव्हे तर अन्न असुरक्षितता, आर्थिक ताण आणि गृहनिर्माण अस्थिरता यांसारख्या समस्यांचे निराकरण करण्यासाठी हस्तक्षेप प्रदान करण्यासाठी विषारी तणाव आणि सामाजिक प्रतिकूलतेच्या उच्च पातळी असलेल्या महिलांना ओळखण्यासाठी आपण कठोर परिश्रम केले पाहिजेत." माइंडफुलनेस हस्तक्षेप गर्भधारणेदरम्यान आणि त्यानंतरच्या अनेक वर्षांपर्यंत तणाव आणि नैराश्य कमी करू शकतात. UCSF संशोधकांनी या आठवड्यात एका वेगळ्या अभ्यासात नोंदवले.

वॉशिंग्टन [यूएस] : एका नवीन अभ्यासात असे आढळून आले आहे की, गरोदरपणात ( Pregnant Mothers ) स्त्रियांना, मातांना झालेल्या ( Depression ) तणावामुळे ( Psychological Stress ) त्यांच्या ( Mental Health ) होणाऱ्या मुलांच्या पेशींवर विपरित परिणाम होतो, तसेच पेशींच्या वृद्धत्वावर परिणाम होतो. 'सायकोलॉजिकल मेडिसिन' या जर्नलमध्ये हा अभ्यास प्रकाशित ( UCSF Researchers Followed 110 White and 112 Black Women ) झाला आहे. UCSF संशोधकांनी ( University of California San Francisco ) 10 ते 40 वयोगटातील 110 गोर्‍या आणि 112 कृष्णवर्णीय महिलांचे ( Psychological Medicine ) तसेच त्यांच्या पहिल्या मुलाचे (सरासरी वय 8) महिलांच्या आरोग्यावर होणारे ताणतणाव आणि त्यांच्या मुलांवर होणारे परिणाम समजून घेतले.

संशोधनातून आश्चर्यचकित करणारे निकष : संशोधनातून त्यांना जे सापडले ते पाहून ते आश्चर्यचकित झाले. गरोदरपणात आर्थिक ताण, जसे की नोकरी गमावणे आणि बिले भरण्यास असमर्थता, गोर्‍या मुलांच्या प्रवेगक सेल्युलर वृद्धत्वाशी जोडलेली होती. परंतु, कृष्णवर्णीय मुलांमध्ये हा परिणाम दिसून आला नाही. "गोर्‍या आणि कृष्णवर्णीय माता आणि त्यांच्या मुलांसाठी आरोग्याच्या या पैलूवर तणावाचे प्रकार आणि वेळेचे परीक्षण केलेले परिणाम हे आम्हाला माहिती असलेला पहिला अभ्यास आहे." असे प्रमुख अभ्यास लेखक स्टेफनी मेयर, पीएचडी, वेल इन्स्टिट्यूटमधील मानसोपचार विभागाच्या UCSF सहायक प्राध्यापक यांनी सांगितले.

न्यूरोलाॅजिक परिणाम शोधण्यासाठी आणखी संशोधनाची गरज : न्यूरोसायन्ससाठी "आम्ही निकालांच्या कारणांवर अंदाज लावू शकतो. परंतु, सत्य हे आहे की, ते समजून घेण्यासाठी आम्हाला अधिक संशोधन करण्याची आवश्यकता आहे." सेल्युलर वय एखाद्याच्या टेलोमेरच्या लांबीने मोजले जाऊ शकते. गुणसूत्रांच्या शेवटी संरक्षणात्मक डीएनए कॅप्स. टेलोमेरची लांबी नैसर्गिकरित्या वयानुसार कमी होते आणि लहान टेलोमेरे हृदयविकार आणि मधुमेह यांसारख्या आजारांची तसेच पूर्वीच्या मृत्यूची भविष्यवाणी करतात.

गोऱ्या माता आणि कृष्णवर्णीय माता दोन्हीवरती केले संशोधन : मागील अभ्यासातून असे दिसून आले आहे की, प्रसवपूर्व ताणतणाव लहान संतती टेलोमेरशी जोडलेले आहेत. परंतु, त्या अभ्यासांमध्ये मुख्यतः पांढऱ्या मातांचा समावेश होता. UCSF अभ्यासाने समान संख्येने गोर्‍या आणि कृष्णवर्णीय मातांची नियुक्ती केली आणि त्यांच्या पौगंडावस्थेमध्ये (पूर्व-गर्भधारणा), गर्भधारणा आणि त्यांच्या आयुष्यभर त्यांच्या मुलांच्या टेलोमेरवर कसा परिणाम झाला हे तपासले.

प्रसवपूर्व कालावधीच्या बाहेर कोणताही प्रभाव दिसला नाही : गोर्‍या मुलांमध्ये टेलोमेर प्रभाव केवळ गर्भधारणेदरम्यान तणावग्रस्तांसाठीच दिसून आला. पौगंडावस्थेतील किंवा संपूर्ण आयुष्यभर नाही. घटस्फोट किंवा प्रिय व्यक्तीचा मृत्यू यांसारख्या गैरआर्थिक ताणतणावांचा कोणत्याही वंशाच्या मुलांवर कोणताही टेलोमेर प्रभाव दिसून आला नाही. वंशानुसार जन्मपूर्व परिणामांमधील फरकाचे कारण अज्ञात असताना, संशोधकांनी अनेक शक्यता दिल्या. एक म्हणजे कृष्णवर्णीय महिलांनी विकसित केलेल्या रणनीतींचा सामना केल्याने मातृत्वावरील ताणाचा प्रभाव कमी होऊ शकतो.

आरोग्यातील वांशिक असमानता पिढ्यान् पिढ्या उगम पावतात : "आम्ही अभ्यास करणे आणि समजून घेणे सुरू ठेवले पाहिजे की तणाव आणि तणावासाठी लवचिकता. कृष्णवर्णीय मातांमध्ये तसेच इतर अशिक्षित वांशिक-वांशिक समुदायांमध्ये प्रसारित होतो." मेयर म्हणाले. "आरोग्यातील वांशिक असमानता पिढ्यान् पिढ्या कशा उगम पावतात आणि प्रसारित होतात हे समजून घेणे ही सार्वजनिक आरोग्याची गंभीर समस्या आहे."

प्रसवपूर्व आधार महत्त्वाचा आहे : गर्भधारणेचा ताण कृष्णवर्णीय मुलांच्या टेलोमेरेसवर कसा आणि कसा परिणाम करतो हे निश्चितपणे समजून घेण्यासाठी अधिक संशोधनदेखील आवश्यक आहे. कारण या अभ्यासात वापरल्या जाणार्‍या तणावाच्या उपायांनी भेदभाव आणि संस्थात्मक वर्णद्वेष यांसारख्या कृष्णवर्णीय स्त्रियांच्या अद्वितीय ताणतणावांना पकडले नसावे, असे नमूद केले आहे. एलिसा एपेल, पीएचडी, अभ्यासाच्या वरिष्ठ लेखिका आणि वेइल इन्स्टिट्यूट फॉर न्यूरोसायन्सेस येथे मानसोपचार विषयाच्या UCSF प्राध्यापक.

बाळ निरोगी जन्मासाठी गर्भधारणेपूर्व मातांमधील ताणतणाव, नैराश्य, आरोग्य समस्येवर असावे लक्ष : "वांशिक आरोग्य विषमता आणि गर्भधारणेच्या इतर महत्त्वाच्या आरोग्य परिणामांमध्ये तणावाची भूमिका, जसे की जन्माचे वजन आणि मुदतपूर्व जन्म, या महत्त्वाच्या काळात सर्व महिलांना आधार देणे महत्वाचे आहे." एपेल म्हणाले. "केवळ तणाव आणि नैराश्याच्या भावनाच नव्हे तर अन्न असुरक्षितता, आर्थिक ताण आणि गृहनिर्माण अस्थिरता यांसारख्या समस्यांचे निराकरण करण्यासाठी हस्तक्षेप प्रदान करण्यासाठी विषारी तणाव आणि सामाजिक प्रतिकूलतेच्या उच्च पातळी असलेल्या महिलांना ओळखण्यासाठी आपण कठोर परिश्रम केले पाहिजेत." माइंडफुलनेस हस्तक्षेप गर्भधारणेदरम्यान आणि त्यानंतरच्या अनेक वर्षांपर्यंत तणाव आणि नैराश्य कमी करू शकतात. UCSF संशोधकांनी या आठवड्यात एका वेगळ्या अभ्यासात नोंदवले.

ETV Bharat Logo

Copyright © 2025 Ushodaya Enterprises Pvt. Ltd., All Rights Reserved.