ETV Bharat / sukhibhava

Sleeping in lit room affect health : प्रकाशमान खोलीत झोपल्याने शरीरावर होतो परिणाम

author img

By

Published : Mar 17, 2022, 6:26 PM IST

रात्रीच्या झोपेच्या वेळी प्रकाशाच्या संपर्कात आल्यावर शरीरावर प्रभाव दिसतो. हा अभ्यास प्रोसिडिंग्स ऑफ द नॅशनल अकॅडमी ऑफ सायन्सेस (पीएनएएस) जर्नलमध्ये प्रकाशित झाला आहे. प्रकाशमान खोलीत हृदय गती वाढते.

lit room
lit room

रात्रीच्या झोपेच्या वेळी प्रकाशाचा संपर्क आल्यास झोपेच्या वेळी हृदय व रक्तवाहिन्यासंबंधीच्या कार्यास हानी पोहोचवते. दुसर्‍या दिवशी सकाळी तुमची इन्सुलिन प्रतिरोधक क्षमता वाढवते. झोपेच्या वेळी फक्त एका रात्रीच्या खोलीत मध्यम प्रकाशाच्या संपर्कात आल्याने ग्लुकोज आणि हृदय व रक्तवाहिन्यासंबंधी नियमन बिघडते. हृदयरोग, मधुमेह आणि चयापचय सिंड्रोमसाठी महत्वाचे घटक आहे, असे नॉर्थवेस्टर्न मेडिसिन फिजिशियन वरिष्ठ लेखक डॉ. फिलिस झी यांनी सांगितले.

रात्रीच्या प्रकाशात दिसतो प्रभाव

रात्रीच्या झोपेच्या वेळी प्रकाशाच्या संपर्कात आल्यावर शरीरावर प्रभाव दिसतो. हा अभ्यास प्रोसिडिंग्स ऑफ द नॅशनल अकॅडमी ऑफ सायन्सेस (पीएनएएस) जर्नलमध्ये प्रकाशित झाला आहे. प्रकाशमान खोलीत हृदयगती वाढते. शरीर योग्यरित्या विश्रांती घेऊ शकत नाही. "तुम्ही मध्यम प्रकाश असलेल्या खोलीत झोपल्यावर हृदयाची गती वाढते. तुम्ही झोपेत असल्यावर मज्जासंस्था सक्रिय झाली आहे. इतर हृदय व रक्तवाहिन्यासंबंधी पॅरामीटर्ससह हृदयगती रात्री कमी असते. आणि दिवसा जास्त असते." असेही त्यांनी सांगितले.

इन्सुलिन प्रतिरोधक

सकाळी लोक प्रकाशमान खोलीत झोपल्यानंतर इन्सुलिन प्रतिरोधक होते. स्नायू, चरबी आणि यकृतातील पेशी इंसुलिनला चांगला प्रतिसाद देत नाहीत. तुमच्या रक्तातील ग्लुकोज ऊर्जेसाठी वापरू शकत नाहीत. इन्सुलिनची भरपाई करण्यासाठी स्वादुपिंड अधिक इन्सुलिन बनवते. नंतर रक्तातील साखर वाढते. जामा इंटर्नल मेडिसिनमध्ये प्रकाशित झालेल्या अभ्यासात हे नमूद करण्यात आले आहे. झोपेच्या वेळी प्रकाशाचा संपर्क आला होता, जास्त वजन आणि लठ्ठ होते, झी म्हणाले.

प्रकाशाचा ग्लुकोजच्या नियमनावर परिणाम

याचा ग्लुकोजचे नियमनावर परिणाम होतो.अभ्यासातील सहभागींना रात्री त्यांच्या शरीरातील जैविक बदलांची जाणीव नव्हती. पण मेंदूला ते जाणवते, असेही ते म्हणाले. एखाद्या व्यक्तीच्या मेंदूसारखे कार्य करते. तिची झोप हलकी आणि खंडित आहे. रात्री झोपेच्या वेळी कृत्रिम प्रकाशाचा संपर्क सामान्य असतो. शहरातील घरातील प्रकाश-उत्सर्जक उपकरणांमधून किंवा घराबाहेरील स्त्रोतांकडून याचे प्रमाण सामान्य असतो. काही दिवा लावून झोपतात. बेडरूममध्ये दिवा लावतात अथवा दूरदर्शन चालू ठेवतात.

प्रकाश आरोग्यासाठी महत्वाचा

झोप, पोषण आणि व्यायामाव्यतिरिक्त दिवसा मिळणारा प्रकाश आरोग्यासाठी एक महत्त्वाचा घटक आहे. परंतु, रात्रीच्या वेळी प्रकाशाची तीव्रतेचा हृदय आणि अंतःस्रावी आरोग्यावर परिणाम होतो." एका रात्रीत झोपण्याच्या परिणामाची चाचणी घेण्यात आली. मध्यम प्रकाशाच्या प्रदर्शनामुळे शरीर सतर्क अवस्थेत जाते. या अवस्थेत, हृदयाची गती वाढते तसेच हृदय आकुंचन पावते आणि ऑक्सिजनयुक्त रक्तप्रवाहासाठी रक्त आपल्या रक्तवाहिन्यांकडे जाणारा दर महत्वाचा असतो.

खालील टिप्स करा फॉलो

  1. दिवे लावू नका. तुम्हाला लाइट लावण्याची आवश्यकता असल्यास (जो मोठ्या प्रौढांना सुरक्षिततेसाठी हवा असेल), तो मजल्याच्या जवळ असलेला मंद प्रकाश बनवा.
  2. रंग महत्त्वाचा आहे. अंबर किंवा लाल/केशरी प्रकाश मेंदूसाठी कमी उत्तेजक असतो. पांढरा किंवा निळा दिवा वापरू नका आणि झोपलेल्या व्यक्तीपासून दूर ठेवा.
  3. जर तुम्ही बाहेरचा प्रकाश नियंत्रित करू शकत नसाल तर ब्लॅकआउट शेड्स किंवा आय मास्क चांगले आहेत. तुमचा बिछाना हलवा जेणेकरून बाहेरचा प्रकाश तुमच्या चेहऱ्यावर चमकणार नाही.

हेही वाचा - Gardening hobby : बागकाम केवळ मानसिकच नाही तर शारीरिक आरोग्यासाठीही फायदेशीर

रात्रीच्या झोपेच्या वेळी प्रकाशाचा संपर्क आल्यास झोपेच्या वेळी हृदय व रक्तवाहिन्यासंबंधीच्या कार्यास हानी पोहोचवते. दुसर्‍या दिवशी सकाळी तुमची इन्सुलिन प्रतिरोधक क्षमता वाढवते. झोपेच्या वेळी फक्त एका रात्रीच्या खोलीत मध्यम प्रकाशाच्या संपर्कात आल्याने ग्लुकोज आणि हृदय व रक्तवाहिन्यासंबंधी नियमन बिघडते. हृदयरोग, मधुमेह आणि चयापचय सिंड्रोमसाठी महत्वाचे घटक आहे, असे नॉर्थवेस्टर्न मेडिसिन फिजिशियन वरिष्ठ लेखक डॉ. फिलिस झी यांनी सांगितले.

रात्रीच्या प्रकाशात दिसतो प्रभाव

रात्रीच्या झोपेच्या वेळी प्रकाशाच्या संपर्कात आल्यावर शरीरावर प्रभाव दिसतो. हा अभ्यास प्रोसिडिंग्स ऑफ द नॅशनल अकॅडमी ऑफ सायन्सेस (पीएनएएस) जर्नलमध्ये प्रकाशित झाला आहे. प्रकाशमान खोलीत हृदयगती वाढते. शरीर योग्यरित्या विश्रांती घेऊ शकत नाही. "तुम्ही मध्यम प्रकाश असलेल्या खोलीत झोपल्यावर हृदयाची गती वाढते. तुम्ही झोपेत असल्यावर मज्जासंस्था सक्रिय झाली आहे. इतर हृदय व रक्तवाहिन्यासंबंधी पॅरामीटर्ससह हृदयगती रात्री कमी असते. आणि दिवसा जास्त असते." असेही त्यांनी सांगितले.

इन्सुलिन प्रतिरोधक

सकाळी लोक प्रकाशमान खोलीत झोपल्यानंतर इन्सुलिन प्रतिरोधक होते. स्नायू, चरबी आणि यकृतातील पेशी इंसुलिनला चांगला प्रतिसाद देत नाहीत. तुमच्या रक्तातील ग्लुकोज ऊर्जेसाठी वापरू शकत नाहीत. इन्सुलिनची भरपाई करण्यासाठी स्वादुपिंड अधिक इन्सुलिन बनवते. नंतर रक्तातील साखर वाढते. जामा इंटर्नल मेडिसिनमध्ये प्रकाशित झालेल्या अभ्यासात हे नमूद करण्यात आले आहे. झोपेच्या वेळी प्रकाशाचा संपर्क आला होता, जास्त वजन आणि लठ्ठ होते, झी म्हणाले.

प्रकाशाचा ग्लुकोजच्या नियमनावर परिणाम

याचा ग्लुकोजचे नियमनावर परिणाम होतो.अभ्यासातील सहभागींना रात्री त्यांच्या शरीरातील जैविक बदलांची जाणीव नव्हती. पण मेंदूला ते जाणवते, असेही ते म्हणाले. एखाद्या व्यक्तीच्या मेंदूसारखे कार्य करते. तिची झोप हलकी आणि खंडित आहे. रात्री झोपेच्या वेळी कृत्रिम प्रकाशाचा संपर्क सामान्य असतो. शहरातील घरातील प्रकाश-उत्सर्जक उपकरणांमधून किंवा घराबाहेरील स्त्रोतांकडून याचे प्रमाण सामान्य असतो. काही दिवा लावून झोपतात. बेडरूममध्ये दिवा लावतात अथवा दूरदर्शन चालू ठेवतात.

प्रकाश आरोग्यासाठी महत्वाचा

झोप, पोषण आणि व्यायामाव्यतिरिक्त दिवसा मिळणारा प्रकाश आरोग्यासाठी एक महत्त्वाचा घटक आहे. परंतु, रात्रीच्या वेळी प्रकाशाची तीव्रतेचा हृदय आणि अंतःस्रावी आरोग्यावर परिणाम होतो." एका रात्रीत झोपण्याच्या परिणामाची चाचणी घेण्यात आली. मध्यम प्रकाशाच्या प्रदर्शनामुळे शरीर सतर्क अवस्थेत जाते. या अवस्थेत, हृदयाची गती वाढते तसेच हृदय आकुंचन पावते आणि ऑक्सिजनयुक्त रक्तप्रवाहासाठी रक्त आपल्या रक्तवाहिन्यांकडे जाणारा दर महत्वाचा असतो.

खालील टिप्स करा फॉलो

  1. दिवे लावू नका. तुम्हाला लाइट लावण्याची आवश्यकता असल्यास (जो मोठ्या प्रौढांना सुरक्षिततेसाठी हवा असेल), तो मजल्याच्या जवळ असलेला मंद प्रकाश बनवा.
  2. रंग महत्त्वाचा आहे. अंबर किंवा लाल/केशरी प्रकाश मेंदूसाठी कमी उत्तेजक असतो. पांढरा किंवा निळा दिवा वापरू नका आणि झोपलेल्या व्यक्तीपासून दूर ठेवा.
  3. जर तुम्ही बाहेरचा प्रकाश नियंत्रित करू शकत नसाल तर ब्लॅकआउट शेड्स किंवा आय मास्क चांगले आहेत. तुमचा बिछाना हलवा जेणेकरून बाहेरचा प्रकाश तुमच्या चेहऱ्यावर चमकणार नाही.

हेही वाचा - Gardening hobby : बागकाम केवळ मानसिकच नाही तर शारीरिक आरोग्यासाठीही फायदेशीर

ETV Bharat Logo

Copyright © 2024 Ushodaya Enterprises Pvt. Ltd., All Rights Reserved.