नवी दिल्ली : पर्यावरण संरक्षणासाठी भारताने इलेक्ट्रिक व्हेईकल (EV) बनवण्यास चालना दिली आहे. त्याचवेळी देशात मोठ्या प्रमाणात लिथियमचा साठा सापडल्याने इलेक्ट्रिक व्हेईकलच्या बॅटरी निर्मितीच्या क्षेत्रात भारताची स्थिती अधिक मजबूत झाली आहे. ऊर्जा, पर्यावरण आणि पाणी परिषदेच्या (CEEW) नुसार, देशाला 50 जीडब्लूएचच्या लिथियम-आयओएन बॅटरी उत्पादन संयंत्रांच्या स्थापनेचे लक्ष्य पूर्ण करण्यासाठी 33,750 कोटी रुपयांची गुंतवणूक आवश्यक आहे. 2030 पर्यंत भारताचे लिथियम बॅटरी उत्पादन 70-100 जीडब्लूएच असेल असा अंदाज तज्ज्ञांकडून वर्तवण्यात येत आहे.
काश्मीरमध्ये सापडला लिथियमचा साठा : जम्मू आणि काश्मीरमध्ये 5.9 दशलक्ष टन लिथियमचा साठा सापडला आहे. हा साठा जर पूर्णपणे काढला तर बॅटरी-ग्रेड लिथियममध्ये रूपांतरित करण्यास चालना मिळेल. त्यामुळे 6 टीडब्लूएचपर्यंत बॅटरी उत्पादनास मदत होऊ शकते. त्यामुळे भारताला बॅटरी उत्पादन करण्याचे लक्ष्य साध्य करण्यासाठी मदत होईल अशी माहिती लॉग 9 मटेरियलचे संस्थापक तथा मुख्य कार्यकारी अधिकारी डॉ अक्षय सिंघल यांनी आयएएनएस या वृत्तसंस्थेला दिली आहे.
लिथियम हा हलका, प्रतिक्रियाशील धातू : लिथियम हा एक हलका आणि प्रतिक्रियाशील धातू आहे. तो मुख्यतः ऑक्साईड आणि कार्बोनेटच्या स्वरूपात इतर सामग्रीसह एकत्रमध्ये आढळतो. मात्र कच्च्या लिथियमचे बॅटरी श्रेणीतील लिथियममध्ये रूपांतर करण्याची प्रक्रिया देशात होणे गरजेचे आहे. त्यापैकी काही रसायने भारतात अस्तित्वात नसल्याने भारताला इतर देशांवर अवलंबून राहावे लागते. ही अडचण दूर करण्यासाठी संशोधन होणे गरजेचे आहे. ही संपूर्ण पुरवठा साखळी देशातच ठेवण्यासाठी साहित्याची जुळवाजुळव करत विज्ञानाची प्रगती होणे आवश्यक असल्याचे मतही तज्ज्ञ व्यक्त करतात.
भारतात वाढला ईलेक्ट्रीक वाहनांचे उत्पादन : भारतात ईलेक्ट्रीक वाहनांच्या उत्पादनांत अनेक अडचणी येत आहेत. मात्र सुरुवातीच्या काही अडचणी असूनही भारतात ईलेक्ट्रीक वाहनांच्या उत्पादनांत हळूहळू पण सातत्याने वाढत आहे. विशेषतः ई स्कूटरचे उत्पादन भारतात वाढल्याचे दिसून येत आहे. आता चारचाकी उत्पादकही या ईलेक्ट्रीक वाहनांच्या उत्पादनात रस घेत असल्याचे दिसून येत आहे. 2030 पर्यंत पारंपरिक इंधनावर चालणाऱ्या वाहनांवरील अवलंबित्व लक्षणीयरित्या कमी करण्याचे भारताचे उद्दिष्ट पुढे ढकलले आहे.
ईलेक्ट्रीक वाहनांच्या विक्रीचे प्रमाण वाढले : देशात ईलेक्ट्रीक वाहनांच्या उत्पादनाला चालना देण्यासाठी पर्यतन केले जात आहेत. त्यातच आता 2030 पर्यंत खासगी वाहनांसाठी ईलेक्ट्रीक वाहनांच्या विक्रीचे प्रमाण 30 टक्के करण्याचे उद्धीष्टे ठेवण्यात आले आहे. तर व्यावसायिक वाहनांसाठी हे प्रमाण 70 टक्के ठेवण्यात आले आहे. दुचाकी आणि तीन चाकी वाहनांसाठी हे प्रमाण 80 टक्के असणार आहे. त्यामुळे देशाच्या तेल आयातीत परिणाम होणार असून तेलाच्या आयातीवरील खर्च कमी होणार आहे. त्यासह पर्यावरणावरण संरक्षणालाही ईलेक्ट्रीक वाहनांचा फायदा होणार असल्याचे तज्ज्ञांकडून स्पष्ट करण्यात आले आहे. गेल्या दोन वर्षांत देशात इलेक्ट्रिक वाहनांच्या (EVs) विक्रीत मोठी वाढ झाली आहे. 2020-21 मध्ये 48 हजार 179 ईलेक्ट्रीक वाहनांची विक्री झाली आहे. तर 2021-22 मध्ये 2 लाख 37 हजार 811 आणि 2022-23 मधील 9 डिसेंबर 2022 पर्यंत 4 लाख 42 हजार 901 पर्यंत ईलेक्ट्रीक वाहनांची विक्री वाढली आहे.
हेही वाचा - Boeing End Production of Top Gun : बोईंग आपल्या 'टॉप गन' सुपर हॉर्नेट विमानाचे उत्पादन करणार बंद
