हैदराबाद : वंदे भारत ट्रेनने अवघ्या 52 सेकंदात शून्यावरून 100 किमीचा वेग पकडत बुलेट ट्रेनलाही मागे टाकले आहे. रेल्वे मंत्री अश्वनी वैष्णव यांनी सांगितले की, वंदे भारत गाड्यांचे डिझाइन विमानापेक्षा चांगले आहे. या ट्रेनद्वारे तुम्ही सर्वात आरामदायी प्रवासाचा अनुभव देऊ शकता. मात्र भारतातील ही अत्यंत वेगवान ट्रेन तयार करण्यामागे कोणाचा हात आहे हे तुम्हाला माहीत आहे का? ती व्यक्ती म्हणजे लखनौचे सुधांशू मणी. मणी यांना भारतातील वंदे भारत ट्रेनचे जनक मानले जाते. ते ICF चे माजी महाव्यवस्थापक आहेत. या आधी त्यांनी जर्मनीतील भारतीय दूतावासात काम केले आहे. संक्रांतीच्या मुहूर्तावर पंतप्रधान नरेंद्र मोदी यांच्या हस्ते सिकंदराबाद आणि विशाखापट्टणम दरम्यान 'वंदे भारत' एक्सप्रेस ट्रेनचा शुभारंभ झाल्याच्या पार्श्वभूमीवर ईटीव्ही भारतने सुधांशू मणी यांची मुलाखत घेतली.
ईटीव्ही भारत : वंदे भारत ट्रेनचा वेग वाढवता येईल का? त्यासाठी काय करायला हवे?
सुधांशू मणी : या गाड्या म्हणजे एकप्रकारची क्रांती आहे. यांचे डिझाइन कमी खर्चात आणि वेळ वाचवण्यासाठी केलेले आहेत. आम्ही सुरुवातीला ताशी 200 किमी वेगाने धावण्याऱ्या ट्रेनचे डिझाइन केले आहे. सध्या आम्ही ते ताशी 160 किलोमीटर वेगाने धावण्यास सक्षम केले आहे. पण 200 किमी प्रतितास वेगासाठी त्या पातळीवर पायाभूत सुविधा असायला हव्यात. सध्या 130 किमी प्रतितास वेगाने धावण्यासाठी आमच्याकडे कोणतीही योग्य पायाभूत सुविधा नाही. दिल्ली-मुंबई, दिल्ली-हावडा, सिकंदराबाद-विशाखापट्टणम या मार्गांवर पायाभूत सुविधांमध्ये सुधारणा केल्यास हा वेग गाठता येईल. सुरक्षिततेच्या दृष्टीनेही या गाड्या उत्तम आहेत.
ईटीव्ही भारत : देशातील ही नवीन पिढीची ट्रेन बुलेट ट्रेनला पर्याय आहे का?
सुधांशू मणी : बुलेट रेलचे नेटवर्क 58 वर्षांपूर्वी अस्तित्वात आले. याने 210 किमी प्रतितास या वेगाने 310 किमीचा वेग गाठला आहे. ती पातळी गाठण्यासाठी आम्हाला थोडा वेळ लागेल. बुलेट आणि हायस्पीड ट्रेन दोन्ही आवश्यक आहेत. इंटरसिटी ट्रेन फक्त 500 किमीच्या आतच चालतात. लांब पल्ल्याच्या प्रवासासाठी स्लीपर कोचची उपलब्धता अत्यंत महत्त्वाची आहे.
ईटीव्ही भारत : परदेशात या ट्रेनला बनवायचा खर्च 250 कोटी रुपये असताना तुम्ही तिला 100 कोटींमध्ये कसे बनवले? संपूर्ण तंत्रज्ञान भारतीय आहे का?
सुधांशू मणी : मला वाटत नाही की रेल्वे बोर्डाने हाय स्पीड ट्रेन्स बनवणाऱ्या टॅल्गो कंपनीशी (स्पेन) संपर्क करण्याचा विचार केला असेल. जर आम्हाला त्यांच्याकडून सेवा घ्यायची असेल तर आम्हाला प्रति ट्रेन 250 कोटी रुपये मोजावे लागतील आणि किमान 15 गाड्या मागवाव्या लागतील. ICF संशोधन संघ आणि रेल्वे उत्पादनांच्या निर्मिती क्षेत्रातील भारतीय कंपन्यांच्या पुढाकाराने आम्ही ते देशांतर्गत तयार केले आहे. 100 प्रमुख उत्पादन क्षेत्रांपैकी फक्त तीन क्षेत्रे जागतिक दर्जाची नाहीत. एकाही वस्तू किंवा तंत्रज्ञानाने बहुराष्ट्रीय कंपन्यांचा आधार घेतला नाही. आम्ही इन-हाउस सल्लागार आणि लहान कंपन्या निवडल्या. आम्ही हे सुनिश्चित केले की हे काम ICF च्या देखरेखीखाली आणि नियंत्रणाखाली होईल. त्यामुळेच आम्हाला वंदे भारत ट्रेनचा खर्च १०० कोटींनी कमी करण्यात यश आले.
ईटीव्ही भारत : हाय स्पीड ट्रेन डिझाइन करण्याची कल्पना कशी सुचली?
सुधांशू मणी : जगभरात रेल्वेचे आधुनिकीकरण केले जात आहे. आपल्या देशात त्या दृष्टीने कोणतीही प्रगती झालेली नाही. मला इनोव्हेशनमध्ये जास्त रस आहे. जर्मनीतील भारतीय दूतावासात रेल्वेमंत्री म्हणून काही काळ काम केले. जर्मनीहून आल्यानंतर स्वप्न साकार करण्याच्या इच्छेने मी चेन्नईच्या ICF मध्ये जनरल मॅनेजर म्हणून पोस्टिंग मागितली. तिथल्या कर्मचार्‍यांमध्येही प्रचंड आत्मविश्वास आहे. आम्ही इनोव्हेशनच्या दिशेने काम केले आणि वंदे भारत बनवण्यात आम्ही यशस्वी झालो.
ईटीव्ही भारत : अवघ्या 18 महिन्यांत हे कसे शक्य झाले?
सुधांशू मणी : टीमवर्कने काहीही शक्य आहे. ICF ने मिळवलेले हे एकमेव यश नाही. भारतीय रेल्वेला उत्पादन उद्योगाचा मोठा पाठिंबा मिळाला आहे.
हेही वाचा : Vande Bharat Express Inauguration : आठव्या वंदे भारत एक्सप्रेसला पंतप्रधान मोदींनी दाखवला हिरवा झेंडा
