अजमेर - अजमेरमध्ये मोहरमच्या निमित्ताने दर्गा परिसरातील अंदरकोट भागात 800 वर्षांपासून तलवारबाजी खेळण्याची अनोखी परंपरा आहे (unique tradition of playing Hydos in Ajmer) त्याला हायदौस असे म्हणतात. हातात नंग्या तलवारी घेऊन, जयघोष करत, तलवारी फिरवत शेकडो लोक करबलाच्या युद्धाचा देखावा सादर करतात (800 years old Hydos playing tradition). विशेष म्हणजे हायदौसच्या प्राचीन परंपरेच्या विसर्जनासाठी प्रशासन गोदामातून 100 तलवारी देते. जगप्रसिद्ध सुफी संत ख्वाजा गरीब नवाज यांच्या दर्ग्यावर येणा-या देशाच्या कानाकोपऱ्यातून यात्रेकरूंसाठी हैदोस हे खास आकर्षण आहे.
तलवार खेळण्याची परंपरा: यावर्षी 9 आणि 10 मोहरमच्या रात्री आंद्रकोटियन बंधुभगिनींकडून हायदौस खेळला जाईल. काढलेल्या तलवारीने (Hydos) खेळण्याची परंपरा (800 years old Hydos playing tradition) 800 वर्षे जुनी आहे. अजमेरमधील मोहरम हायदौस (Moharram Hydos tradition in ajmer) परंपरा देशात फक्त अजमेरमध्येच आहे. Hydos मधील व्यवस्थेची जबाबदारी समाजबांधवांच्यावर आहे. मात्र, प्रशासन आणि मुलभूत सुविधांची सुरक्षा पोलिसांकडून हाताळली जाते. अंदरकोटियन पंचायतीचे कार्यवाह मुख्त्यार बख्श सांगतात की, अजमेरमधील अंदरकोटियन पंचायतीने हायदौसची परंपरा पाळली जाते. त्यांनी सांगितले की, प्रशासनाकडून तलवारी आणि तोफा दिल्या जातात. त्यांनी सांगितले की, इमाम हुसैन यांच्या स्मरणार्थ हा खेळ खेळला जातो. यावेळी करबलाचा देखावा सादर केला जातो.
हैदराबाद, पाकिस्तानमध्ये हायदौस: अंदरकोटियन पंचायतीचे कार्यवाहक अध्यक्ष मुखतियार बख्श म्हणतात की हायदौस खेळताना, बंधुभावाच्या व्यक्तीच्या मनात अशी भावना असते की जर आपण इमाम हुसैन यांच्यासोबत असतो तर आपणही शहीद झालो असतो देशात हा खेळ फक्त अजमेरमध्ये खेळला जातो असे त्यांनी सांगितले. त्याचवेळी, काही लोक इंदरकोटीयन बंधुत्वाचे पाकिस्तानातील हैदराबाद प्रांतातही आहेत. तिथेही हा तलवारबाजीचा खेळला जातो.
अजमेर प्रशासन 100 तलवारी आणि एक तोफ देते: हायदौसची परंपरा 800 वर्षे जुनी आहे. असे म्हणतात की औरंगजेबाने धार्मिक कार्यक्रमांवर बंदी घातली होती. त्यावेळीही हायदौस खेळला गेला होता. अंदरकोटियन पंचायतीचे निमंत्रक एसएम अकबर यांनी सांगितले की, ब्रिटिश राजवटीतही तलवारबाजीचा खेळ खेळला जात होता. स्वातंत्र्यानंतर तलवारी आणि तोफ प्रशासनाच्या ताब्यात दिल्या. आता दरवर्षी Hydos खेळण्यासाठी अंदरकोटियन 100 तलवारी आणि तोफा देण्यास पंचायत प्रशासनाकडून मान्यता घेतात. त्यानुसार प्रत्येक संबंधिताला तलवार खेळणाऱ्याला परवाना दिला जातो. ते म्हणाले की, विविध विभागांकडून व्यवस्था केली जाते.
डोले शरीफची मिरवणूक: अंदरकोटियन पंचायतीचे उपाध्यक्ष आझम खान यांनी सांगितले की, हायदौस पाहण्यासाठी लोक लांबून येतात. Hydos खेळण्यापूर्वी, तोफ डागली जाते. त्यानंतर तलवारी फिरवत लोकांना करबलाचा देखावा आठवतो. यावेळी डोले शरीफची सवारीही काढली जाते, असे त्यांनी सांगितले. या दिवशी बहुतेक लोक उपवास करतात. अनेकांना लंगर टेकसीम करून दिली जाते. त्यांनी सांगितले की, अंदरकोटियन पंचायतीची १९४६ पासून नोंदणी आहे. ते म्हणाले की 100 वर्षांहून अधिक जुन्या कागदपत्रांमध्ये Hydos चा उल्लेख आहे.
