पृथ्वीच्या सभोवतालच्या वातावरणात एक थर आहे, जो आपल्याला हानिकारक वायू ( Noxious gases ) आणि सूर्याच्या अतिनील किरणांपासून वाचवतो ( Protects from UV rays of the sun ), या थराला ओझोन थर म्हणतात. पर्यावरणाच्या प्रदूषणामुळे ओझोनचा थर सतत खराब होत आहे. आंतरराष्ट्रीय ओझोन थर संरक्षण दिवस ( International Ozone Layer Protection Day ) दरवर्षी 16 सप्टेंबर रोजी लोकांमध्ये याबद्दल जागरूकता पसरवण्यासाठी आणि त्याचे संरक्षण करण्यासाठी साजरा केला जातो. नर्मदापुरम जिल्ह्यातील विज्ञान प्रसारिका यांनी पर्यावरणाच्या प्रदूषणामुळे ओझोनच्या थराला झालेल्या नुकसानीमुळे पृथ्वीवरील लोकांच्या आरोग्याला होणाऱ्या हानीबद्दल सांगितले. ओझोनच्या थरातील छिद्रांची माहिती त्यांनी छत्रीच्या माध्यमातून दिली.
ओझोन दिवस का साजरा केला जातो ( Why is Ozone Day celebrated ) : सारिका म्हणाल्या, "ओझोन थराच्या संरक्षणासाठी 16 सप्टेंबर 1987 रोजी कॅनडाच्या मॉन्ट्रियल शहरात ओझोन थराला नुकसान करणाऱ्या वायूंचे उत्सर्जन कमी करण्याचा निर्णय घेण्यात आला. आंतरराष्ट्रीय ओझोन थर संरक्षण हा दिवस होता. 16 सप्टेंबर 1995 रोजी प्रथमच साजरा केला गेला, सध्या त्यात 196 देशांचा समावेश आहे.
आंतरराष्ट्रीय ओझोन दिवसाचा इतिहास ( History of International Ozone Day ) : रसायनशास्त्राचे प्राध्यापक पीएस वर्मा म्हणतात की शास्त्रज्ञांनी 1970 च्या दशकाच्या उत्तरार्धात ओझोनच्या थरात छिद्र असल्याचा दावा केला होता. यानंतर, 80 च्या दशकात, जगभरातील अनेक सरकारांनी या समस्येवर विचार करण्यास सुरुवात केली. 1985 मध्ये ओझोन थराच्या संरक्षणासाठी व्हिएन्ना अधिवेशन स्वीकारण्यात आले. यानंतर, 19 डिसेंबर 1994 रोजी, संयुक्त राष्ट्र महासभेने 16 सप्टेंबर हा दिवस आंतरराष्ट्रीय ओझोन दिवस म्हणून साजरा करण्याचा निर्णय घेतला.
ओझोन थराचे महत्त्व ( Importance of ozone layer ) : पी एस वर्मा, रसायनशास्त्राचे प्राध्यापक म्हणतात की ओझोन थर हा एक स्ट्रॅटोस्फियर स्तर आहे. जो सूर्यापासून येणाऱ्या अतिनील किरणांच्या हानिकारक दुष्परिणामांपासून पृथ्वीचे संरक्षण करतो. वातावरणात ओझोनच्या उपस्थितीमुळे हानिकारक अल्ट्राव्हायोलेट किरणांपासून प्रभावीपणे संरक्षण केले जाते. जर ओझोनचा थर पूर्णपणे संपुष्टात आला, तर त्यामुळे सजीवांचे आणि आपल्या ग्रहाचे गंभीर नुकसान होईल. जर आपण अतिनील किरणांच्या थेट संपर्कात आलो तर त्वचेच्या कर्करोगासारखे घातक रोग होऊ शकतात. विविध मानवी क्रियाकलापांच्या परिणामी, वातावरणात सोडले जाणारे क्लोरीन आणि ब्रोमाइन अणू यांसारखी रसायने ओझोन थराच्या ऱ्हासास मोठ्या प्रमाणात जबाबदार असतात. सततच्या प्रयत्नांमुळे ओझोनच्या थरातील छिद्र अखेर बंद झाले.
ओझोन थर वाचवण्यासाठी उपाययोजना ( Measures to save the ozone layer ) : वाहनांमधून निघणाऱ्या धुरामुळे ओझोनचा थर खराब झाला आहे. हे टाळण्यासाठी, सायकल किंवा सार्वजनिक वाहतूक वापरा. तुम्ही आयुष्यातील प्रत्येक गोष्टीचे रीसायकल करू शकता. सुका आणि सेंद्रिय कचरा वेगळा करा आणि नंतर त्याचा पुनर्वापर करा. पॉलिथिन किंवा प्लास्टिकचा वापर टाळा. त्याऐवजी तुम्ही कापडापासून बनवलेली पिशवी वापरू शकता. कीटकनाशके, सर्वात हानिकारक घटकांपैकी एक, केवळ प्राण्यांसाठीच नव्हे तर मानवांसाठीही घातक आहेत. हे टाळण्यासाठी तुम्ही घरी अनेक भाज्या वाढवू शकता.
वनस्पतींचे संरक्षण करण्यासाठी नैसर्गिक उपाय वापरा. यासाठी तुम्ही इतरांच्या सूचनाही घेऊ शकता. विविध उत्पादनांमधून बाहेर पडणारी ऑक्सिजन रसायने ओझोन थराला हानी पोहोचवण्यात मोठी भूमिका बजावतात. ज्यूटच्या पिशव्या, पुन्हा वापरता येण्याजोगे कंटेनर, झाडे आणि बरेच काही यासारखी पर्यावरणपूरक उत्पादने खरेदी करून या धोक्याला आळा घालण्याचा प्रयत्न करा. रेफ्रिजरेटर आणि एसीमधून निघणाऱ्या सीएफसी वायूंमुळे ओझोन वायूचे सर्वाधिक नुकसान होते. यासाठी तुम्ही या उत्पादकांचा वापर कमी करू शकता. किंवा यासाठी तुम्ही नैसर्गिक गोष्टी देखील वापरू शकता.
