सुरत (गुजरात) - देशात जागतिक दर्जाचे 75 रेल्वे स्थानके बांधली जाणार आहेत. काश्मीर खोऱ्यापर्यंत उत्तमोत्तम रेल्वे सेवा मिळावी, असे पंतप्रधान नरेंद्र मोदी यांचे उद्दिष्ट आहे. आम्ही हे उद्दिष्ट लवकरच पूर्ण करू, जेणेकरून भारताच्या विकाम कामांमध्ये रेल्वे गेम चेंजर ठरले, अशी प्रतिक्रिया केंद्रीय रेल्वे राज्यमंत्री दर्शना जरदोश म्हणाल्या. तसेच केंद्रीय रेल्वे राज्यमंत्री रावसाहेब दानवे यांच्यामार्फत बुलेट ट्रेनसाठी महाराष्ट्र सरकारशी चर्चा सुरूच आहे. 2024 पर्यंत अहमदाबाद ते उमरगामपर्यंत बुलेट ट्रेनसाठीच्या पायाभूत सुविधा पूर्ण होतील, असा विश्वास जरदोश यांनी 'ईटीव्ही भारत'शी खास बातचित करताना व्यक्त केला. आणखी काय बोलल्या दर्शना जरदोश वाचा सविस्तर...
प्रश्न - जागतिक दर्जाच्या रेल्वे स्थानकासाठी रेल्वे मंत्रालयाकडून नेमके काय पाऊले उचलली जात आहेत व सुरुवातीला देशातील किती शहरांमध्ये जागतिक दर्जाची स्थानके बांधली जातील..?
उत्तर - पंतप्रधान नरेंद्र मोदी यांच्या नेतृत्वाखाली स्वातंत्र्याच्या अमृत महोत्सवात आम्ही अनेक संकल्प केले आहेत. रेल्वे ही आपली जीवनवाहिनी आहे. ते पुढे नेण्यासाठी पायाभूत सुविधा वाढविण्यासाठी आम्ही सर्वजण याला नवीन स्वरूप देण्याचा प्रयत्न करत आहोत. स्वातंत्र्याच्या अमृत महोत्सवात आपणही काहीतरी नवीन करायचे, असा निर्धार रेल्वेच्या अधिकाऱ्यासह सर्व कर्मचाऱ्यांनी केला आहे. जागतिक दर्जाचे रेल्वे स्टेशन हे पंतप्रधान मोदी यांचे एक स्वप्न आहे.
यापैकी गांधीनगर पहिले रेल्वे स्थानक आहे. त्यावर पंचतारांकित हॉटेलही बांधण्यात आले असून हे पीपीपी तत्त्वावर (सार्वजनिक-खासगी भागीदारी) चालविण्यात येत आहे. त्याचप्रमाणे आयआरसीटीसीद्वारे देशभरात तब्बल 75 रेल्वे स्थानक पीपीपी तत्वावर जागतिक दर्जाचे बांधण्याची नियोजन सुरू आहे. प्रत्येक राज्यातील मोठ्या स्थानकात ज्या ठिकाणी रेल्वेची मोठी जागा असेत त्या ठिकाणी पीपीपी तत्वावर जागतिक रेल्वे स्थानकाचे निर्माण करण्याचे काम रेल्वे मंत्रालयामार्फत करण्यात येईल.
प्रश्न - सध्या मंत्रालयाचे लक्ष पायाभूत सुविधांवर आहे. देशाला कोणत्या प्रकारच्या पायाभूत सुविधांची गरज असेल, भविष्यात यासाठी कसे काम करण्यात येईल..?
उत्तर - प्रवासी व माल वाहतूक योग्य पद्धतीने व गतीशील व्हावी यासाठी रेल्वे मंत्रालयाकडून काम सुरू आहे. रेल्वे रुळांच्या दुहेरीकरणाचे काम सुरू आहे. यामुळे रेल्वेसह देशाच्या विकासाला चालना मिळू शकेल. रेल-टेलच्या माध्यमातून रेल्वे रुळाखालून केबल टाकण्याचे काम सुरू आहे. जेणेकरुन जो लोकोपायलट आहे त्याचा त्रास कमी करता येईल. अनेक राज्यात ही कामे गतीशील सुरू आहेत.
प्रश्न - जमीनीखाली केबलचे काम कसे होईल..?
उत्तर - ज्यावेळी रेल्वेच्या दुहेरीकरणाचे काम सुरू असेल, त्याचवेळी जमीनीखाली केबल टाकण्याचे काम करण्यात येणार आहे. या केबलच्या माध्यमातून सिग्लनही सुरू होईल. अनेक ठिकाणी मानवरहीत फाटक सुरू करण्यात येणार आहे. ज्या ठिकाणी गावे, शहरे येतात अशा अनेक ठिकाणी उड्डाणपूलची व्यवस्था करण्यात येत आहे. त्याचबरोबर अशा ठिकाणचे अपघात कशाप्रकारे रोखता येईल याकडे लक्ष देऊन त्या पद्धतीने काम सुरू आहे.
प्रश्न - पूर्वीच्या सरकारकडून रेल्वेच्या पायाभूत सुविधेसाठी काम करण्यात कमी पडली आहे का, आपण हे आहात..?
उत्तर - काम झाले पण त्याचा कालावधी खूप मोठा होता व कामाची गती खूप सावकाश होती. आज आपल्याकडे एक लक्ष्य समोर ठेऊन काम करणारे लोक आहेत. जिथे पायाभूत सुविधांचे मोठे प्रकल्प सुरू आहेत, ते कधी पूर्ण होईल याचीही एक कालमर्यादा ठरलेली आहे. त्यानुसार संपूर्ण नियोजन करुन काम करता येते.
प्रश्न - कोरोना काळापासून अनेक रेल्वे रुळावर धावत नाहीत, पूर्वी रेल्वेकडून तिकीट दरात प्रवाशांसाठी काही सवलत देण्यात येत होती, ती सवलत प्रवाशांना पुन्हा कधीपासून मिळणार..?
उत्तर - कोरोना काळात फक्त रेल्वेच सुरू होती. रेल्वेकडून ऑक्सीजनची वाहतूक करण्यात आली. पीपीई कीट, औषधे, जेवणाचीही वाहतूक रेल्वेकडून करण्यात आली. इतकेच नाही तर देशातील विविध ठिकाणी अडकलेल्या प्रवाशांना त्यांच्या मुळगावी पोहोचविण्यासाठीही रेल्वे धावली. पण, आता लसीकरण महत्त्वाचे आहे. रेल्वे कर्मचाऱ्यांचे लसीकरण झाले असून त्यांच्या कुटुंबियांचेही लसीकरण सुरू आहे. मात्र, स्टेशनवर कुठेही हालचाल होत असेल तर आपल्याला खूप काळजी घ्यावी लागेल. गुजरातप्रमाणे महाराष्ट्रातही काही ठिकाणी सूट देण्यात आलेली नाही. कारण त्या ठिकाणी रुग्णससंख्या जास्त आहेत. राज्य सरकारने राज्य सरकारकडून लसीकरणाचे स्वतःचे लक्ष्य निश्चित केले आहे. दिवाळीपूर्वीच अनेक गाड्या तेथे सुरू झाल्या आहेत.
प्रश्न - रेल्वे स्थानकावर नेहमीच जास्त गर्दी दिसून येते, सध्याचे सरकार सुरक्षेबाबत संवेदनशील आहे, तर मंत्रालय या रेल्वे स्थानक परिसरात विशेषत: हायटेक सुरक्षा कशी पुरवू शकते..?
उत्तर - सर्व रेल्व स्थानकात आरपीएफ जवान व सीसीटीव्ही कॅमेऱ्याच्या सहायाने लक्ष ठेवण्यात येते. रेल्वे स्थानकातही लसीकरण केंद्र सुरू करण्यात आले आहे. ज्या ठिकाणी प्रवाशांच्या नातेवाईकांचे जास्त येणे-जाणे असते, त्या ठिकाणी प्लॅटफॉर्म तिकीटावरुन गर्दीचा अंदाज येतो. स्थानकातील गर्दी कशापद्धतीने कमी करता येईल याकडे लक्ष देण्यात येते. आपल्या ठरलेल्या वेळेत रेल्वे कशापद्धतीने धावू शकेल हे आमचे प्रथम प्राधान्य आहे.
प्रश्न - मोदींनी बुलेट ट्रेनची जाबाबदारीही दिली आहे, दोन राज्यांमध्ये बुलेट ट्रेन धावावी, अशी मोदींची इच्छा आहे, गुजरातकडून बुलेट ट्रेनचे काम चांगल्या गतीने सुरू आहे, पण महाराष्ट्रमध्ये यासाठी अनेक अडथळे निर्माण होत आहे, आपण हे अडथळे दूर करुन कसे काम पूर्ण कराल..?
उत्तर - विकासाचे काम सर्वांनाच आवडते. पर्यावरणाच्या मुद्द्यावर त्या ठिकाणी खूप चर्चा सुरू होती. आमचे दुसरे रेल्वे राज्य मंत्री रावसाहेब दानवे यांनी यासाठी खूप प्रयत्न केले. ज्याप्रमाणे अहमदाबाद ते उमरगाम ज्या गतीने काम होणे गरजेचे होते, त्या गतीने बुलेट ट्रेनचे काम सुरू आहे. महाराष्ट्राच्या बाबतीत अधिकारी क्षेत्रावर चर्चा सुरू आहे. 2024 पूर्वी अहमदाबादपासून सुरू होणारा गुजरातमधील जो भाग आहे, निदान त्या ठिकाणी बुलेट ट्रेनसाठीच्या पायाभूत सुविधेचे काम पूर्ण होईल.
प्रश्न - कोरोनाबाबत अनेक गोष्टी सुरू झाल्या आहे. रेल्वेची वाहतूक पूर्वीप्रमाणे कधी सुरू होईल..?
उत्तर - रेल्वे पूर्ववत व्हावी यासाठी खासदार, डीआरएस, जीआरएम यांच्याकडे अनेकांचे अर्ज येतात. पण, सुविधेकडे आम्ही लक्ष देत आहोत. कारण, 'जान है तो जहां है' यासाठी आम्ही लसीकरणावर भर देत आहोत. देशात लसीकरण पूर्ण झाल्यानंतर पूर्वीप्रमाणे रेल्वे सेवा होईल. पण, शेती मालाची वाहतूक करण्यासाठी रेल्वेकडून किसान रेल्वे सुरू करण्यात आली आहे. सुरतमधून साडीसाठीही विशेष रेल्वे धावली. विविध माल वाहतूक रेल्वेद्वारे सुरू आहे. आयात-निर्यातीसाठी थेट बंदराजवळून रेल्वे मालवाहतूक सुरू करण्यासाठी प्रयत्न सुरू आहेत.
प्रश्न - मुलांना लस दिल्यावर रेल्वे प्रवाशांची संख्या आणखी वाढेल, असे तुम्हाला वाटते का..?
उत्तर - लहान मुलांना काळजीपूर्वक हाताळावे लागते. मुलांचे लसीकरण सुरू करण्याचा प्रयत्न करताना जगातील भारत हा एकमेव देश आहे. मला वाटते की, जसजशी कोरोनाग्रस्तांची संख्या कमी होत जाईल, तसतसचे रेल्वे सेवा पूर्ववत करण्यात येईल.
प्रश्न - भारताच्या ईशान्य व उत्तर भागात रेल्वेचे जाळे पसरविण्यासाठी आपण कशा पद्धतीने काम करत आहात..?
उत्तर - मी स्वतः उत्तराखंडच्या डोंगराळ भागात ज्या पद्धतीने रेल्वेचे काम सुरू आहे, तेथील अभियंता व इतर कर्मचारी खूप चांगले काम करत आहेत. त्यांनी स्वतः ठरवले की, लवकरात लवकर हे काम पूर्ण करू. एकाचवेळी त्या मार्गावर दहा ठिकाणी काम सुरू असते, सर्व ठिकाणाहून मिळून एका ठिकाणी ते काम पूर्ण होणार आहे. देशातील सर्वात मोठ्या बोगद्याचे काम मी स्वतः पाहून आले आहे. तेथील तंत्रज्ञ भौगोलीक शास्त्रज्ञांना सोबत घेऊन काम करत आहेत. जम्मू-काश्मीरमध्येही त्याच पद्धतीने काम सुरू आहे. मी ईशान्य भारतातील गुवाहाटीलाही भेट दिली. त्या ठिकाणी पर्यटनाला चालना मिळावी यासाठी जंगामधून विस्टाडोम रेल्वे चालवली जात आहे. तेथील लोकांना ती आवडत आहे. ज्या पद्धतीने गुजरातच्या डांग भागातील बिलीमोरा ते वाघाईपर्यंत काचेचे छप्पर असलेली रेल्वे सुरू आहेत. अशा प्रकारच्या रेल्वेची मागणी अनेक भागातून असून देशातील काही भागात धावत आहेत.
प्रश्न - आसाममध्ये व ईशान्य भारतात पर्यटन वाढू शकतो यासाठी विस्टाडोम तसेच काचेचे छप्पर असलेल्या रेल्वे धावणे गरजेचे आहे, आपण सरकार म्हणून आपण काय विचार करत आहात..?
उत्तर - या गाड्या सर्व ठिकाणी पोहोचल्या आहेत. सर्वात मोठी गोष्ट म्हणजे पंतप्रधान मोदी यांच्या आत्मनिर्भर भारत अभियानांतर्गत देशातच रेल्वेचे डबे तयार करण्यात येत आहे. जी 'वंदे भारत ट्रेन' आहे. जी वाराणसी आणि दिल्ली तसेच कटरा आणि दिल्ली दरम्यान धावते. त्याचप्रमाणे, आम्ही देशभरात आझादी अमृत महोत्सवाच्या पार्श्वभूमीवर 75 गाड्या चालवण्याचा निर्णय घेतला आहे.
प्रश्न - जम्मू ते उधमपूरपर्यंत रेल्वे ट्रॅक आहे, उधमपूर ते बनियल ते बारामुल्लाचे काम सुरू आहे, तसेच काश्मीर ते लडाखपर्यंत रेल्वे ट्रॅकचेही काम सुरू आहे, मग मी जम्मूहून लडाखला कधी जाऊ शकतो..?
उत्तर - यासाठी 2023चे लक्ष्य आहे. कॅबिनेट मंत्री स्वतः जम्मूला गेले होते, वैष्णोदेवीपर्यंत ते रेल्वेने गेले होते. मी स्वतः बारामुल्ला येथे गेले होते. जेव्हा आम्ही श्रीनगरहून बनिहाल ट्रॅकवर जात होतो, तेथील कामही खूप वेगाने सुरू आहे. हे काश्मीरसाठी गेम चेंजर असेल. मी पुलवामा येथे गेले होते, त्या ठिकाणी अनेक पर्यटन स्थळे जवळ-जवळ आहेत. त्यामुळे तेथील लोकांनीही रेल्वेची मागणी केली. पंतप्रधान मोदी यांचे विचार आहेत, त्याप्रमाणे देशात विकास होत आहे.
प्रश्न - राष्ट्रीय मुद्रीकरण, पाईपलाईन सारख्या विविध योजनांमध्ये केंद्र सरकार खासगीकरणाला चालना देत आहे, पण, विरोधी पक्ष याला देशाची संपत्त असल्याचे म्हणत आहे, आकड्यांचा खेळ समजत नाही, संपत्ती विकणे व खासगीकरण करणे ही देशातील जनतेसाठी कशा प्रकारे फायद्याचे ठरेल..?
उत्तर - आझादीच्या 70 वर्षांत त्यांनी काहीच केले नाही. ज्या पायाभूत सुविधा उभारायच्या होत्या ते केले नाही. आम्ही काही नवीन कल्पना घेऊन येत आहोत. गावातील शेळी पालन करणारा शेळ्याचे दुध विकतो तेव्हा त्या शेळ्या निघून जातात का.?, रेल्वे रुळावरून जर दुसऱ्याने रेल्वे चालवली तर रेल्वेची संपत्ती कशी जाणार.? रेल्वेच्या आजूबाजूला अनेक ठिकाणी बांधकामे झाली आहेत. जसे रेल्वे कॉलनी बांधली. जे कालबाह्य झाले आहे. ही वसाहत नव्या स्वरूपानुसार उभारल्यानंतर उर्वरीत जागेमध्ये मॉल्स किंवा इतर काही उभारल्या जाऊ शकतात. जेणेकरुन एक चांगली सुविधी मिळू शकते, या आधुनिक विचाराने आम्ही पुढे जात आहोत. विरोधी पक्ष त्यांचे काम करत राहतील. पण, जनतेला काही तरी चांगली सुविधा मिळावी यासाठी आम्ही काम करत आहोत.
प्रश्न - रेल्वे प्रवाशाकडून सतत तक्रार ऐकण्यात येत आहे की, रेल्वे गाड्या त्याच आहेत फक्त विशेष असल्याचे सांगून जास्त भाडे वसूल करण्यात आहे..?
उत्तर - नाही, आपण पाहिले असाल रेल्वेत पूर्वीपेक्षा जास्त स्वच्छता ठेवण्यात येत आहे. तसेच आता ठरलेल्या वेळेतच रेल्वे धावत आहेत. तुम्ही दिल्लीच्या कार्यालयात आलात, तेव्हा तुम्हाला दिसेल. डॅशबोर्डवर रेल्वे कोणत्या मार्गाने धावत आहे, कोणत्या वेळी कुठे जात आहे, कशामुळे उशीर झाला या सर्व गोष्टींवर आधुनिक तंत्रज्ञानाने लक्ष ठेवले जात आहे. पूर्वीचे मंत्री काहीतरी कारणे सांगत होती. पण, सुविधेच्या नावावर काहीच केले जात नव्हते. आम्ही तसे काही नाही केले.
प्रश्न - भोपाळजवळील हबीबगंज रेल्वे स्थानक देशातील पहिले खासगी रेल्वे स्थानक असेल, याचे उद्घाटन कधी होणार आहे, अशा प्रकारचे रेल्वे स्थानक आणखी कोठे होत आहे..?
उत्तर - ज्याप्रमाणे गांधीनगर रेल्वे स्थानकाचे उद्घाटन झाले, त्याप्रमाणे जसजसे रेल्वे स्थानक होत जातील तसतसे आम्ही उद्घाटनाच्या वेळा निश्चित करू.
