ETV Bharat / bharat

ചന്ദ്രയാൻ-3; തയ്യാറെടുപ്പുകള്‍ ആരംഭിച്ചതായി ഐഎസ്‌ആര്‍ഒ - കെ.ശിവൻ

ഗഗന്‍യാന്‍ മിഷന്‍ ഇന്ത്യയെ സംബന്ധിച്ചിടത്തോളം ചരിത്രപരമായ നേട്ടമാകുമെന്ന് ഐഎസ്‌ആര്‍ഒ ചെയര്‍മാൻ കെ.ശിവൻ

ISRO  Chandrayaan-3  K Sivan  Chandrayaan-2  Gaganyaan  ചാന്ദ്രയാൻ-3  ഐഎസ്‌ആര്‍ഒ  ഐഎസ്‌ആര്‍ഒ ചെയര്‍മാൻ  കെ.ശിവൻ  ഗഗൻയാൻ
ചാന്ദ്രയാൻ-3; തയാറെടുപ്പുകൾ ആരംഭിച്ചതായി ഐഎസ്‌ആര്‍ഒ
author img

By

Published : Jan 22, 2020, 11:25 PM IST

Updated : Jan 22, 2020, 11:35 PM IST

ബെംഗളൂരു: ഇന്ത്യയുടെ മൂന്നാം ചാന്ദ്ര ദൗത്യമായ ചന്ദ്രയാന്‍-3ന്‍റെ തയാറെടുപ്പുകൾ ആരംഭിച്ചതായി ഐഎസ്ആര്‍ഒ. 2021ന്‍റെ തുടക്കത്തിലായിരിക്കും ചന്ദ്രയാന്‍-3ന്‍റെ വിക്ഷേപണമെന്നും ഐഎസ്ആര്‍ഒ ചെയര്‍മാൻ കെ.ശിവൻ പറഞ്ഞു. ചന്ദ്രയാന്‍-3ന്‍റെ അണിയറ പ്രവര്‍ത്തനങ്ങള്‍ ആരംഭിച്ചു കഴിഞ്ഞു. ദ്രുതഗതിയിലാണ് പ്രവര്‍ത്തനങ്ങള്‍ പുരോഗമിക്കുന്നതെന്നും അദ്ദേഹം പറഞ്ഞു. കേന്ദ്രസര്‍ക്കാരില്‍ നിന്ന് ചന്ദ്രയാന്‍-3ന് അനുമതി ലഭിച്ചിരുന്നതായി കെ.ശിവൻ നേരത്തെ അറിയിച്ചിരുന്നു.

അതേസമയം, ഗഗന്‍യാന്‍ മിഷന്‍ സംബന്ധിച്ച വിവരങ്ങളും അദ്ദേഹം മാധ്യമങ്ങളുമായി പങ്കുവച്ചു. നാല് ബഹിരാകാശ യാത്രികരെ ഗഗന്‍യാന്‍ മിഷനായി തെരഞ്ഞെടുത്തതായും ഉടന്‍ തന്നെ അവര്‍ പരിശീലനത്തിനായി റഷ്യയിലേക്ക് പോകുമെന്നും അദ്ദേഹം പറഞ്ഞു. ഗഗന്‍യാന്‍ മിഷന്‍ ഇന്ത്യയെ സംബന്ധിച്ചിടത്തോളം ചരിത്രപരമായ നേട്ടമാകും. ഇന്ത്യ വികസിപ്പിച്ചെടുത്ത മൊഡ്യൂളിലാണ് ഇന്ത്യൻ ബഹിരാകാശയാത്രികർ യാത്ര പോവുക. റഷ്യയിൽ പരിശീലനം ലഭിച്ച ശേഷം, ബഹിരാകാശയാത്രികർക്ക് ഇന്ത്യയിൽ നിര്‍മിച്ച മൊഡ്യൂളില്‍ നിർദിഷ്ട പരിശീലനം നല്‍കുമെന്നും കെ.ശിവൻ പറഞ്ഞു.

ബെംഗളൂരു: ഇന്ത്യയുടെ മൂന്നാം ചാന്ദ്ര ദൗത്യമായ ചന്ദ്രയാന്‍-3ന്‍റെ തയാറെടുപ്പുകൾ ആരംഭിച്ചതായി ഐഎസ്ആര്‍ഒ. 2021ന്‍റെ തുടക്കത്തിലായിരിക്കും ചന്ദ്രയാന്‍-3ന്‍റെ വിക്ഷേപണമെന്നും ഐഎസ്ആര്‍ഒ ചെയര്‍മാൻ കെ.ശിവൻ പറഞ്ഞു. ചന്ദ്രയാന്‍-3ന്‍റെ അണിയറ പ്രവര്‍ത്തനങ്ങള്‍ ആരംഭിച്ചു കഴിഞ്ഞു. ദ്രുതഗതിയിലാണ് പ്രവര്‍ത്തനങ്ങള്‍ പുരോഗമിക്കുന്നതെന്നും അദ്ദേഹം പറഞ്ഞു. കേന്ദ്രസര്‍ക്കാരില്‍ നിന്ന് ചന്ദ്രയാന്‍-3ന് അനുമതി ലഭിച്ചിരുന്നതായി കെ.ശിവൻ നേരത്തെ അറിയിച്ചിരുന്നു.

അതേസമയം, ഗഗന്‍യാന്‍ മിഷന്‍ സംബന്ധിച്ച വിവരങ്ങളും അദ്ദേഹം മാധ്യമങ്ങളുമായി പങ്കുവച്ചു. നാല് ബഹിരാകാശ യാത്രികരെ ഗഗന്‍യാന്‍ മിഷനായി തെരഞ്ഞെടുത്തതായും ഉടന്‍ തന്നെ അവര്‍ പരിശീലനത്തിനായി റഷ്യയിലേക്ക് പോകുമെന്നും അദ്ദേഹം പറഞ്ഞു. ഗഗന്‍യാന്‍ മിഷന്‍ ഇന്ത്യയെ സംബന്ധിച്ചിടത്തോളം ചരിത്രപരമായ നേട്ടമാകും. ഇന്ത്യ വികസിപ്പിച്ചെടുത്ത മൊഡ്യൂളിലാണ് ഇന്ത്യൻ ബഹിരാകാശയാത്രികർ യാത്ര പോവുക. റഷ്യയിൽ പരിശീലനം ലഭിച്ച ശേഷം, ബഹിരാകാശയാത്രികർക്ക് ഇന്ത്യയിൽ നിര്‍മിച്ച മൊഡ്യൂളില്‍ നിർദിഷ്ട പരിശീലനം നല്‍കുമെന്നും കെ.ശിവൻ പറഞ്ഞു.

Intro:जमशेदपुर । पूर्वी सिंहभूम जिला का एक ऐसा गांव जहां पिछले 200 वर्षों से ग्रामीण वाद्य यंत्र बनाने का काम कर रहे हैं। अंधारझोर गांव में आज महज 15 परिवार हैं जो वाद्य यंत्र को बना कर संगीत की पुरानी धरोहर की पहचान बरकरार रखने की मुहिम में लगा हुआ है। वाद्य यंत्र बनाने वाले अब आधुनिक नई तकनीक से बने वाद्य यंत्र के शिकार हो रहे हैं उनका कहना है कि यही वजह है की उनके वाद्ययंत्र का बाजार कम हो रहा है। जबकि जिला प्रशासन ने ईटीवी भारत से कहा है कि वो गांव का दौरा कर ग्रामीणों की पुरानी परंपरा को बचाने के लिए प्रयास करेंगे ।


Body:जमशेदपुर से 20 किलोमीटर की दूरी पर है जुगसलाई विधानसभा क्षेत्र के बोड़ाम प्रखंड स्थित अंधार झोर गांव में पिछले दो सौ वर्षों से गांव के ग्रामीण पारंपरिक वाद्य यंत्र बनाते आ रहे है ।गांव में 70 परिवार रहते है।जिनमे वर्तमान में महज़ 15 परिवार ही पारंपरिक वाद्य यंत्र बनाने की मुहिम में जुड़ा है। अंधार झोर गांव में ग्रामीण ढोल नगाड़ा मांदर मृदंग तबला ढोलकी तासा भांगड़ा ढोल सिंघ बाजा बनाया जाता है ।पुराने वाद्य यंत्र की मरम्मत भी की जाती है । कच्ची और पक्की सड़कों के जरिये अंधार झोर गांव पहुंचा जा सकता है। गांव की पुरानी परंपरा को देखते हुए अंधार झोर गांव को ढोलकपुर कहा जा सकता है पारंपरिक वाद्य यंत्र बनाने वाले पुराने कलाकार मेघनाथ रुहिदास को बेहतर वाद्य यंत्र बनाने के लिए कई संस्थाएं सम्मानित कर चुकी है। मेघनाथ रूही दास बताते है कि पूर्व में इस गांव के चारो तरफ घना जंगल था जिससे गांव में अंधेरा रहता था जिसके कारण इस गांव का नाम अंधारझोर पड़ा ।इस गांव में शुरू से ही वाद्य यंत्र को बनाने का काम किया जाता आ रहा है।अब नई तकनीक के वाद्य यंत्र के बाज़ार में आने के कारण पारंपरिक वाद्य यंत्र के बाज़ार पर असर पड़ा है ।उनके बनाये वाद्य यंत्र को जमशेदपुर पंजाब ओडिसा बंगाल और अन्य क्षेत्र के लोग खरीदने आते है।वाद्य यंत्र के लकड़ी जंगल से और बाज़ार से लेना पड़ता है और अन्य सामान भी बाजार से लाते है। बाईट मेघनाथ रूही दास वाद्य यंत्र बनाने वाला इधर गांव में महिलाये भी वाद्य यंत्र बनाने में अपना सहयोग करती है।गांव के मनोहर रुहिदास को इंदिरा आवास योजना के तहत आवास मिला था जो टूटने के बाद वो आज झोपड़ी में रहकर पारंपरिक वाद्य यंत्र को बनाकर इस धरोहर को बचाने की मुहिम में लगे है उनका कहना है की पहले पूरा गांव इस काम को करते थे अब कम लोग ही बना रहे है बनाने में आनंद आता है लेकिन आर्थिक लाभ नही होने से कष्ट है ।उनके बनाये तबला को कई कलाकारों ने बजाया है जाकिर हुसैन ने भी उनके बनाये तबले को बजाया है । बाईट मनोहर रूही दास कारीगर बाईट भरत रूही दास कारीगर हालात से झुझते हुए गांव के हीरालाल अब कम वाद्य यंत्र बनाते है वो अब दैनिक मजदूरी कर रहे है ।हीरालाल ने बताया कि शास्त्रीय संगीत क्लासिक में तबला का महत्व देखने और सुनने को मिलता है लेकिन अब तबला बजाने वाले सीखने वालों में कमी आई है ।सरकारी उदासीनता का शिकार बन गया है इस गांव की कला सरकार प्रशासन को ध्यान देने की जरूरत है अब हम भगवान के सहारे ही है। बाईट हीरालाल रूहीदास पुराने कारीगर वर्तमान में दैनिक मज़दूर। आपको बता दे कि वाद्य यंत्र बनाने के लिए नीम कटहल सीसम गमहार और आम का लड़की इस्तेमाल किया जाता है। जबकि ढोलक और तबले के मध्य में लोहे का पाउडर का लेप लगाया जाता है।


Conclusion:अंधार झोर गांव की वाद्य यंत्र बनाने की कला को ज़िंदा रखने और सही पहचान दिलाने के लिए जब ज़िला प्रशासन से पूछा गया तो उप विकास पदाधिकारी बी माहेश्वरी ने कहा कि ईटीवी भारत के माध्यम से उन्हें जानकारी मिली है वो गांव का दौरा कर ग्रामीणों से रूबरू होकर उनकी समस्याओं का समाधान करने का प्रयास करेंगे।पुरानी परंपरागत वाद्य यंत्र के लिए ग्रामीणों को सही बाज़ार उपलब्ध कराएंगे। बाईट बी माहेश्वरी उप विकास आयुक्त । अंधार झोर गांव में बनने वाले वाद्य यंत्र की कीमत ढोलक रस्सी 1000 से 2000 ढोलक नाल 2500 से 4000 तबला 2500 से 4000 डमरू 200 से 300 मांदर 2500 से 3000 नगाड़ा 4000 से 5000 बहरहाल जिस तबले से देश विदेश में मशहूर तबला वादक जाकिर हुसैन को पहचान मिली है अंधार झोर के ग्रामीण उस वाद्य यंत्र को बनाकर उसकी पहचान बनाने में लगे हुए है लेकिन उनकी कला खुद पहचान की मोहताज बनी हुई है । जितेंद्र कुमार ईटीवी भारत जमशेदपुर
Last Updated : Jan 22, 2020, 11:35 PM IST
ETV Bharat Logo

Copyright © 2024 Ushodaya Enterprises Pvt. Ltd., All Rights Reserved.